Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda; kamuoyunda sokak hayvanlarına "ötanazi" yapılmasına yol açacak kanun olarak bilinen, 17 maddeden oluşan Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri yaklaşık 14 saatin ardından 23 Temmuz Salı günü saat 12.00'ye ertelendi.
Kanun teklifinin ilk 7 maddesi AK Partili ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.
Komisyon Başkanı AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişci’nin neredeyse hiç ara vermeden görüşmeleri devam ettirmesi muhalefet parti milletvekillerinin tepkisine neden oldu. Sağlıksız koşullarda çalıştıklarını belirten muhalefet vekilleri masalara vurarak, Başkan Kirişci’yi protesto etti.
Kediler kapsam dışına alındı
Komisyon görüşmelerinde; teklifin 4'üncü maddesinde yer alan 'rehabilite edilenler' ifadesi, 'rehabilite edilen köpekler' şeklinde değiştirilerek, kedilerin kapsam dışına alınması sağlandı.
Tartışmalı 5'inci madde kabul edildi
Muhalefet milletvekillerinin 5’inci maddenin tekliften çıkarılmasına ilişkin değişiklik önergeleri reddedildi.
AK Parti tarafından verilen önergeyle 5'inci maddede yer alan 'ötanazi' ibaresi tekliften çıkarılarak yerine, “Veterinerlik Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. maddesi’nin 3. Fıkrası’nda yer alan" hükümler uygulanacak.
'Ötanazi' ifadesi yerine gelen uygulama hükümleri şöyle:
"Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilecek. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılacak."
AK Parti'nin verdiği önergeyle 6'ncı maddeyle düzenlenen 5199 sayılı Kanunun 14'üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (o) bendinde yer alan 'hayvanı' ibaresinin 'köpekleri' şeklinde değiştirildi. Teklifte yer alan maddenin ilgili kısmı şöyle:
"Maddenin birinci fıkrasına eklenen (o) bendiyle, yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakılması fiilleri yasak kapsamına alınmaktadır. Böylelikle, sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan bakımevlerine götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevi bünyesinde bakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasının ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır."
Gün boyu neler yaşandı?
Komisyonu takip etmek için Meclis’e gelen hak savunucuları, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve avukatlar Meclis’e alınmadı. Meclis’e alınan isimlerse komisyon önündeki koridorda bekletildi.
Geçen toplantıda salona alınmayan katılımcıların toplantıyı takip ettiği koridordaki ekranın da kaldırıldığı görüldü. Komisyon toplantı salonu önünde yoğun güvenlik önlemleri alınırken muhalefet milletvekilleri ‘OHAL ilan edilmiş’ diyerek tepki gösterdi.
'Resmi olarak onaylanan kurumlar burada'
Komisyon başlangıcında Komisyon Başkanı Vahit Kirişçi, 4’üncü maddeden başlayacaklarını ifade etti. Muhalefet milletvekilleri, hangi kurumların katıldığını sorunca Başkan, resmi olarak onaylanan kurumların katıldığı bilgisini verdi.
'Katılımcılar salona alınsın'
DEM Parti Milletvekili İbrahim Akın, katılımcıların alınmaması ve koridordaki televizyonun kaldırılmasının toplantının kamuoyundan gizli yapıldığı algısının oluştuğunu ve katılımcıların salona alınmasını istedi.
Başkan: Televizyon bozuldu
Komisyon başkanı Kirişçi, kaldırılan televizyonla ilgili “Televizyon zarar görmüş, tamir edildikten sonra yeniden monte edecekler” deyince bir muhalefet partisi milletvekili “Benim odamdaki televizyonu alabilirler, trafoya girdiği gibi televizyona da mı kedi girdi” diye seslendi.
CHP Milletvekili Orhan Sarıbal da Genel Kurul önündeki ekrana toplantının görüntülerinin yansıtılması talebini iletti. Milletvekilleri ayrıca Veteriner Hekimler Birliği Başkanı ve Türkiye Barolar Birliği Hayvan Hakları Komisyon Başkanı’nın toplantıya katılımının sağlanmasını istedi.
‘Zaten siz telefonlardan yayın yapıyorsunuz’
Başkan Kirişçi, “Komisyonlardan canlı yayın yapılması Meclis’in geleneği değildir. Atmamamız gereken bir adımı talep etmenizi doğru bulmuyorum. Zaten burada telefonlardan canlı yayın yapıyorsunuz. Bununla yetinelim” cevabını verdi. Kirişçi, veteriner hekimleri temsilen bir kişinin salona alınmasına onay verdi.
‘İnisiyatifinizi halk yararına kullanın’
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, “Zaten çok sorunlu bir yasa teklifi. Bunu bir de ilgili kesimlere kapatırsanız kamuoyundan gizlemek anlamına gelir. Tutanaklar bunu karşılamaz. İnisiyatifinizi halk yararına kullanabilir, hayvan hakları savunucularının izleyebileceği bir olanak yaratabilirsiniz” ifadelerini kullandı.
'Bir formül bulunabilir'
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır da salona alınmayanların takibinin sağlanacağı bir formül bulunabileceğini söyledi ve STK temsilcisi veteriner ve avukat katılımcıların salona alınmasını istedi.
Muhalefetten tepki
Başkan Kirişçi, ekran konusunda bir adım atılmayacağını, komisyona talep edilen katılımcıların alınmayacağını ve komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin söz almayacağını söyleyerek toplantıyı başlattı. Bunun üzerine muhalefet milletvekilleri “Böyle bir usul yok”, “Bu şekilde başlatamazsınız” diyerek ve sıralara vurarak tepki gösterdi.
‘Komisyon üyesi olmayanlar konuşamaz’ tartışması
TİP Genel Başkanı Erkan Baş ve EMEP Milletvekili Sevda Karaca komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin geçen toplantıda söz aldığını, bu usulün kabul edilemez olduğunu söyledi. Komisyonun uygun bir ekranda yayınlanmasının sağlanması talebi de bir kez daha iletildi.
'Yalancı' tartışması
O esnada muhalefet sıralarından usul tartışmalarına ilişkin sesler yükselmeye devam etti ve “Yalan söylüyorsunuz” sesi duyuldu. Kirişçi, “Ben yalan söylemem, yalan söyleyen sizin gibilerdir” diye bağırdı.
Komisyon başkanı: Yayınlamayacağız, nokta
Kirişçi, “Yayınlamayacağız, nokta, bitti” diyerek toplantıya beş dakika ara verdi.
Aranın ardından Kirişçi komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin de söz alacağını söyledi.
Maddeler üzerine görüşmeye başlanmasının ardından toplantıya 4’üncü maddeyle devam edildi.
Başarır’dan AK Partililere: Seçmeninizin yarısı karşı
CHP'li Başarır, “AK Parti bu konuda bir anket yaptırsa yanlış bir yolda olduğunu görecektir” dedi.
2004 ile 2019 arasında belediyelerin büyük çoğunluğunun AK Parti’de olduğunu hatırlatan Başarır, sorunun bugüne kadar çözülebileceğini, çözüm şansının hala olduğunu söyledi: “Bizim hukukumuzda ‘ötanazi’ yok. Bizim CHP olarak bir teklifimiz var. Bu sorunu çözmek için bir fon hazırlayalım, hayvanları kısırlaştıralım, aşılatalım, yaşatalım. Teklifimize AKP seçmeninin yüzde 40’ı mantıklı diyor. MHP seçmeninin yüzde 60’ı mantıklı diyor. Seçmeninizin yarısı ötenazi kararını doğru bulmuyor. Bu yasa çıkarsa uygulamada büyük infialler olacak toplumda.”
'İstanbul, Adana, Mersin belediyeleriyle görüştünüz mü?'
Bu yasa teklifini hazırlarken her kesimle konuşulduğunun söylendiğini belirten Başarır, AK Partili milletvekillerine İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Mersin belediyeleriyle görüşülüp görüşülmediğini sordu.
Teklifin Meclis’in çalışma takvimini etkileyeceğini de ifade eden Başarır, şunları kaydetti: “Milletvekilleri tatile gitmek istiyor. Bizim düzeltilmesini istediğimiz 5-6 madde var. Bunları makul noktaya getirirseniz perşembe günü tatile çıkarsanız, söz veriyoruz. Ama ‘4 milyon hayvanı katledeceğiz’ derseniz büyük bir direnç olur. İç tüzüğün bize verdiği hakları, yetkileri sabaha kadar kullanırız. Bu bir tehdit değil. Toplumdan böyle bir talep var. Bir hafta erteleyin bir anket yaptırın. Toplum karşı, kendi seçmeniniz karşı. Ya eylüle kadar çalışmak zorunda kalacağız ya da bu hükümlerde ortak bir noktaya geleceğiz ve cuma günü de Meclis tatile girecek.”
