CHP’li Toprak, yazılı açıklamayla vergi, SGK pirimi, bedava arsa, ucuz finansman ve ucuz enerji vb. desteklere rağmen sanayicinin yatırım şevkinin kalmadığını belirterek şunları dile getirdi:
- İlk işaretleri dış ticaretteki yavaşlama, ihracat artış hızının duraklaması ve hammadde, ara malı, yatırım malı ithalatındaki gerileme ile kendisini gösteren ekonomik küçülme ve daralma, bu yılın ilk üç ayında verilen yatırım teşvik belgelerindeki keskin düşüşle iyice belirginleşti. İnşaattan, imalata, teknolojiden enerjiye varana kadar tüm sektörlerde yatırım hevesi duraklama dönemine girdi.
- İktidarın uygulamaya koyduğu sıkı para, yüksek faiz, döviz kurunu baskılama, talep ve tüketimi yavaşlatma, üretim ve yatırım yerine yüksek faizle paradan para kazanmayı öngören politikaları her türlü teşvik ve desteğe rağmen yeni yatırım yapmayı cazip olmaktan çıkarttı. Sanayici, üretici, imalatçı ve ihracatçılar sermayelerini yeni fabrika kurmak ya da mevcut tesisini büyütmek, yeni iş alanları açmak yerine bankadan vergisiz faiz veya kur geliri elde etmeye, borsa ya da hazine kâğıtlarından oturduğu yerde yüksek getiri sağlamaya yöneliyor.
- Ocak-Mart dönemi itibarıyla teşvik belgesine bağlanan yatırım sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20,9 düşüşle 4073’ten 3220’ye, teşvik belgesine bağlanan sabit yatırım tutarı yüzde 45,4 azalarak 371 milyar TL’den 202 milyar TL’ye indi. Yüzde 70’e yaklaşan yıllık enflasyon ve TL’deki değer kaybı dikkate alındığında yeni yatırım tutarındaki reel gerilemenin çok daha fazla olduğu söylenebilir. Teşvik belgesine bağlanan yatırımlarla yaratılacak yeni istihdam geçen yılın ilk üç ayında 85 bin 709 kişi iken bu yıl yüzde 23,4 düşüşle 65 bin 639’a indi.
- Ekonomi yönetiminin 11 aylık uygulamalarının en somut sonucu parasal sıkılaştırma ve yüksek faiz nedeniyle yeni yatırımların durması oldu. Uluslararası bankalar yayınladıkları raporlarda küresel sıcak parayı Türkiye’deki yüksek faiz ve baskılanan kur ortamından yararlanıp yüksek kazanca çağırırken, yerli sanayici ya yatırımdan vazgeçmeye ya da yatırıma ayırdığı sermayeyi yüksek faizde değerlendirmeye yöneldi.
- Devlet yatırım teşvikleriyle; KDV istisnası, faiz desteği, işverene SGK prim desteği yanında milyarlarca liralık gelir, kurumlar, damga ve gümrük vergisinden vazgeçerken, iktidarın yüksek faiz, kur farkı garantisi ve sıcak para politikası zahmetsiz para kazanmayı teşvik ederek cazip kılıyor. Teşvikli yatırımlarda en sert düşüş geçen yıl ilk çeyrekte 423 olan teşvik belgesi sayısının yüzde 52 azalarak 383’e, yatırım tutarının 77 milyar TL’den 37 milyara indiği hizmetler sektöründe. Madencilik, enerji, imalat, teknoloji yatırımları vb. tüm sektörlerdeki yatırım tablosu hızla geriliyor.
- İlk üç aylık teşvik tablosuna yansıyan veriler; yabancı bankalar, küresel sermaye ve sıcak para sahiplerinin Türkiye’ye para getirmek için ‘yüksek faiz-risksiz yüksek kazanç’ taleplerine boyun eğildiğini, üretim-istihdam-imalat vb. alanlarda yerli yatırımcının hevesinin kırıldığını gösteriyor. Türkiye ekonomisini sıcak paraya teslim eden bu anlayışla, her türlü destek ve teşvike rağmen, yeni yatırımlarda frene basılıp ekonomik büyüme ve toplumsal refah artışından vazgeçiliyor!
Editör: Altan Sancar
