NFT satış hacmindeki düşüşün en önemli nedenlerinden biri, kripto varlıkların bir bütün olarak ayı piyasasında oluşu. Ayı piyasası, fiyatların sürekli olarak düşme eğiliminde olduğu dönemleri ifade ediyor. NFT piyasalarında uzun zamandır hâkim olan düşüşle ilgili farklı görüşlere sahip uzmanlardan sayısız yorum ve çok farklı gelecek projeksiyonları geldiğini görüyoruz. Ben de bu hafta, kimileri tarafından balon olarak nitelendirildiği için “patlaması” şaşırtıcı gelmeyen bu piyasaların, neden bir balon olmanın çok ötesinde olduğuna değinmek istiyorum. DappRadar tarafından yayınlanan son sektör raporuna göre NFT satış hacmi Mayıs ayında 3,7 milyar $ olarak gerçekleşti. Bu, Nisan ayına kıyasla %20’lik bir düşüş anlamına geliyor. Öte yandan pazar hacmi token cinsinden ölçüldüğünde düşüşün %6,5 olarak gerçekleştiği görülüyor. En büyük NFT pazarı olan OpenSea, geçen ay işlem hacminde Nisan ayına göre yalnızca %6,5 düşüşle 950.000 ETH üretti. ABD doları cinsinden ölçüldüğünde ise OpenSea'nin aylık hacimleri %25 azaldı. Öte yandan Wall Street Journal’da yer alan verilere göre aktif NFT cüzdanlarının sayısı geçen yılın Eylül ayından bu yana %88 oranında (119.000'den 14.000'e) düştü. Bireysel satışlarda da durum benzer: %92’lik bir düşüşle günlük ortalama 225.000'den 19.000 seviyelerine gerilemiş durumda… Piyasa kesinlikle ciddi bir düşüş içerisinde; ancak NFT piyasalarında neyin geçici, neyin kalıcı olduğunu anlamak için detaylara inmek gerekiyor. NFT'ler kripto piyasasındaki volatiliteye karşı oldukça hassas. NFT satış hacmindeki düşüşün en önemli nedenlerinden biri de, kripto varlıkların bir bütün olarak ayı piyasasında oluşu. Ayı piyasası, fiyatların sürekli olarak düşme eğiliminde olduğu dönemleri ifade ediyor. Kripto piyasalarında 9 Mayıs’ta yaşanan Terra kaynaklı çöküşün, NFT piyasasında bu ay yaşanan düşüşte etkisi büyük. 12 Mayıs'ta Terra blok zincirinin durdurulmasıyla sonuçlanan modern tarihin en önemli servet kaybı olayında, tam 60 milyar dolar buhar oldu. BTC tarafında da satış baskısı yaratan bu çöküş, genel olarak tüm kripto varlıklara karşı bir korku yaratarak endüstrinin halihazırda yaşadığı ayı piyasasını daha da vurguladı. Öte yandan DE-FI tarafındaki ürkütücü gelişmelere rağmen NFT piyasalarında aynı düzeyde bir düşüş yaşanmadığını da gördük. DappRadar'ın raporuna göre bazı NFT koleksiyonları yükselişini sürdürüyor. Moonbirds ve Solana'nın Okay Bears gibi NFT koleksiyonları, endüstrinin Mayıs ayındaki olumlu performansının nedenleri arasında. Bunun yanında ücretsiz NFT koleksiyonu Goblintown, 22 Mayıs'taki lansmanından bu yana 31 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi ve yüksek talep, projenin taban fiyatını sıfırdan 6 ETH seviyesine kadar çıkardı. Ancak, bugüne kadar NFT piyasalarının en popüler “NFT”leri arasında olan Bored Ape Yacht Club (BAYC - bilinen tabiriyle maymun NFT’leri) gibi “mavi çip” koleksiyonlarının da, alıcıların yeni “hype” koleksiyonlara kaymasıyla değerlerini sert bir şekilde kaybettiklerini görüyoruz.  BAYC taban fiyatı Mayıs ayında %38 düşerek 150 ETH'den 93 ETH seviyesine kadar geriledi. Geçtiğimiz aylarda Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin kripto varlıkların esas var oluş amaçlarına dikkat çekerek “Kriptolar maymun resimleriyle oynamak için icat edilmedi.” demişti. Bu açıklamayla aslında hype koleksiyonların uçucu değerlerine dair çok net bir beyanda da bulunmuş oldu. Ancak henüz doğum aşamasında olan bu piyasalarda değer algısı mutabakat üzerinden şekillendiğinden, bir süre daha hype koleksiyonların şişirilmiş değerlerle varlıklarını büyüteceklerini tahmin etmek pek zor değil.
Henüz doğum aşamasında olan bu piyasalarda değer algısı mutabakat üzerinden şekillendiğinden, bir süre daha hype koleksiyonların şişirilmiş değerlerle varlıklarını büyüteceklerini tahmin etmek pek zor değil.
Durumu traji-komik bir vaka üzerinden daha detaylı olarak açıklamaya çalışacağım: Aralık 2020'de Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey, beş kelimeden oluşan ilk tweet’inin ekran görüntüsünden bir NFT yarattı. Yalnızca birkaç ay sonra, Mart 2021’de ise İran doğumlu bir kripto girişimcisi olan Sina Estavi, Dorsey’nin tweetinden oluşan bu NFT'yi tam 2,9 milyon dolara satın aldı. Estavi geçtiğimiz ay bu NFT’yi satmaya karar verdi ve tahmini satış fiyatının 48 milyon dolar civarında gerçekleşmesini beklediğini, satıştan elde edeceği gelirin yarısını da hayır kurumlarına bağışlayacağını açıkladı. Fakat evdeki hesap çarşıya pek uymadı. Açık artırma sonunda NFT için en yükseği 0,09 ETH (cari fiyatlarla 277 $) en düşüğü ise 0,0019 ETH (6 $) olan yedi teklif geldi! Şu anda bu NFT için OpenSea platformundaki mevcut teklifler bile değerde %99'luk bir düşüşle yaklaşık 10.000 $ tutarında seyrediyor. Akıllardaki soru ise Estavi’nin bu ticaretten ismini duyurmak dışında ne kazanmış olabileceği… Bu hikayedeki kıssadan hisse şu: NFT piyasasında neyin balon olduğunu anlamak için uzun süreler beklemenize gerek yok. Piyasanın ana dinamiği geleneksel piyasalardan farklı değil ve yatırımcı mutabakatı üzerine inşa edilmiş durumda. Mutabakat bozulduğunda, milyonlarca dolara satın aldığınız NFT’ye sadece 277 dolarlık bir teklif almanız son derece mümkün. Bu durumda, rasyonel bir değer vaadi olmaksızın geçici hype mutabakatları üzerinden hareket eden her yatırımcı, yatırımı nispetinde risk altında. Sorulması gereken soru ise şu: Buradaki GERÇEK DEĞER ÖNERİSİ nedir? Dorsey’nin tweetinin NFT’sini yatırım amacıyla almak ya da koleksiyonunuza dahil etmek size ne kazandırır? En iyi ihtimalle popülarite, ya da Dorsey ile arkadaş olma şansı… Bu soruya makul bir yanıt verebilecek herkesin, hype söndüğünde üzerinde uzlaşacakları yanıt ise bence çok net: HİÇ. Öte yandan bu okumadan yapılabilecek en yanlış çıkarım da şu olurdu: “NFT tümüyle bir hype’tır ve yok olmaya mahkumdur.” Bu çıkarımı yapabilmek ancak kurulmakta olan yeni dünyada NFT’nin yerini anlamamış, bakış açısını mevcut uygulamalarla sınırlandırmış olmakla mümkün olabilir. Maymun resimleri dünyasından çıkıp gerçek değer önermesi üzerine odaklandığınızda ve teknolojinin detaylarına indiğinizde, vaat edilenin hype “sanat” eseri koleksiyonları ve balonları değil, internet üzerinde inşa edilen yeni piyasalardaki en önemli değer transferi aracı olduğunu görüyorsunuz. NFT endüstrisi bu anlamda oldukça güçlü bir niş oluşturuyor ve ana akım olarak kabul görüyor. Dolayısıyla, NFT “balonları” patlayabilir, ancak NFT’lerin hiçbir yere gittiği yok.