Ünlü bir marka için Tayland’da, günde 17 saat çocuk elbisesi diken, uyumaması için boğazına sokulan Amfetamin hapları ile çalışan bir işçi esnerken ustabaşına yakalanırsa, cezası 11 dolardır; yaklaşık on günlük çalışmasının bedeli. Bu zalimliğin altında yatan neden ne? Avrupa'da en fazla işçi ölümlerinin yaşandığı ülkede işçi bayramı nasıl kutlanır? Türkiye'de sosyal güvenlik kurumu (SGK) verilerine göre 2018 yılında toplam 430 bin 985 iş kazası meydana geldi. Bunlar içinde ölümcül kaza sayısı 1541 olarak belirtiliyor. Bir diğer deyişle Türkiye'de 280 kaza başına 1 ölümcül kaza meydana geliyor. Rakamlar Türkiye'de her gün 4,2 işçinin hayatını kaybettiğini gösteriyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) raporuna göre Türkiye'de 2018 yılında en az 1923 işçi yaşamını yitirdi. İSİG'in 2020 yılı raporuna göre ise iş kazasında hayatını kaybedenlerin sayısı en az 2427'ye yükseldi. 2021’de, 2022’de ve 2023’ün ilk yarısında değişen bir şey olmadı: İşçi ölümleri devam etti. Neden işçiler ölüyor? İşverenlerin denetlenmemesi, iş ve işçi güvenliğinin önemsenmemesi, adam sendecilik ve diğerleri. Bunları biliyoruz zaten ama asıl neden ne? Dünyadaki en başarılı şirketler; ihtiyaç fazlası insanlık yaratanlar, ekşi kokulu kıyıları leş kokulu yerlere çevirenler, işçi ölümlerinde yarışanlar, gökyüzüne egemenlik taslayanlar ve işkence altında kıvranan çocukları çalıştıranlarsa bunun altındaki neden ne? Ünlü bir marka için Tayland’da, günde 17 saat çocuk elbisesi diken, uyumaması için boğazına sokulan Amfetamin hapları ile çalışan bir işçi esnerken ustabaşına yakalanırsa, cezası 11 dolardır; yaklaşık on günlük çalışmasının bedeli. Bu zalimliğin altında yatan neden ne? 1995 yılında GAP mağazalar zinciri ABD’de “Made in Salvador” etiketli tişörtler satıyordu. 20 dolara satılan her tişört için El Salvadorlu işçilere 19 cent veriliyordu. Pocahontas figürlü ve Disney etiketli bir tişörtün fiyatı, bu tişörtü Haiti’de saatte 375 tişört hızıyla çalışarak diken bir işçinin bir haftalık ücretine karşılık geliyordu. 2007 yılında United Fruit’in mirasçısı Chiquita Brands, yedi yıl boyunca Kolombiyalı paramiliterleri finansa ettiği için bir ceza ödemeyi kabul etti. Paramiliterler, grev ve işçi sendikalarının diğer kötü adetlerine karşı koruma sağlıyorlardı. Kenya’da elmas madenlerinde 12 yaşındaki kız çocukları çalıştırılıyor. Çıkardıkları elmasları yutabilirler endişesiyle çocuklara ishal ilacı veriliyor ve her akşam bağırsakları boşaltılarak evlerine gönderiliyor. Bu yüzden çocuklar üç beş yıl içinde ölüyor. Bangladeş’te tekstil işçilerinin üç kuruşa diktiği kıyafetler ABD ve Kanada’da onlarca dolara satılır. Amerika’da satılan oyuncaklar ve spor malzemeleri Çin’de berbat koşullardaki atölyelerde üretilir. Bu atölyelerde milyonlarca insan saati 12 sente çalışır, yılda 400.000 kişi hava kirliliğinden dolayı ölür ve nehirler sınai atıklarla mahvolduğu için 400 milyon insan temiz sudan yoksundur. 19.yüzyılda veremli işçilerin soluklarıyla birlikte cama üfledikleri kan damlaları yüzünden zamanında defolu sayılan ama sonradan antika fiyatına satılan ibriklerden 21. yüzyıla (2008): Tuzla tersanelerinde boğularak ölen 24 yaşındaki Metin Turan’ın cesedi bir gün sonra bulundu, boynundan iple bağlanarak çıkarıldı ve bir gemiye asılı olarak bekletildi. Gemi İnşa Sanayicileri Birliği Başkanı konuyla ilgili olarak, “Ölümler işin doğası gereği. Sorun yok” dedi. Asırlardır değişmeyen bu vahşetin nedeni ne? Bu sorunun cevabını verip, gereğini yaptığınızda, ülkemizde devam eden işçi ölümleri de sonlanacaktır. Ancak kazançların özelleştirildiği ve kayıpların toplumsallaştırıldığı bir ülkede işçi ölümleri bitmeyecektir.