Küresel gıda fiyatlarında düşüş hızı yavaşlasa da Türkiye gıda enflasyonunda küresel seviyelerden hala uzakta.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları endeksi nisandaki revize edilmiş seviyeden yüzde 0,9 yükselerek Mayıs ayında 120,4'e çıktı.
Bununla birlikte endekste yıllık olarak yüzde 3,4'lük düşüş kaydedildi.
Gıda fiyatlarında aylıkta yükseliş ivmesi görünürken, yıllık düşüş hızında da yavaşlama dikkat çekti.
Türkiye'de bir zamandır yıllık gıda enflasyonunda yatay seyir izlenirken, küresel gıda enflasyonuyla olan makasın da ciddi düzeyde devam ettiği görüldü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Mayıs ayında yıllık gıda enflasyonu yüzde 69,9 oldu. Son veriyle birlikte küresel gıda enflasyonuyla olan makas da 73 puanın üzerinde kaydedildi.
Ne olmuştu?
İktidarın “Faiz sebep, enflasyon sonuç” diyerek genel kabul görmüş ekonomi politikalarının tersine bir politika izlemesi sonrası son üç yılda enflasyon rekor seviyelere ulaşmıştı. 28 Mayıs 2023’te bir kez daha seçim kazanan Erdoğan hükümeti, ‘Türkiye ekonomi modeli’nden vazgeçip pusulayı tersine çevirmiş ve ‘piyasaların sevdiği’ Mehmet Şimşek’i Hazine ve Maliye’nin, Hafize Gaye Erkan’ı da Merkez Bankası’nın başına getirmişti. Şimşek’in ‘rasyonel politikalara geçildiğini’ açıklaması ardından Merkez Bankası yüzde 8,5 olan faizi yedi ayda yüzde yüzde 45’e çıkardı.Bu sürede ekonominin döviz ihtiyacının giderilmesi için Şimşek ve Erkan yüzünü Batı ile Körfez’e çevirmiş, birçok kuruluş ve yatırımcılarla görüşmüşlerdi.
Dünya Bankası 7 Eylül’de , ‘istikrar için’ Türkiye’ye 35 milyar dolarlık (937 milyar 598 milyon 550 bin TL) yatırım paketini duyurmuştu. Erkan’ın ‘yolculuğu’ 2 Şubat’ta sona ermiş, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yerine yardımcısı Fatih Karahan’ı atamıştı. “Parasal sıkılığa devam” mesajı veren Karahan’ın yönetimindeki Merkez Bankası, mayısta enflasyonun yüzde 73’te zirveye varacağını, yıl sonunda yüzde 36’ya ineceğini öngörüyor. MB, 22 Şubat’ta faizi sabit bıraktığı kararında faiz seviyesinin aylık enflasyonun ana eğiliminde ‘belirgin ve kalıcı bir düşüş’ sağlanana ve enflasyon beklentileri ‘öngörülen tahmin aralığı’na yakınsayana kadar sürdürüleceğini kaydetmişti. Para Politikası Kurulu metninde enflasyonda ‘belirgin ve kalıcı bir bozulma’ öngörülmesi durumundaysa para politikası duruşunun ‘sıkılaştırılacağı’ belirtilmişti.Faiz ‘söz verildiği üzere’ tekrar artırıldı
MB, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Faiz sonuç enflasyon sebep” politikasından vazgeçilmesinin ardından Şubat 2024’e kadar sekiz aydır faizi artırıyordu.Verileri tartışmalı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) şubatta yıllık enflasyonu yüzde 67,7 olarak açıklamıştı. Aylık artışsa yüzde 4,53 olmuştu. Yani resmi enflasyon, yüzde 66’lık beklentiyi aşmıştı. Aylık enflasyon için beklenti ise yüzde 3,8’di.
Bağımsız akademisyenlerden oluşan Enflasyon Araştırma Grubu’ysa (ENAG), şubatta 12 aylık enflasyonu yüzde 121,98 olarak açıklamıştı. ENAG’a göre aylık artışsa yüzde 4,32.
Enflasyon hedefinin tutmaması üzerine Merkez Bankası, martta ‘şahin’ bir adımla faizi 500 baz puan artırmıştı.
Faiz, nisan ve mayısta yüzde 50’de sabit bırakılmıştı.
