- Yerel seçim sürecinde Cumhurbaşkanlığının tüm olanaklarını keyfi şekilde kullanan iktidar, sahaya sürdüğü 17 bakanın yanı sıra valiler, kaymakamlar, kamu araçları vb. icraatlarla adeta AKP siyasetine ve adaylarına tahsis ettiği bütçenin rekor açık vermesine zemin yarattı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı mart ayı bütçe gerçekleşme sonuçları ve ocak-mart dönemi üç aylık bütçe rakamları, iktidar kampanyasının nasıl halkın cebinden, vergilerinden ve devlet bütçesinden finanse edildiğini açığa çıkarttı. Mart ayında 209 milyar TL açık verilirken bu tutar geçen yılın aynı ayına göre açığın yüzde 342,5 arttığını gösteriyor. Ocak-Mart döneminde üç aylık bütçe açığı da 513,5 milyar TL’ye ulaşarak tüm zamanların bütçe açığı rekorunu kırdı. Ekonomiyi rasyonel zemine oturtacaklarını, kamu harcamalarında tasarrufa gidileceğini ve kamuda israfın önleneceğini dile getiren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yayınladığı göstermelik tasarruf genelgesinin ciddiye alınmadığı, açıklanan bütçe gerçekleşme rakamlarına da yansıdı.
- Mart ayında bütçe gelirleri geçen yıla göre yüzde 68,7 artışla 483,8 milyar lira olurken, harcamalar ise yüzde 107,4 artışla 692,8 milyar liraya ulaştı. Bir ayda 209 milyar TL açık verildi. Geçen yıl 6 Şubat depremi nedeniyle şubatta 170 milyar liraya çıkan bütçe açığı mart ayında ise 47 milyar liraya inmişti.
- Ocak-mart döneminde gelirler 1 trilyon 637 milyar tutarında gerçekleşirken, üç aylık bütçe harcamalarının tutarı ise geçen yıla kıyasla yüzde 105,9 artışla 2 trilyon 150 milyar lira oldu. Bütçe harcamalarının gelirlerin çok üzerinde olmasının sonucunda ilk ayda 513,5 milyar TL bütçe açığı verildi. Bütçe harcamalarının 250,5 milyarlık kısmını, geçen yıla göre yüzde 148 artan faiz ödemeleri oluşturdu. Bütçede personel harcamalarının üç ayda yüzde 142 artarak 664 milyar liraya ulaşması, seçim sürecinde sözleşmeli ya da geçici süreli, işçi statüsünde kamuya personel alımı yapıldığını gösteriyor.
- Kamu kuruluşlarının mal alımı harcamaları üç ayda yüzde 93 artarak 95,6 milyar liraya çıkarken, başta BOTAŞ olmak üzere bütçeye dahil kamu kuruluşlarına borç verme kalemindeki artış geçen yıla kıyasla yüzde 370,8 artarak 97,8 milyar liraya yükseldi. Üç ayda 2,2 trilyon liralık bütçe harcaması yapan iktidar, bütçenin en sağlam ve önemli gelir kalemi vergilerde ise tahakkuk eden vergilerin ancak yarısını tahsil edebildi.
- Uygulanan ekonomi politikalarıyla vergisini ödeyemez hale gelen mükelleflere tahakkuk ettirilen 2 trilyon 269 milyar liralık verginin 1 trilyon 344 milyarı tahsil edilebildi. 11 trilyon liralık 2024 bütçesinin yaklaşık dörtte biri üç ayda harcanırken, 2,7 trilyonluk yılsonu açık hedefinin de yine yaklaşık dörtte bir üç ayda gerçekleşti. İsraf ve keyfi harcamaların üç ayda geldiği nokta, son iki yıldır olduğu gibi bu yıl da yine EK BÜTÇE ihtiyacının kendisini dayatacağını gösteriyor!
Editör: Altan Sancar
