Ücretleri artır, vergi artırarak bütçe açığını kapamaya çalış. IMF olsaydı öncelikle kamu kesiminin israfa yol açan itibar harcamalarını keserdi. Yük sadece vatandaşa değil, sarayları, uçakları olanlara da binecekti. DÜNYA GÜNDEMİ ABD ve AB verileri kafa karıştırmaya devam ediyor. Euro bölgesi mayıs ayı ÜFE eksi %1,9 gelirken yıllıkta %1,3 gerileme beklenirken %1,5 geriledi. ABD de ise Tarım dışı istihdam 225 bin beklenirken 209 bin geldi. Birbirlerini sürekli bozan veriler FED ve ECB temmuz ayı faiz artış kararı için toto oynamayı gerektiriyor. Halen tahminim, FED in yine pas geçip ECB’nin 25 baz artışına devam edeceği yönünde. Yine Çin. Geçen hafta global piyasalar Çin’in kritik madenlerin ihracatına kısıtlama getireceği haberi ile dalgalandı. Çin, yarı iletken, telekomünikasyon ve elektrikli araç endüstrileri için çok önemli olan iki mineralin, galyum ve germanyumun en büyük küresel üreticisi. AB’nin ekonomisini karbondan arındırma çabasına ciddi tehdit oluşturuyor. Gümüş: Özellikle AB’nin karbon enerjisinden kurtulma çabaları ve Rusya’nın doğalgazda uygulamaya çalıştığı yaptırımlar dünyayı yenilebilir enerjiye daha hızlı yöneltiyor. Bunlardan biri de güneş enerjisi. Enerji kullanım toplamında oranı henüz çok düşük olmasına rağmen biraz talep artışı ciddi arz eksikliği yaşatıyor. Son zamanlarda güneş panellerine ilgi oldukça arttı. Bu ilgi artıkça panellerde kullanılan gümüş arzında eksiklik oluşmasına yol açtı. Gümüş arz eksikliğini bakır ile tolere etme çabaları var ise de gümüşe talebin fiyatlara yansıyabileceğini düşünüyorum. O yüzden “piyasa” bölümünde gümüşü ekledim. TÜRKİYE GÜNDEMİ Ücret, vergi, harç zamları: Asgari ücret zamlarından sonra memur ve emekli zamları açıklandı. Ücretlere gelen zamlar daha ele geçmeden, vergilere, harçlara zam geldi. 2023 başında kamu hizmetleri, harç ve vergilere %123 zam gelmişti. Yeni zamlarla katmerlendi. 2018 yılından beri yapılan inanılmaz ekonomik hatalar, deprem, seçim yatırımları ile ülkenin batacağını aylardır yazıyorum. Bu sene ile birlikte tüm bunların üstüne KKM riski kuruşa muhtaç bıraktı hazineyi. Faiz inadı finansal sistemi felç ettiği için KKM tavşanı çıkardılar. Şimdi KKM ciddi hazımsızlık yaratıyor. İktidar, çakma IMF kararları alıyor. Ama IMF’nin güvenirliği, para ve maliye programları olmadan. Ücretleri artır, vergi artırarak bütçe açığını kapamaya çalış. IMF olsaydı öncelikle kamu kesiminin israfa yol açan itibar harcamalarını keserdi. Yük sadece vatandaşa değil, sarayları, uçakları olanlara da binecekti. Haziran ayı enflasyon verileri açıklandı. TÜİK’e göre %40 altında, İTO’ya göre %60 civarında, ENAG’a göre %100 ün üstünde. Yatırımcı hangi veriye güvenecek de gelip yatırım yapacak. Bu kadar farklı rakamlar bilimsellikle açıklanabilir mi Allah aşkına! Ücretler %30 üstünde arttı; dolar, mayıs 2023 sonuna göre %30 üstünde arttı, vergiler %2 arttı, kurumların vergileri %5 arttı. Ticari kredi maliyetleri resmi rakamlara göre %21 arttı. Ama kurumsal müşterilerden dosya ücreti, sigorta primi, vadesizde bırakma şartlarıyla bu kredilerin gerçek maliyetleri %40 seviyelerinde. Yılsonuna kadar TÜİK bile enflasyonun artmasını engelleyemeyecek. Zombiler; Dahası şirketlerin girdi maliyetleri çok arttı. İktidar o yüzden faizi abartılı artıramaz. IMF raporuna göre “Zombi şirketlerde” Türkiye zirvede. Halka açık şirketlerin bile %8 i yani en az 40 tanesi zombi. Kredilerle gemisini yüzdürüyor. Bir tanesinin teklemesi karşılıksız çekler, konkordatolar, batan şirketler, işsizlik demek.
Beş yıldır “Verin kardeşinize yetkiyi, faizle, dövizle nasıl baş edilir görün. Ben ekonomistim, ekonominin sorumlusu benim, ben” diyen yine alkışlanırken Şimşek’te, Berat ve Nebati gibi depodaki raflara yerleşecek.
Allahtan dünyada durgunluk var. Emtia fiyatları ciddi düşüyor. 2022 Haziran ayına göre bir yılda dünya emtia endeksi %31 değer kaybetti. Değer kaybetmeyip aynı kalsaydı. Bir yılda maliyetlerimiz sadece kur artışından %44 artabilirdi. Global durgunluk mevcut iktidara acayip konfor alanı yarattı. Ama bu güzelliğin de sonuna geliyoruz. Bence durgunluk, majör merkez bankalarının faiz artışları fiyatların içinde. İlk talep artışına fiyatlar yukarı tepki verecektir. Türkiye’nin ateş ile imtihanı işte o zaman başlayabilir. Emtia fiyatları düşerken akıllı politikalar uygulayabilseydik. Faiz inadımıza yenilmeseydik. Türkiye sallanır ama ayakta kalırdı. Artık tüm dünyada faiz artışlarında sona gelindi. Global sermayenin para kazanacağı alanlar daraldı. Gelişmekte olan ucuz ülkelere sermaye yağacaktır. Türkiye bu yağmurdan 2003 ve 2009 yıllarında aslan payını almıştı. 2021 yılında zırnık alamadı. Bu iktidar güvensizliği ve belirsizliği olduğu müddetçe bundan sonra da alamayacaktır. Bundan sonra ne olabilir? Büyük olasılık Körfez ülkelerinden yatırım gelecek. 30 milyar dolar diyorlar. Dişimizin kovuğu bile değil. Bu yatırım nereye gelecek, ne satacağız? Satılmayan ne kaldı ki son yirmi yılda. Arap teknolojisi, bilimi, aklı Türkiye’ye ne kazandıracak Allah aşkına? Olanı sömürecek. Ekim ayı ile birlikte şu anda piyasalara dalan bıyıklı, bıyıksız yabancılar çıkacak. Maliye ve para politikaları ile desteklenmeyen faiz artışı işe yaramadan sonlanacak. Beş yıldır “Verin kardeşinize yetkiyi, faizle, dövizle nasıl baş edilir görün. Ben ekonomistim, ekonominin sorumlusu benim, ben” diyen yine alkışlanırken Şimşek’te, Berat ve Nebati gibi depodaki raflara yerleşecek. Ekonomik daralma mevcut pastayı daraltabilir. Vatandaş nüfusunun %15’ine ulaşan mülteci gözlere batmayı bırakıp akıllara, yüreklere batabilir. KKM çok fazla devam edemez. Eninde sonunda patlayacak. Fakirleşen halk, iktidarı değiştirmeye niyeti olmadığı için birbirine saldırmaya başlayabilir. Türkiye’yi ciddi bir güvenlik sorunu bekliyor. Allah Türkiye’yi Arap Baharından korusun! 2022 Temmuz zamları açıklandığında aynen şöyle yazmıştım;” İki ay denize gidin, lokantaya gidin, çocuğunuza iki, üç üst baş alın. Ekim ile yine fakirleşeceksiniz.” Yine aynı uyarıyı yapıyorum. İki ay bari nefes alın! PİYASA    Dolar/TL: Destek 26,03, direnç 26,60. Daha fazla yorum yapmanın anlamı yok. Merkez Bankası brüt döviz rezervi son bir ayda 10 milyar dolar artıp 108,5 milyar dolar oldu. MB faiz artışı “burada duruyoruz” diyene kadar brüt rezervin 115 milyar dolara kadar çıkabileceğini düşünüyorum. Bu durum doların yükselmesini duraksatabilir. Bist100: Hedefi 7250 ile 7500 puan arasında. Tahmin ettiğim gibi son bir ayda yabancı alışı 1 milyar dolar oldu. Temmuz ayı boyunca alışlar devam edecektir. 400 milyon dolar daha alış gelebileceğini düşünüyorum. Dolar bazında 2,25 dolar civarından aldılar. Şu an itibariyle 2,38 dolarda. Ağustos veya en geç Eylül itibariyle, 2,60 dolar civarından yabancı satışını göreceğimizi düşünüyorum. 2,60 dolar çok ciddi direnç. Orası olmasa 3,5 dolara kadar çıkabilirdi aslında. 5700 puan ciddi destek oldu.
2022 Temmuz zamları açıklandığında aynen şöyle yazmıştım; “İki ay denize gidin, lokantaya gidin, çocuğunuza iki, üç üst baş alın. Ekim ile yine fakirleşeceksiniz.” Yine aynı uyarıyı yapıyorum. İki ay bari nefes alın!
Altın/ons: Dokuz hafta önce, “Çok net Üçlü Tepe görünüyor.” yazmıştım. Bir önceki hafta Rusya darbe girişimine gösterdiği yetersiz tepkiyi, geçen hafta ABD verilerine karşı da gösterdi. Nefesi yetmiyor. Teknik, Kasım 2023 ayına kadar zaman zaman yukarı hareketler olsa bile gevşemenin 1680 dolara kadar devam edeceğini gösteriyor. Euro/Usd: Haftalık, 1,0840 destek. 1,1120 direnç. Türkiye Tahviller: Bıyıklı veya bıyıksız yabancıların tahvillere 500 ile 800 milyon dolar arasında giriş yapacağını tahmin ediyordum. Hiç bulaşmadılar. Daha önce MB faizi %15 çıkardığında gelmişlerdi. Tabii o zaman dünya faizleri %1 seviyesinin altındaydı. Yine de hisseye gelip tahvile gelmemeleri ilginç. Daha önce MB faiz artırdığında hisseyi 1,40 dolardan alıp 2,20 dolardan satmışlardı. Şimdi 2,25 dolardan aldılar ama tahvilden uzak durdular. Tahvillere reel gelir olmadan gelmeyecekler demek ki? Reel faizi tespit etmek için enflasyonu bilmeleri gerekiyor. TÜİK enflasyonuna göre bile reel faiz yok. Gümüş/USD: Teknik olarak henüz “AL” a dönmüş değil. 21 dolar ile 23 dolar arasından alınır. 21 doların altına gelse bile hızla yukarı dönüyor. 23,50 doların üstünde kalması yukarı hareketin tetikçisi olabilir. 25,10 dolar güçlü direnç. Orayı kırıp bir hafta üstünde kalabilirse yukarı hareket devam edebilir. Altında olumsuz teknik göstergenin olması sert yukarı hareketini engelleyebilir.