CHP'li Umut Akdoğan: "Adil, güven veren ve etkin bir adalet sistemi” hedefinden uzaklaşılıyor

Akdoğan, “Hakim ve savcıların üzerindeki dosya sayısının her geçen yıl arttığı, savcı ve hakim sayısının yetersiz kaldığı bu tabloyla mı vatandaşımız işin erişilebilir adil, güven veren bir adalet sistemini kuracağız?” sorusunu yöneltti.

Adalet Bakanlığının TBMM’ye sunulan 2024 yılı Bütçe Teklifi’ni değerlendiren CHP’li Umut Akdoğan, Adalet Bakanlığının “Adil, güven veren ve etkin bir adalet sistemini sağlamak” programı kapsamında ortaya konulan verilerin, Bakanlığın bu hedeflerinden uzaklaştığını ortaya koyduğunu söyledi. Hakim ve savcı başına düşen dosya sayılarında ciddi artışlar yaşandığını belirten Akdoğan, Bakanlığın neredeyse 2021 yılı hedeflerine geri dönmek zorunda kaldığını belirtti.

2021 yılında hakim başına ortalama 747 dosya düşerken, bu sayının bu yıl 835’i bulduğuna dikkat çeken Akdoğan, “Bakanlığın verilerine baktığımızda 2021 yılında hakim başına ortalama 747 dosyanın düştüğünü görüyoruz. Bakanlık 2022 yılında hakim başına düşen ortalama dosya sayısını 621’e düşürmeyi hedeflemişti ancak bırakın düşmeyi, 2022 yılında bu sayı 785’e çıktı. Bu yıl ise hedef 741’di ama hakim başına düşen dosya sayısı şimdiden 835’e ulaşmış durumda. Bakanlık da bu durumda 714 olarak öngördüğü 2024 hedefini 830 olarak güncellemek zorunda kaldı. İktidar hayali hedefler koymak yerine mevcut durumu ve nedenlerini objektif kriterlerle değerlendirse bu tabloyu değiştirmek ve ideal olan hedeflere ulaşmak zor değil.” dedi.

Savcı başına düşen dosya sayısına da dikkat çeken Akdoğan, şunları söyledi:

“2021 yılında savcı başına ortalama bin 421 dosya düşmüştü. 2022’de bin 313’e düşürülmesi hedeflendi ancak burada da düşmenin aksine artış yaşandı ve yıl sonunda savcı başına bin 543 dosyanın düştüğü görüldü. 2023 yılında savcı başına 300 dosya hedeflenmişti ancak bu yıl halihazırda savcı başına düzen dosya sayısı bin 580’e ulaştı, yine burada da hedefler güncellenmek zorunda kaldı 2024 hedefi bin 275 iken bin 550 olarak revize edildi.”

Akdoğan, “yüz bin kişiye düşen hakim ve savcı” sayılarında da bir iyileşme yaşanmadığını vurguladı. Akdoğan’ın verdiği bilgilere göre 2021’de yüz bin kişiye 18 hakim düşerken, bu sayının 2022’de 20’ye çıkarılması hedeflendi ancak 2022 sonunda 18.21’de kaldı. 2023’te de 20.5 olarak planlanmıştı fakat bu yıl sonunda 18.6’ya düşmesi bekleniyor. Bakanlık da 2024 hedefini 19 olarak güncelledi.

Akdoğan, “yüz bin kişiye düşen savcı” sayısında da 2021 yılına dönüldüğünü vurguladı. Akdoğan, “2021 yılında yüz bin kişiye 9 savcı düşmüştü. 2022 hedefi 10’du ancak 8.77’ye geriledi. 2023’te bu rakam 8.68’e gerilerken, 2024 hedefi, 2021’de olduğu gibi 9 olarak belirlenmek zorunda kaldı.” dedi.

Akdoğan, ceza, hukuk ve idari davaların ortalama görülme sürelerine de dikkat çekti. 2021 yılında bir idari davanın 196 günde görüldüğünü hatırlatan Akdoğan, “İdari davalarda çoğunlukla dosyalar dilekçe incelemesi üzerinden ve duruşmasız görülür. Buna rağmen, 2023 yılına geldiğimizde bir idari davanın ortalama görülme süresi 198’e ulaşmış durumda. 2024’te de belirgin bir iyileşme hedeflenmiyor. Bakanlık, 2024 yılında bir idari davanın ortalama 193 günde görülebileceğini öngörüyor” ifadesini kullandı. Akdoğan, bir ceza davasının da 2021’de 272 günde görülürken bu yıl 248 günde görüldüğünü, 2024’te ise yalnızca 242’ye düşürülmesinin hedeflendiğini belirtti. Akdoğan, hukuk davalarının ortalama görülme süresinde de belirgin bir iyileşme yaşanmadığını söyledi.

Akdoğan, “Burada kanayan bir yara var. Bu yaraya öncelikle acil bir müdahale yapılmalı ki hasta ölmesin. Bu yaranın sebebini tespit ve tedavisi için ise doğru adımlar atılması gerekiyor. Bakanlığın 2023 yılında yayınladığı Performans Programına baktığımızda hakim ve savcı kadrosunda 5.523 boş kadro bulunduğunu görüyoruz. Bu kadrolara yapılacak adil ve liyakatli atamaların hastayı kaybetmemek için yapılabilecek ilk acil müdahale olabilecektir, bu müdahale mevcut kadroların yükünü bir nebze hafifleteceği gibi vatandaşın da adalete erişimini bir nebze iyileştirir. Ancak bu acil müdahalenin ardından yapılması gereken yargımızı bu duruma getiren sebeplerin derinlikli olarak ele alınması, hakim ve savcıların üzerindeki iş yükünün ötesinde yargıya güveni de yeniden tesis edecek adımların atılmasıdır.”dedi.