Siyasi partilerin oy oranlarındaki değişimi değerlendirirken açıklaması en zor olan konulardan biri CHP’nin oy oranının artmıyor oluşu. Zira ittifaklar sayesinde Türkiye’nin önemli ve kalabalık illerinde belediye seçimlerini kazanan CHP, bu illerdeki belediye başkanlarının iyi performans göstermelerine rağmen anketlerde bir yükseliş yakalayamıyor. Bana kalırsa bunun iki sebebi var. Birincisi, CHP genel merkezinin, belediyelerinin başarısını CHP’nin başarısı olarak gösterecek kurguyu yapmıyor oluşu. Başka bir deyişle toplum algısında başarılı olanlar Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş, CHP değil. İkinci sebep ise daha yapısal. Son 10 yılın zehirli kutuplaştırıcı söylemi, CHP yönetimi ile yeni oy kaynakları olabilecek seçmen arasındaki duyguya ve aidiyete bağlı mesafeyi çok fazla açtı. Bunun kapanması, eğer kapanabilirse, zaman alacak bir uğraşın sonucu olacak. Kemal Kılıçdaroğlu’nun geçtiğimiz aylarda uygulamaya başladığı yeni iletişim stratejisi buna yönelik bir çaba. Etkisini ilerleyen aylarda göreceğiz. Yukarıda CHP’nin değişmeyen oy oranını seçmenin karar verme dinamikleri üzerinden anlatmaya çalıştık. Bu yazıda, Türkiye Raporu’nda beraber çalıştığım Mert Uzunsoy ile yaptığımız geçmiş seçimler sandık sonuçları analizi üzerinden CHP’nin desteğinin neden artmadığını değerlendirmeyi hedefliyoruz. Parti değişmek için gayret sarf ederken oy coğrafyası geçen yıllar içerisinde çok sabit kalmış. Bu yazıda CHP’nin en yüksek oy oranına ulaştığı 100 ilçe, en düşük oyu aldığı 100 ilçe ve oy oranının seçimler arasında %1 ve daha az değiştiği ilçeleri mercek altına alıyoruz. Analizimizi 2011, 2015 Haziran, 2015 Kasım ve 2018 genel seçimleri üzerinden gerçekleştiriyoruz. CHP’NİN EN YÜKSEK OY ALDIĞI İLÇELER DEĞİŞİYOR MU? İlk olarak CHP’nin 2011, 2015 Haziran, 2015 Kasım ve 2018 genel seçimlerinde en yüksek oy oranına ulaştığı 100 ilçeyi inceleyeceğiz. CHP’nin son dört genel seçimde en yüksek oy aldığı 100 ilçe arasına giren toplamda 118 ilçe bulunuyor. 4 farklı sandık kuruluyor ancak değişim sadece 18 ilçe ile sınırlı kalıyor. Bu sonuç CHP’nin siyasi coğrafyasının neredeyse hiç değişmediğini net bir şekilde gösteriyor bize. CHP’nin yüksek oy aldığı ilçeler listesini çoğunlukla Ege kıyılarında, Trakya’da, Akdeniz’den ve Orta Anadolu’da Alevi yurttaşların yoğun yaşadığı ilçeler oluşturmakta. 2011 seçimlerinden bu yana baktığımızda partinin en ciddi oy değişimi %30 ile Tunceli’de göze çarpıyor. 2011 yılında ilk 100 ilçe sıralamasında Tunceli’nin 6 ilçesi varken 2018’de listeye sadece Pülümür girebiliyor. Listede gerçekleşen 18 değişimin 5 tanesi Tunceli’de gerçekleşiyor. CHP’nin en yüksek oy aldığı 100 ilçede son dört genel seçimde oy oranlarının ortalamalarına baktığımızda da bir fikir elde etmek mümkün. İşte CHP’nin ilk 100’ünde seçimlere göre ortalaması; 2011: %49,2 2015 Haziran: %48,1 2015 Kasım: %49,0 2018: %45,3 Sayılarda da görüldüğü üzere CHP 2018 genel seçimlerinde İYİ Parti’nin kurulması ile beraber seçmeninin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde ciddi oy kaybına uğramış. Tabi oy kaybında HDP’nin barajı geçememe kaygısı da etkili oluyor.  Özellikle Trakya ve Ege sahillerinde CHP’nin oy kaybı yer yer %10 civarına çıkabiliyor. SON 100 İLÇEDE DURUM NASIL? CHP’nin en düşük oy oranına sahip olduğu 100 ilçede de manzara oldukça durağan. Yine son dört genel seçimi incelediğimizde CHP’nin oy oranlarının en düşük olduğu 100 ilçe sıralamasında değişim çok az. Yapılan dört seçimde son 100’de kalan ilçe sayısı sadece 119 oluyor. CHP’nin en az oy aldığı ilçeleri incelediğimizde çoğu ilçenin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinden olduğunu görmekteyiz. Bu açıdan kurulan doğu masası ve bu çerçevede yapılanlar isabetli bir hareket gibi gözüküyor. Son 100 listesinin bir kısmını ise Orta Anadolu’dan CHP’nin çok zayıf olduğu karakter olarak milliyetçi muhafazakar bilinen ilçeler dolduruyor. Son dört genel seçimde son 100 ilçenin oy ortalamasını inceleyelim. 2011: %1,99 2015 Haziran: %1,28 2015 Kasım: %1,56 2018: %2,05 Yukarıda görüldüğü üzere seçimler arasında anlamlı bir değişim söz konusu değil. ORTADA NE OLUYOR? CHP için ilk ve ikinci yüz ilçeyi değerlendirdik. Geri kalan ilçelerde ise CHP oylarının pek değişmediği görülüyor. Türkiye’de 973 ilçe bulunuyor ve 2011/2015 Haziran seçimleri arasında Türkiye’deki ilçelerin %39,2’sinde partinin oy oranı %1’in altında değişmiş. 2015 Haziran/Kasım arasında bu oran %55,9 olurken, 2015 Kasım/2018 seçimlerini kıyasladığımızda ise %37,7 oluyor. Üç seçimin ortalamasını aldığımızda CHP’nin oy oranının %1 ve daha az değişime uğradığı ilçelerin oranı %44,2 olarak karşımıza çıkıyor. CHP, neredeyse 2 ilçeden 1’inde oy oranını %1’den fazla artıramıyor ya da azaltmıyor. Yani 2018 seçimleri de dahil olmak üzere CHP’nin geliştirdiği politika önerileri, bunları topluma anlatması için seçtiği siyasetçiler neredeyse her iki ilçeden birinde seçmen desteği bakımından herhangi bir fark yaratmıyor. Son olarak bahsetmekte fayda var ki CHP son dört genel seçimin ortalamasında 250 ilçede %10’dan daha az oy alabiliyor. SONUÇ CHP artık mahallesinde yalnız değil. Parti yönetiminin eskiden cepte gördüğü yerlerde İYİ Parti ciddi bir rekabet unsuru olarak ortaya çıkıyor. Zaten Eylül 2020’de yükselişe geçen İYİ Parti desteğin bir kısmını AK Parti ve MHP’den alırken, bir kısmını da CHP’den aldı. Özetle CHP’nin oyunu artırabilmesi için yukarıda tarif ettiğimiz ve son 4 genel seçimdir statik olan tabloyu değiştirmesi gerekiyor. Yere yönetimlerde gösterilen iyi performansın otomatik olarak genel merkez desteğine dönüşeceğini beklemek çok gerçekçi değil. Bu hafta CHP ile başladığımız bu analiz serisine diğer partilerin oy oranları değişimi analizi ve değerlendirmesiyle devam edeceğiz. Not: Bu yazı Mert Uzunsoy ve Can Selçuki tarafından yazılmıştır.