Yarının Türkiye’si için Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem

Millet İttifakı muhalefet partilerinin imzaladığı mutabakat metninin mimarlarından DEVA Partisi Genel başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu metnin hedeflerini yazdı Toplumu en geniş yelpazede temsil eden altı siyasi partinin, her bir maddesinde uzlaşıyla karar alarak ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ üzerinde mutabakat sağlaması yeni bir Türkiye’nin kapısını açıyor. Amacımız vatandaşlarımızın yarına umutla baktığı, Cumhuriyetimizin özgürlükçü ve çoğulcu bir demokrasi ile taçlandırıldığı Yarının Türkiye’sini inşa etmektir. KUVVETLER AYRILIĞINA DAYANAN BİR SİSTEM 1982 Anayasası’nı kaleme alanlar, anayasayı Kenan Evren’in ihtirasları ve kullanmak istediği güçlü yetkiler ışığında hazırlamışlardı. Meclis, bakanlar kurulu ve başbakanın yanı sıra cumhurbaşkanına da önemli yetkiler verilmişti. Hatta cumhurbaşkanlığı makamı, parlamenter sistemin doğasına uygun tarafsız, yetkisiz ve sembolik görevleri olan devlet başkanı makamının aksine icrai yetkilerle donatılmış ve hükümeti dengelemek üzere kurgulanmıştır. Öte yandan demokratik siyaset üzerinde cumhurbaşkanının, TSK’nın, MGK’nın, siyasallaşmış yargı organının, bürokrasinin vesayet odakları olarak hareket etmesi nedeniyle kuvvetler ayrılığı sağlanamamış, demokratik siyaset zemini ciddi biçimde zayıflamıştır. 2017 Anayasa değişikliği ile oluşturulan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ise her ne kadar kuvvetler ayrılığına dayandığını iddia etse de gelinen noktada demokratik bir başkanlık sisteminin aksine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın keyfine göre kullandığı otoriter bir yönetim biçimine dönüşmüştür. Tüm yetkilerin tek elde toplanmasına yol açan kural tanımaz bir anlayışla denge-denetim mekanizmaları tamamıyla işlevsizleştirilmiştir. Yargı organları hem atamalar hem de HSK kararları nedeniyle bağımsızlığını kaybetmiş ve cumhurbaşkanın vesayetine girmiş durumdadır. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatımız ise demokratik siyasetin ve yetkili hükümetin üzerinde hiçbir vesayet odağını kabul etmediği gibi otoriter bir yönetimi de dışlamaktadır. Mutabakatımızda parlamenter sistemin doğasına uygun olarak cumhurbaşkanı, partiler üstü ve tarafsız bir konuma sahiptir. Yürütme organının icrai yetkileri başbakan başkanlığında her bir bakanın bireysel olarak da sorumlu olduğu bakanlar kuruluna ait olacaktır. TBMM yasama yetkisine ve bakanlar kurulunu denetleme yetkilerine yeniden kavuşacaktır. Meclisi yeniden demokratik siyasetin kalbi haline getireceğiz. Barajı %3’e, siyasi partilere hazine yardımını %1’e düşürerek çoğulculuğun gereğini yerine getireceğiz. Yargı organının ise bağımsız bir şekilde faaliyet gösterebilmesi, topluma güven vermesi ve adil yargılamalar yapılabilmesi için gerekli köklü reformları gerçekleştireceğiz. ÇOĞULCU, ÖZGÜRLÜKÇÜ DEMOKRATİK BİR SİSTEM Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem devletin temel organlarının güçlendirilmesinden ibaret değildir. Mutabakatımızda sivil toplumun üzerinde baskının olmadığı, basının özgür olduğu, kadın haklarının, çocuk haklarının, çevre haklarının korunduğu bir sistem hedefliyoruz. Ötekileştirme hissi doğuran tüm uygulamalara son verecek, düşünce ve ifade, toplantı ve gösteri yürüyüşü ile örgütlenme özgürlüklerinin üzerindeki engeller kaldıracak, kişilerin din, inanç ve yaşam tarzı fark etmeksizin özgürce yaşadığı, herkesin kendi kimliğiyle eşit şekilde toplumsal, kamusal ve siyasal yaşama katıldığı bir sistem inşa edeceğiz. Toplumun her alanında, tüm karar alma mekanizmalarında kadın-erkek eşitliğini sağlamayı ve korumayı öncelikli devlet politikası haline getireceğiz. Mülakatın kaldırılacağı, yazılı sınav sonuçlarının esas alınacağı bir sistem oluşturacağız. Kamu alımlarında ve ihalelerde ihaleyi istisna, keyfiliği kural haline getiren, istisna ve muafiyet hükümleri kaldırılacak, yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları arttırılacak, kayyum uygulamalarına son verilecek, yükseköğretimde özgür ve çoğulcu bir sistem oluşturularak YÖK kaldırılacaktır. KATILIMCI, ŞEFFAF VE DEMOKRATİK BİR SÜREÇ Cumhuriyet tarihimizde anayasa hazırlık süreçleri ne yazık ki çoğulcu demokrasinin asgari gereği olan çok partili sistem, uzlaşma ve katılımcılık kültürü göz ardı edilerek yürütülmüştür. Bizler, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat çalışmalarımızı çoğunlukçu bir anlayışın aksine çoğulcu demokrasiye uygun şekilde gerçekleştirdik. Mutabakat metnimizi büyük bir kararlılıkla kamuoyuna sunduk. Altı partinin genel başkanı mutabakat metnini imzaladı ve mutabakatı hayata geçirmek için taahhütte bulundu. Muhalefetin hedeflediği ortak cumhurbaşkanı adayı mutabakat metninin hayata geçirilmesi yükümlülüğü altında olacaktır. Böylelikle tarihimizde ilk defa yürütme organının bütün yetkilerine sahip olan bir makama aday olan kişi, seçilmesi durumunda anayasa değişikliği gerçekleştireceğini, görev ve yetkilerini ise fiilen anayasal devlet anlayışına uygun bir biçimde kolektif bir mekanizma içinde kullanacağını vatandaşlarımıza vaat etmiş olacak.

Yarının Türkiye’sinin herkes için yaşanabilir bir ülke olabilmesi kararlılığıyla hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatımızı artık milletimize emanet.

Önümüzdeki seçimler, ülke yönetiminin yanı sıra siyasal sistemin nasıl devam etmesi gerektiğine dair bir seçim olacak. Vatandaşlarımız tercihlerini, hiç kimsenin temel hakkının güvencede olmadığı kuralsız bir sistem ile özgürlükçü demokratik bir sistem olan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem arasında kullanmış olacaktır. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi vaat eden cumhurbaşkanı adayının kazanması ve bu sistemi vaat eden siyasi partilerin mecliste çoğunluk elde etmesi hâlinde aynı ortak akıl ve uzlaşma kültürü içerisinde anayasa değişikliği ile yasal ve yapısal reformlar hayata geçirilecektir. Yarının Türkiye’sinin herkes için yaşanabilir bir ülke olabilmesi kararlılığıyla hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatımızı artık milletimize emanet. Umut ediyorum ki, milletimizin desteği ile farklılıklarımızı zenginlik olarak gören, vatandaşlarımızın özgürce yaşadığı ve vatandaşı olmaktan gurur duyduğu huzurlu ve müreffeh bir Türkiye’yi birlikte inşa edecek ve çocuklarımıza miras olarak bırakacağız.