ü
Selin Gücüm / Politik YolMoskova'nın yakınında bir etkinlik salonunda olağandışı bir şeyler oluyor.
Bir grup kadın Rus yetkilileri alenen eleştiriyor. Kocaları, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 2022 sonbaharında Ukrayna'daki savaş için seferber edilen 300.000 yedek asker arasında yer alıyor.
Eyleme katılan kadınlar kocalarının eve dönmesini talep ediyorlar.
Maria, "Kocalarımız ne zaman askerlik görevlerini tamamlamış sayılacaklar?" diye soruyor. "Kolları ve bacakları olmadan geri getirildiklerinde mi? Sadece sebzeye dönüp hiçbir şey yapamaz hale geldiklerinde mi? Yoksa çinko tabutlar içinde geri gönderilmelerini mi beklememiz gerekiyor?"
Sosyal medya aracılığıyla tanışan kadınlar ‘Eve Dönüş Yolu’ adlı bir grup kurdular. Savaş konusunda farklı görüşlere sahipler. Bazıları savaşı desteklediğini iddia ediyor. Diğerleri Kremlin'in "özel askeri operasyonu" konusunda şüpheci. Onları birleştiren şey ise seferber edilen erkeklerin savaşta üzerlerine düşeni yaptıkları ve aileleriyle birlikte evlerine dönmeleri gerektiği inancı.
Bu, yetkililerin paylaşmadığı bir görüş.
Rusya'da savaşla ilgili herhangi bir şeyin kamuoyu önünde eleştirilmesi risk taşıyor. Konuşmacıların çoğu sözlerini çok dikkatli seçiyor. Rusya'da muhalefeti cezalandırmak için bir dizi yasanın yürürlükte olduğunu biliyorlar. Yine de yaşadıkları hayal kırıklığı aşikar.
Antonina, "Başlangıçta hükümetimize güveniyorduk," diyor. "Ama şimdi onlara güvenmeli miyiz? Ben kimseye güvenmiyorum."
Grup üyeleri hikayelerini yerel bir meclis üyesi olan Boris Nadezhdin ile paylaşmak için buradalar. Kendisi başından beri "özel askeri operasyonu" eleştiriyor.
İlginçtir ki Bay Nadezhdin, Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana ulusal televizyona çıkmasına izin verilen az sayıdaki hükümet eleştirmeninden biri. Ara sıra televizyonda tartışma programlarına konuk oluyor.
Söz konusu siyasetçi şu anda başkanlık seçimleri için oy pusulasında yer almaya çalışıyor. Savaşın Vladimir Putin'in ülke içindeki popülaritesine zarar verdiğini savunuyor.
Nadezhdin bana "Putin Rusya'da çok popülerdi çünkü 1990'lardan sonra istikrar ve güvenlik getirdi" diyor. "İstikrar ve güvenlik Putin'nin desteklenmesinin ana nedeniydi. Şimdi giderek daha fazla insan istikrar ve güvenliğin bittiğini anladı."
Seferber edilen kocalarının, oğullarının ya da erkek kardeşlerinin geri dönmesi için kampanya yürüten Rus kadınları farklı çevrelerden eleştiri alıyor. Savaş karşıtları çok az sempati topluyor. Eyleme destek veren kadınlar, erkekleri seferberlik emrine itaat ettikleri ve savaşa katıldıkları için kınıyorlar.
Kremlin destekçileri eylemci kadınları Batı'nın yardakçıları olarak gösteriyor.
Rus Duma'sının savunma komitesine başkanlık eden Rus milletvekili Andrei Kartapolov, Fontanka haber sitesine verdiği son röportajda, terhis çağrısının "[Rusya'nın] düşmanlarının" işi olduğunu iddia etti. Bu çağrının arkasında Ukrayna ordusunun ya da CIA'in olduğunu öne sürdü.
Bay Kartapolov ayrıca İkinci Dünya Savaşı'na da atıfta bulundu.
"1942 sonbaharında Kremlin'e gelen bir eşler heyetinin Stalin'e şöyle dediğini hayal edebiliyor musunuz: '1941'de askere alınan erkeklerin evlerine dönmelerine izin verin. Zaten bir yıldır savaşıyorlar' dediğini hayal edebiliyor musunuz? Hiç kimse bunu yapmayı düşünmezdi."
Kocası ve kuzeni askere alınan ve Ukrayna'ya gönderilen Maria Andreeva, Bay Kartapolov'un yorumlarını aşağılayıcı buluyor.
"Özel askeri operasyonu İkinci Dünya Savaşı'na benzetmeye cüret ediyor," diyor Maria. "O zamanlar Rusya'nın amacı hayatta kalmaktı. Saldırıya uğramıştık. Tam seferberlik ve sıkıyönetim vardı. Şu anda olanların tam tersi."
Maria sadece aile üyelerini geri getirmek için kampanya yürütmediğini söylüyor. Daha fazla Rus'un çağrılmasını ve cepheye gönderilmesini engellemek istiyor.
"İkinci bir seferberlik dalgası istemiyoruz" diyor. "Sivillerin askeri bir çatışmada kullanılmasına karşıyız. Ve tüm Rus vatandaşlarının bunun kendilerini de etkileyebileceğini anlamalarını istiyoruz.
"Bazı insanlar devekuşu gibi davranıyor. Kafalarını kuma gömüyorlar ve neler olduğunu düşünmemeye çalışıyorlar. Onları anlayabiliyorum. Ülkenizde devletin mutlu olmanıza ihtiyacı olmadığını kabul etmek zor - size sadece biyolojik materyal olarak davranıyor. Ancak insanlar hayatta kalmak istiyorlarsa, er ya da geç bunu kabul etmeleri ve aynı fikirde olmadıklarını söylemeleri gerekir."
Rusya'da "ikinci bir seferberlik dalgası" ne kadar olası? Geçtiğimiz Aralık ayında Başkan Putin bunu şimdilik ihtimal dışı bıraktı. Kremlin lideri Rus televizyonunda canlı yayında, Rus yetkililerin 2023 yılında Ukrayna'da savaşmak üzere yaklaşık yarım milyon gönüllü toplamayı başardığını iddia etti.
"Neden seferberliğe ihtiyacımız var? Mevcut durumda buna gerek yok," diyerek sözlerini tamamladı.
Elbette "mevcut durum" "asla gerçekleşmeyecek" anlamına gelmiyor. Durumlar değişebilir.
Örneğin, Mart 2022'de Başkan Putin şöyle demişti: "Askere alınan askerler savaşa katılmıyor ve katılmayacak. Yedek askerlerden de ek bir çağrı yapılmayacak. Sadece profesyonel askerler katılacak."
Altı ay sonra "kısmi seferberlik" ilan edildi.
Maria ve seferber edilen yedek askerlerin diğer eşleri farkındalık yaratmak için yeni bir gelenek başlattılar. Her Cumartesi beyaz başörtüsü takıp Moskova'nın merkezine doğru yola çıkıyorlar. Kremlin duvarlarının yakınındaki Meçhul Asker Anıtı'na çiçek bırakıyorlar. Kırmızı karanfiller Ebedi Ateş'in yanına yerleştiriliyor. Bu onların barışçıl protesto biçimidir.
‘Eve Dönüş Yolu’ Telegram kanalında bu çiçeklerin "sevdiklerinin hayatlarını onurlandırmak için" olduğunu açıklıyor. Tüm savaşlarda öldürülenlerin anısını onurlandırmak için. Adamlarımızın anısını onurlandırmak için."
Grup ayrıca çiçek bırakmanın "bir daha asla" demenin bir yolu olduğuna inanıyor.
Peki Rus toplumu ne kadar bilinçli? Seferber edilen yedek askerlerin ailelerinin söylediklerine halk ne kadar ilgi gösteriyor? Antonina, eşi askere alındığından beri çevresindekilerden pek destek görmediğini söylüyor. Antonina’nın eşi Ekim 2022'de askere çağrılma belgelerini aldığında, arkadaşlarından Antonina'ya göz kulak olmalarını istemiş.
"Bir yıl önce beni onlarla yeni yılı kutlamaya davet ettiler," diyor. "Ama bütün akşam bana kocamın oraya [Ukrayna'ya] gittiği için tam bir enayi olduğunu söyleyip durdular."
Antonina, mide ülseri teşhisine rağmen eşinin Ukrayna'da bir saldırı birliğinde görevlendirildiğini iddia ediyor. Eşinin 4 Aralık'ta kendisine telefon ettiğini söylüyor.
"Ağlıyordu. Çok korkmuştu. Sanki veda ediyor gibiydi."
Antonina, eşinin 13 Aralık'ta tekrar aradığını söylüyor. Ondan son kez o zaman haber almış. O tarihten sonra eşinin çatışmada yaralandığını öğrendiğini söylüyor.
"Savaşmak isteyen bazı insanlar var. Bunun için gönüllü olan ve sözleşme imzalayanlar," diyor Antonina. "Bırakın savaşsınlar. Ama orada olmak istemeyen kocalarımızı bize geri gönderin. Onlar anavatana karşı görevlerini yaptılar. Onları evlerine gönderin.
"Eskiden Vladimir Putin'e büyük saygı duyardım. Şimdi daha tarafsızım. Bu tür şeylerin olduğunu bildiğine inanmakta hala zorlanıyorum. Ama kocalarımızı geri istediğimiz için bizi gerçekten hain ve dışlanmış olarak görüyorsa, bir zamanlar kendisine oy vermiş vatandaşlara karşı neden böyle bir tavır takındığını anlamıyorum."
Kaynak*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Politik Yol’un editöryal politikasını yansıtmayabilir.
