Manşet

Bir sonraki pandemiye hazırlık: 'X hastalığı'

Abone Ol
Dünya Ekonomik Forumu'nda gündeme gelen 'X hastalığı' kapsamında yeni bir pandemiye karşı hazırlık süreçleri masaya yatırıldı. Geçtiğimiz günlerde İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda sağlık sektörü liderleri, 'X hastalığı' olarak adlandırılan olası bir küresel salgın için hazırlanmanın önemini konuştu. BBC Türkçe'nin haberine göre Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Covid-19 salgını sırasında meydana gelen yıkımı, sağlık sistemlerinin çöküşünü, küresel ekonomideki kayıpları yeniden deneyimlememek için hazırlanmanın önemini daha önce de vurgulamıştı.

Gerçek bir hastalık değil

X hastalığı gerçek bir hastalık değil. Bu kavram bir salgına veya birden fazla ülkeye veya kıtaya yayılması halinde pandemiye neden olabilecek, şu anda bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için DSÖ tarafından benimsenen varsayımsal bir terim.

X hastalığı terimi Covid-19'dan önce ortaya çıkmış ve DSÖ tarafından 2018 yılında yayımlanan öncelikli hastalıklar listesinde yer almıştı.

R&D Blueprint (Araştırma ve Geliştirme Yol Haritası) adlı plan ise DSÖ'nün bir araya getirdiği uzmanlardan oluşan bir koalisyonun geliştirdiği ve salgın hastalıklar sırasında araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin hızlı bir şekilde etkinleştirilmesine olanak tanıyan hazırlık planlarını içeren küresel bir strateji.

Bu planın amacı hayat kurtarmak ve büyük ölçekli bir krizi önlemek için kullanılabilecek etkili testlere, aşılara ve ilaçlara erişimi hızlandırmak.

Son yıllarda SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu), domuz gribi, MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu), Ebola ve Covid-19 gibi bir dizi küresel hastalık salgını gördük.

Sağlık uzmanları bir sonraki büyük pandeminin yakında gerçekleşebileceğinden ve bunun Covid-19'dan daha ciddi olabileceğinden endişeleniyor.

Dünya bir sonraki pandemiye nasıl hazırlanıyor?

DSÖ Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Dünya Ekonomik Forumu oturumundaki konuşmasında DSÖ'nün yeni bir salgına hazırlanmak için hazırladığı önlemleri uygulamaya başladığını söyledi.

Bu önlemler arasında bir pandemi fonu ve Güney Afrika'da aşıların yerel olarak üretilmesini sağlayan ve böylece ülkeler arasındaki aşı eşitsizliği sorunlarının üstesinden gelinmesine yardımcı olacak bir 'teknoloji transfer merkezi' yer alıyor.

Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, 2022 tarihli bir raporunda, olası bir pandemi için yeni sistemler geliştirmek yerine mevcut sistemlerin güçlendirilmesini tavsiye etti.

Ayrıca yeni bir pandemi öncesinde olası yeni sistemlerin test edilmesini de teşvik etti.

Haziran 2022'de DSÖ, sağlıkla ilgili verilerin sürekli olarak ve sistematik bir şekilde toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanmasını güçlendirmek için 10 öneri yayımladı, "Salgınları yayılmadan, insan hayatına mal olmadan ve kontrol edilmesi zorlaşmadan önce hızlı bir şekilde tespit etmek için etkili bir hastalık gözetim sistemi gerekli" dedi.

DSÖ ayrıca salgınların her zaman bilinen bir kaynaktan ortaya çıkmadığını ve 'henüz insan hastalığına neden olduğu bilinmeyen bir patojenden kaynaklanabileceğini' de söyledi.

Öte yandan çoğu kişi önümüzdeki süreçte aşı teknolojilerinde daha fazla ilerleme olmasını bekliyor.

Birden fazla Covid-19 aşısı, salgından sonraki bir yıl içinde dünya genelinde kullanıma sunuldu. Bu, aşı oluşturma hızı açısından önemli bir gelişmeydi.

Gelecekte bilim insanları mevcut 'aşı tarifleri'nin hızla kullanılarak insanları korumaya yardımcı olacak yeni aşılar üretilebileceğine inanıyor.