Dünyada akaryakıt fiyatları yukarı daha ne kadar gidecek göreceğiz. Sabit kalsa bile OVP açıklandığı üzere Dolar yılsonuna kadar, 30 lira civarına gelirse, akaryakıt fiyatları yüzde 10 zamlanacak demektir. Petrol fiyatları da artmaya devam ederse bu fark artacaktır. Dünyada artan petrol fiyatları: başta Rusya ve Suudi Arabistan olmak üzere petrol arzı sağlayan ülkelerin üretim kısıtlamasını 2023 yılsonuna uzatma kararı ile yükselişini sürdürdü. Petrol ürünlerindeki fiyat artışı tüm dünyada enflasyonist baskıyı artırıyor. Doğal olarak bundan en büyük etkiyi Türkiye’de görüyor. Bir yıldır yazıyorum dünyada başta petrol fiyatları olmak üzere tüm emtia fiyatları 2022 Haziran ayından başlayarak gevşemeye başladı ve 2023 Mayıs ayında dibi gördü. Türkiye gibi ithalat cenneti bir ülke için enflasyonu dizginleyebilme açısından büyük fırsattı. Ne yazık ki tuhaf ekonomik uygulamalar ve seçim tartışmaları ile bu fırsatı heba ettik. Örneğin brent petrolü ele alalım. Temmuz 2023 başı fiyatı 75 dolardı, Cuma günü 93 dolardan kapadı. Artış %24. Aynı artış ham petrol vadelilerde de var. Bu süre içinde Dolar, TL karşısında 26 liradan 27 liraya, binde üç arttı. Bu süre zarfında Türkiye’de mazot fiyatları 23,30 liradan 40 liraya, %58 arttı. Kuru tutmamıza rağmen dünyada petrol fiyatlarının artması Türkiye’de akaryakıt fiyatlarını artırdı. Buna bir de Temmuz ayında ÖTV nin 2 liradan7 liraya çıkarılması eklenince çarpan etkisi yaptı. Bir gecede ÖTV’den dolayı akaryakıt fiyatları %23 zamlanmış oldu. Akaryakıt fiyat artışlarının enflasyonu yukarı iteceği konusunda herkes hem fikirdir herhâlde. Dünyada akaryakıt fiyatları yukarı daha ne kadar gidecek göreceğiz. Sabit kalsa bile OVP açıklandığı üzere Dolar yılsonuna kadar, 30 lira civarına gelirse, akaryakıt fiyatları %10 zamlanacak demektir. Petrol fiyatları da artmaya devam ederse bu fark artacaktır. Türkiye’nin şansına, diğer emtia fiyatları dünyadaki durgunluk sebebiyle artmıyor.   Şu sıralar ABD’nin durgunluk yaşamadan yumuşak iniş yapacağı, Çin’in aldığı ekonomiyi canlandırıcı kararların dünyayı 2024 ile birlikte canlandırmaya başlayacağına inananlar artıyor. Bu duruma inananlar arttarsa dünya emtia fiyatları yükselebilir. Haziran 2022 tarihinde Dünya Emtia Endeksi 140 puandaydı, Mayıs 2023 ayında 100 puanın altını gördü. Son zamanlarda 109 puana doğru yükseliyor, burası geçilip yukarı devam ederse Türkiye için hiç hoş olmaz. Türkiye ithalatının %70 civarı hammadde ve ara mal. İhracatımızın %80 ithalat ürünleri. %20’sini biz ekleyip ihraç ediyoruz. %20’lik kısım ücret, enerji ve kira maliyetleri taşıyor. Son iki yıldır her üç girdinin de maliyeti devasa artıyor. Türkiye üretim ve ihraç malları pahalı kalıyor. İthal ürünler daha ucuz. İthalatçılar yine bayram hâlinde. Yakın zamanda buna bir çare bulup ihracatçıları bayram ettirirler. Bir plan, program olmadığından bir ithalatçılar, bir ihracatçılar bayram ediyor.
İthal ürünler daha ucuz. İthalatçılar yine bayram hâlinde. Yakın zamanda buna bir çare bulup ihracatçıları bayram ettirirler. Bir plan, program olmadığından bir ithalatçılar, bir ihracatçılar bayram ediyor.
PİYASA Krediler: BDDK 8 Eylül verilerine göre ilgili hafta ticari krediler 36,7 milyar TL, bireysel krediler 1,6 milyar TL, toplamda 38,3 milyar TL artmış. Bireysel krediler bir kez daha durmuş gözüküyor. İki hafta öncede durup sonra tekrar yükselmişti. Dolar/TL: 26 ile 28 lira arasında sıkışmanın Eylül ayının üçüncü haftasına belki Ekim ayının ilk haftasına kadar devam edeceği tahminimi sürdürüyorum. Günlükte 27,70 üstünde kalışlar küçük zıplamanın sinyali olabilir. Hedef 30 ile 31 lira arası. Bist100: 8200 puan üstünde kalamaması hoş değil ama henüz dönüş sinyali yok. Altın/Ons: 1940 ve 1970 doların üstünde kapanış yapmadığı müddetçe 1850 ve 1800 dolar hedefimi koruyorum. Euro/USD: ECB faizi, 25 baz puan artırdı ancak, ECB’nin faiz artışına devam ettirmesinin zorunlu olduğunu gösteren veriler ağırlıklı. 20 Eylül’de Fed faiz kararı var. Tahminim Fed’in faiz artırmayıp “artırabilirim” kozunu elinde tutması. Yılın ikinci yarısından beri Fed faiz artışlarında sona gelindiğini ama ECB’nin daha çok yolunun olduğunu yazıyorum. Ağustos 2023 başından beri de hedef 1,0650 diye yazıyorum. 1,0631 seviyesini gördü. Bu seviyelerden yukarı doğru bir tepki gelebilir ama Euro’nun dolar karşısında işi zor. 1,0650 seviyelerinde oyalansa, hatta haftalık yukarı tepkiler verse bile 1,0470 ve 1,02 hedefe girdi. Euro’nun dolar karşısında değer kaybetmesi Türkiye içinde hoş değil. Zorunlu ithalatımız dolar, ihracatımız ise Euro ağırlıklı çünkü. TR Tahviller: 10 yıllık tahvil faizleri %27 seviyesine yöneldi ama buraların oldukça üstüne gideceğini düşünüyorum. Yerli ve yabancı yatırımcının 2026 enflasyonunun %8,5 olacağına inanması gerek yükselmemesi için. Ben hiç zannetmiyorum. İki yıllık tahvil faizleri %30,80 seviyesini hedeflemiş durumda. OVP, 2024 yılı %33 hedefinin altında faizler. %33 enflasyona inananlar bile en az %35 faizi görmek isteyecektir. Bitcoin: Ocak 2023 başından beri 31.500 dolar üstünde kapanış yapmadığı müddetçe yukarı çıkacak hayali kurmayın diye yazdım. Ağustos ayı başından beri de “Ekim ayının ikinci haftasına kadar 26.000 dolar civarında sıkışmaya devam edecek; yukarı mı aşağı mı gideceğine ondan sonra karar verecek” diye yazıyorum, görüşüm devam ediyor. Brent petrol: 2023 yılı başından beri fiyatının 70 dolar ile 89 dolar arasında kalacağını tahmin ediyordum. Ağustos 2023 ayı başından beri 89 doları yukarı kırmayı üç defa denedi, başaramadı ama, geçen hafta kırdı ve 94 doları gördü. Yukarıda 99 dolar direnci var, ama çok kuvvetli değil. Bir, iki haftaya 89 doların altına geri gelmezse 119 dolar hedefe girer ki, hem durgunluk hem petrol fiyat artışı dünya ekonomik dengesi için hiç hoş olmaz. ABD 10 yıllık tahvil: Beş haftadır çok kuvvetli direnç olan %4,30 zirvesini zorluyor. 2008 yılından beri %4.30 üstü yoktu. Yatırımcılar, ABD enflasyonunun şimdilik daha fazla gideceğine inanmıyor olmalılar ya da petrol fiyatlarındaki artışın devam etmeyeceğini düşünüyorlar. 109 doları geçen petrol fiyatları enflasyonist baskı yaratacağından tahvil satışlarını hızlandırıp faizleri artırabilir.