Antioksidanlar yani vücudumuzun ‘paslanmasını’ önleyen maddeler, bizi birçok kronik dejeneratif hastalığa, Alzheimer’a, erken yaşlanmaya ve kansere karşı koruyorlar. Balkabağı ise, bilinen en güçlü antioksidanların pek çoğunu bir arada içeriyor.

Kansere karşı koruyuculuğu hakkında birçok bilimsel veri bulunan balkabağı, Amerikalılar’ın cadılar bayramının sembolü olsa da aslında Amerika’nın keşfinden çok daha önce Anadolu’da bilinen ve tüketilen bir sebze… 1800 yıl önce yaşamış Bergamalı ünlü hekim Galen, balkabağının şifa veren özelliklerinden kitaplarında birçok kez bahsetmişti. Balkabağı ve kanser kelimelerini bir arada kullanan ilk hekim ise İbn-i Sina’dır.

En önemli A vitamini kaynaklarından biri olduğu ayrıca antioksidantlar ve posa açısından da zengin olduğu göz önüne alındığında, balkabağının faydaları arasında cilt ve göz sağlığını destekleme, kan basıncı düzeylerini dengede tutma ve belirli kanser türleriyle savaşma yeteneği yer almaktadır. Çalışmalar balkabağının diyabet(şeker hastalığı), kanser, karaciğer bozuklukları, kardiyovasküler hastalıklar ve depresyonun tedavisinde önemli rolü olduğunu göstermektedir.

A Vitamini (Beta-Karoten) ve Diğer Antioksidanlar Açısından Çok Zengin

Antioksidanlar yani vücudumuzun ‘paslanmasını’ önleyen maddeler, bizi birçok kronik dejeneratif hastalığa, Alzheimer’a, erken yaşlanmaya ve kansere karşı koruyorlar. Balkabağı ise, bilinen en güçlü antioksidanların pek çoğunu bir arada içeriyor. Önemli bir antioksidant olan “karoten” ise, başka hiçbir sebzede olmadığı kadar yüksek oranda balkabağında bulunmakta...

Beta-Karoten, kabakların kendine özgü turuncu renginden sorumlu olan bir kaotenoid antioksidandır, kolon ve prostat kanseri de dahil olmak üzere bazı kanser türlerinin riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Balkabağındaki karoten miktarı ise, karotenin en zengin kaynağı olarak bilinen havuçtan çok daha zengin. Araştırmalar, A vitamini (beta-karoten) açısından zengin beslenmenin yalnızca kansere karşı savunma sağlamakla kalmayıp aynı zamanda görmeyi koruyabileceğini, makula (göze gelen ışıkların odaklandığı ve keskin görmemizi sağlayan merkez) hasarını önleyebileceğini, kalp ve nörolojik sağlığı iyileştirebileceğini göstermiştir. Bunun nedeni, A vitamininin sağlıklı hücrelere ve sinirlere zarar veren oksidatif strese ve serbest radikal hasarına karşı koyma yeteneğidir.

Yapılan bir çalışma, yüksek oranda beta-karoten içeren diyetlerin tüm nedenlere bağlı ölüm riskini azaltabileceği sonucuna varmıştır. Ek olarak, yüksek beta-karoten tüketiminin obeziteye ve metabolik sendrom risk faktörlerine karşı koruma sağlayabileceğine dair kanıtlar da bulunmaktadır.

A vitamininin adipoz (yağ) doku gelişiminin güçlü bir düzenleyicisi olduğu ve bu nedenle obezitenin önlenmesinde de önemli olduğu düşünülmektedir.

Balkabağında bulunan bir diğer antioksidan etkili vitamin ise E vitaminidir. E vitamini açısından yeterli beslenme, kalp hastalığı, adet öncesi sendromları, Alzheimer hastalığı, sivilce ve cilt kırışıklıkları gibi cilt sorunları için önemlidir.  E vitamini ayrıca serbest radikallerin (kansere sebep olan maddeler) verdiği hasarı önlemeye yardımcı olur ve kolorektal ve prostat kanseri de dahil olmak üzere belirli kanser türlerinin riskini azaltabilir. Manganez ve Bakır Minerali ile Kemik Sağlığını ve Enerji Metabolizmasını Destekler

Diyetinize balkabağı eklemek kemik sağlığı açısından faydalıdır çünkü turuncu renkli bu sebze mineral açısından da oldukça zengindir. Demir, potasyum, sodyum, fosfor, kalsiyum, manganez, bakır ve magnezyum minerallerini içerir ki bu kombinasyon aynı zamanda çocuklarda ve yaşlılarda kemik sağlığı için son derece önemli.

Manganez özellikle kemik yoğunluğu kaybı ve kırıklara karşı savunmaya yardımcı olur. Ayrıca manganezin bazı antienflamatuar özellikleri vardır ve bilişsel, metabolik ve eklem sağlığında rol oynar. Bakır ise, kabakta bulunan ve vücutta hemoglobin ve kollajen oluşumuna yardımcı olmada çeşitli rollere sahip olan başka bir mineraldir. Bakır ayrıca enerji metabolizmasında, DNA sentezinde ve solunumda rol oynayan çeşitli enzim ve proteinlerin sentezine de yardımcı olur. Kalp Sağlığını ve Kan Basıncını Düzenlemeye Yardımcı Olur Her bir kase pişmiş balkabağı günlük potasyum ihtiyacınızın yaklaşık %16'sını sağlar. Potasyum birçok yetişkinin beslenmesinde eksik olan bir elektrolittir ve balkabağı başta olmak üzere, muz, patates, kabak, avokado gibi sebze ve meyvelerde bulunur. Yeterli miktarda potasyum tüketmek, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve felç geçirme  riskinin  azaltılması gibi faydalar sağlar. Kan şekerini Dengeler

Çok sayıda araştırma balkabağının diyabet (şeker hastalığı) dostu etkilerini ortaya koymuştur. Pankreas koruyucu ve insülin direncini hafifletme etkisini gösteren bilimsel yayınlarda, balkabağının antidiyabetik özelliğe sahip olduğu ve diyabet hastalarında hiperglisemiye karşı koruyucu rol oynayabileceği belirtilmektedir.

Kabızlığa Karşı Balkabağı

Balkabağının içerdiği bitkisel lifler (posa), toksinleri ve zararlı yağların bir kısmını sünger gibi emer ve kolesterolün düşmesine yardım eder ayrıca besinlerle kazara aldığımız kansorejen maddelerin bağırsak yüzeyi ile temasını en aza indirir. Yeterli su ile alındığında, lifler bağırsaklarda suyu çekip kitle etkisi oluşturarak bağırsak hareketlerini artırırlar. Bu da kronik kabızlığa ve uzun vadede kalın bağırsak kanserine karşı koruyucu etki sağlar.

Nasıl Tüketelim?

Balkabağı ile sağlıklı baharatlarla harmanlanmış (zerdeçal, karabiber gibi) harika çorbalar, sebze yemekleri, garnitür olarak püreler hazırlayabilir ve bu şekilde sofralarınıza sağlık getirebilirsiniz.

Sevgiyle,

  Referanslar
  1. Zhao LG, et al. Dietary, circulating beta-carotene and risk of all-cause mortality: a meta-analysis from prospective studies. Sci Rep. 2016 May 31;6:26983. 
  2. Batool M, et al. Nutritional Value, Phytochemical Potential, and Therapeutic Benefits of Pumpkin (Cucurbita sp.). Plants (Basel). 2022 May 24;11(11):1394. 

ü

Editör: Banu Salman