Bu bir mucize değil. Yüz yıl önceki gibi halkı sürece katacak, halka önderlik edecek ama tepeden bakmayacak bir yöntem, Cumhuriyet’i ikinci yüzyıla taşıyabilecektir. İhtiyacımız olan Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına demokratik, parlamenter sistemle girebilmektir. Cumhuriyet, kuruluşunun 98. yılını geride bırakıyor; yüzyıla iki kaldı. Yüzyıl önce tepeden tırnağa teslim olmuş Osmanlı Devleti’nin küllerinden doğmuştu Cumhuriyet; tıpkı bir “Anka Kuşu” gibi. Unutmak olmaz; bu toprakları, yüzyıl önce “gökyüzü”nü temsilen padişahlık denilen ve babadan oğula geçen bir hanedanlık, çıkmaza sürüklemişti. Sürüklemekle yetinmemiş; “çare” olarak da emperyalizme teslim olmayı görmüşlerdi. İngiliz emperyalizminin savaş gemileriyle Boğaz’a demirlemesi de “çare” olarak görülen çaresizliğin resmi olarak tarihin utanç sayfalarına geçmişti. O günlerde söylemişti, Mustafa Kemal; tarihe “mıh gibi” çakılan, “geldikleri gibi giderler” sözünü. Bu söz, emperyalistler tarafından çizilen “kader”e karşı gelmenin ve iktidarın, “gökyüzünden yeryüzü”ne indirileceğinin ilk işaretidir. Önce unutturmak istediklerini hatırlatalım; yüzlerce yıl bu güzelim toprakları soyup soğana çevirmişlerdi. Boğaz’a demirleyen savaş gemileri, geride ne varsa üzerine çullanmak için gelmişti buralara. Bizim için tek çıkar yol vardı; başkaldırmak! GELDİKLERİ GİBİ GİTTİLERSE... 1910’da başlayıp 1919’a kadar umutsuz bir biçimde devam eden ve ara sıra askeri kahramanlıklar elde edilse de her seferinde emperyalizm karşısında yenilgiyle sonuçlanan bıktırıcı bir sürecin sonunda mucizevi bir biçimde tarih sahnesine çıkan “başkaldırı” kimin eseridir? On yıldır her savaşta yenilen ve yenildikçe yaşadığı toprak kaybını önlemek için kurtuluş çaresini İngiliz emperyalizmine sığınan bir devletin “tebaası”nın birden bire “direniş çizgisi”ne gelmesi nasıl mümkün olabilmişti? Nazım Hikmet’in, Kuvayi Milliye Destanında, “Onlar ki uyup hainin iğvâsına/ sancaklarını elden yere düşürürler/ ve düşmanı meydanda koyup kaçarlar evlerine” diye tanımladığı bu halk, nasıl olmuş da “destan” yazılmasına ilham kaynağı olabilmişti? Hiç kuşkusuz, dikkatli bir okur, bu soruların cevaplarını da Kuvayi Milliye Destanı’nda, örneğin Karayılan babında bulabilir. Şöyle dizeleştirmiş Nazım o anı: “Karayılan Karayılan olmazdan önce kara yılanın encâmını görünce haykırdı avaz avaz ömrünün ilk düşüncesini . ‘İbret al, deli gönlüm, demir sandıkta saklansan bulur seni, ak taş ardında kara yılanı bulan ölüm.’” CESARET DE BULAŞICIDIR! Gene Nazım’ın, Kuvayi Milliye’den İzmirli Ali Onbaşıya söylettiği gibi “tavşan korktuğu için kaçmaz/kaçtığı için korkar.” Özetle korkunun ecele faydasının olmadığını bilmek ve daha da önemlisi, bunu halka anlatabilmektedir. Hiç kuşkum yok; “tarih kitlelerin eseridir”; ancak kitleleri sarıp sarmalayan korkunun bulaşıcılığını cesaretin bulaşıcılığına dönüştüren ise kahramanlardır. Cumhuriyet’in kuruluş sürecinde başrolü oynayan bir kahraman vardır; o kahramanın adı Mustafa Kemal’dir. Onun için “iyi bir teşkilatçı… Kabiliyetli bir lider, … İlerici, akıllı bir devlet adamı… padişahı da yardakçılarıyla birlikle silip süpürecek” denilmişti. Nitekim öyle de yaptı! Amacım, tarihteki yerini çoktan almış ve liderliği dost-düşman herkes tarafından kabul edilmiş Mustafa Kemal’i methetmek değil; tam tersine içine düşülen çıkmazdan nasıl kurtulacağına ilişkin tarihin derinliklerindeki izleri bulup, bugüne rehberlik etmesini sağlamaktır. Tarihler değişir; çağ atlanır ama bazı anlar, bazı refleksler hiç değişmez. Düşünün; emperyalizme teslim olmuş Osmanlı Padişahının ordusundan kaçıp “kuş uçmaz kervan geçmez” dağ kovuklarına saklanan köylüler, Mustafa Kemal ile birlikte yeniden tarih sahnesine çıkmak için can atmışlardı. İsteyen bunu bir mucize olarak adlandırabilir ama bence bu bir mucize değil, o halkı sürecin sahibi haline getirme becerisidir. Bugün de ihtiyacımız olan budur! Yüzyıl sonra bile yüz önceki gibi halkı sürece katacak, halka önderlik edecek ama onlara tepeden bakmayacak bir yöntem, Cumhuriyet’in yeniden halkın Cumhuriyeti olmasının önünü açacak; Cumhuriyet’i ikinci yüzyıla taşıma becerisi gösterecektir. İhtiyacımız olan Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına demokratik, parlamenter sistemle girebilmektir. Ne mutlu o sürece omuz verenlere! Not: Bu yazı, konunun taşıdığı önem nedeniyle 30 Ekim 2019’da www.politikyol.com sitesinde yayınlanan yazımın gözden geçirilmiş halidir.