Seçim odağında adalet ve söylem

Demokrasi tarihimizde yaşam idealinin ve sistemin belirleneceği bu seçim, geleceğin kapısındaki belirsizlikleri birlikte, bir arada, omuz omuza aşmanın kilididir. Toplumun yenilik, değişim, dönüşüm isteğini duymak, kitlesel adalet talebini ciddiyetle ele almak ve 28 Mayıs’a varan süreçte halka yönelik hemfikiriz vurgusu ileriye taşır. Bu nedenle seçim takviminin son dönemecinde söylemin ve seçim güvenliğinin anlamı üzerinde durmakta fayda var.  Seçmen davranışına etki edecek faktör, yenilik ihtiyacında çözümün kimin elinde olduğuna dair kafa karışıklığının çözülmesi için ifade gücünün heyecanını koruyabilmekte, tüm sahalarda kendini birleştirici açıklamayla anlatabilmekte, 21. yüzyılın dünyaya sunulacak güçlü Türkiye mesajını teminen muhakkak oy verme gereğini topyekun deklare etmekte ve seçim günü oy sayımının adaletini gerçekleştirmekte saklıdır. Hedef hemfikir olduğunu göstermek, senkronize olmak, sandığa katılımın sağlanması ve elbette tümünün sigortası seçim güvenliğindedir. Seçimin adaleti, öncesinde başlar. Hemen söyleyelim, seçim güvenliğini kapsayıcı bir bakışla incelemeliyiz. İhlallerin, usulsüzlüklerin ötesinde siyaset bilimi, anayasa hukuku, idare hukuku bağlamında öncelikle asayiş, emniyet, güvenlik suretiyle, her türlü şiddet ve baskı ortamından uzaklığın, seçim güvenliğinin tarifi olduğunu belirtelim. Seçim güvenliği seçime ilişkin değerlerin korunmasını, bununla birlikte adayların, sandığın, seçmenin ve seçmen tercihinin güvenliğini çerçeveler. Kabul gören gerçek şu ki; seçime ilişkin güvenliğin korunması bir günlük tedbir ile sağlanabilecek bir güvenlik yordamının çok ötesini kapsar. Bahsettiğim tüm güvenlik öğeleri, seviyeleri birbiri ile ilintili olup seçim güvenliği interdisipliner bir alan olarak tanımlandırılmakta ve farklı birimlerin eşgüdüm ile çalışmasının tesisine işaret etmektedir. Toplumsal huzur ve güven ortamında talep ve ısrar, seçim güvenliği ile eklemlenir. Seçimlerin adil ve güvenli olmasının yolu, seçmen listesinde kayıtlı olan seçmenlerle evlerdeki seçmen sayısının tutarlılığına ilişkin çalışmalara devam etmekten seçim gününde yurttaşın kendini güvende hissedip hissetmemesine dek uzanıyor. Güvenlikteki en önemli husus kurumsal yapının işlemesi ve organizasyon olup oy verme süreci ve oy sayımı esnasında genel merkez - yerel teşkilatlar eşgüdümünde bütünleşik kurumsal yapının işlemesini sağlamak zorunludur, sorumluluk gereğidir. Bu noktada, siyasetin sosyolojik ve hukuki analizinde toplumun içinde bulunduğu sosyal, ekonomik ve kültürel bakışı anlamak ve anlamlandırmak vicdani cesaretle ilgilidir. Siyaset toplumsallaşmasında aile, okul, eğitim, sosyal gruplar, siyasal partiler ve kitle iletişim araçları belirleyici etmenlerdir. Anthony Downs’ın “Demokrasinin Ekonomik Teorisi” adlı eserinde “Her vatandaş oyunu kendisine daha fazla fayda sağlayacağına verir,” görüşü seçmenin rasyonel tercih anlayışını gösterir. Üstelik bu tutum, Bennet ve Salisbury’e atıfla, halkın oy verdiğini yetersiz gördüğü yerde siyasi tercihini kolayca değiştirdiğini ortaya koyar. Bu bağlamda, yakın tarih örnekleri, ikinci tur seçimlerinde değişen tercihler için bize ne söylüyor?

Yenilik, değişim, dönüşüm isteğinin açıklığı karşısında birleştirici ifade gücünü çoğaltma ve yayma mühimdir. Toplumun değişime yönelik açık iradesinde hemfikir olunduğuna yönelik dinamik yöntem, anlatım, kararlılık; enerjinin sinerjiye dönüşümüne sebep olacaktır.

2021’de, Şili’de Devlet Başkanlığı seçimlerinde birinci turda Gabriel Boric ikinci sırada ve  oy oranı %25, 82 iken ikinci turu %55,87 ile kazandı ve üstelik Şili tarihinin en genç devlet başkanı oldu. 2021’de, Ekvador’da seçimlerde en yüksek oy %32,7 iken Guillermo Lasso ilk turda %19,74 almışken ikinci turda % 52 ile yeni devlet başkanı oldu. 2021’de, Peru’da, Pedro Castillo ikinci turda  ülkenin otokrat liderinin kızı Fujimori’den sadece 44 bin oy fazla alarak % 50,1 ile yeni devlet başkanı oldu. 2023’de, Karadağ’da 30 yıldan fazla süredir iktidardaki Djokanovic ilk turda %35,3 alırken Milatovic %29,2 oranında aldı. İkinci turda ise tam tersi netice ile Milatovic, %58,88 ile yeni cumhurbaşkanı seçildi. Görüyorsunuz, dünyanın yakın tarihi, ikinci tur seçimlerinin yepyeni ve bağımsız sonuçlarıyla bezeli. Halk iradesinin tercihlerine; ekonomik faktörlerin ve birleştirici mesajın altını çizerek dürüst, mert, yönlendirici, ikna edici tarzla etki etmek mümkün. Türkiye’de hukuk devletinin ve demokratik bir siyasal düzenin tüm kurumlarıyla işlemesi normların şeffaflıkla uygulaması ile mümkündür. Siyasetin toplumsallaşmasında bilhassa Türkiye’de belirleyici olan seçimlerde seçimin dürüstlüğü yargının gerçek manada denetim ve yönetiminda yapılmasına bağlıdır. Demokrasi tarihimizde yaşam idealinin ve sistemin belirleneceği bu seçim, geleceğin kapısındaki belirsizlikleri birlikte, bir arada, omuz omuza aşmanın kilididir. Devlet kurumlarının, adalet sisteminin, kamu yararının, eğitim ufkunun, yaratıcı endüstrilerin, üretim gücünün yenilenmesinin bir ihtiyaç olduğu toplum tarafından da tespit dahilindedir. Halkı doğru bilgilendirmek, şeffaflık, netlik, açıklık seçim güvenliğinin parçası ve sorumluluğudur. Yenilik, değişim, dönüşüm isteğinin açıklığı karşısında birleştirici ifade gücünü çoğaltma ve yayma mühimdir. Toplumun değişime yönelik açık iradesinde hemfikir olunduğuna yönelik dinamik yöntem, anlatım, kararlılık; enerjinin sinerjiye dönüşümüne sebep olacaktır.