İstanbul Milletvekili Oya Ersoy Uluslararası Af Örgütü’ne bağlı Crisis Response Evidence Lab’ın hazırladığı raporda yer alan iddiaları Dışişleri Bakanlığına sordu. 1 Şubat 2021 tarihinde Myanmar’da askeri darbe gerçekleştirmiş, seçilmiş yöneticiler hapse atılmış ve 3370 kişi tutuklanmış, 587 kişi darbe karşıtı protestolarda yaşamını yitirmiştir. Ersoy; Uluslararası Af Örgütü’ne bağlı Crisis Response Evidence Lab’ın hazırladığı raporda Türkiye’nin yaşanan bu krizde rol oynadığının iddia edildiğini belirtmiştir. Darbe karşıtı eylemlerde ortaya çıkan şiddet vakalarına ait elliden fazla videonun analiz edilmesinde ve ülkenin yerel basınının yayınladığı fotoğraflara göre Mart ayında, polis, İtalyan ve Fransız ortak şirketi olan Cheddite’nin üretimi kurşunlarının kullanıldığının öne sürüldüğünü, ancak İtalya Savunma Bakanlığı’nın veri bankasına kayıt olan bu şirketin Myanmar’a doğrudan gerçekleştirdiği bir silah satışı yer almadığı önergede belirtilmiştir. Avrupa Birliği’nin ambargo kararına rağmen İtalyan şirkete ait silahlar Myanmar’da kullanılıyor Konuya ilişkin iki önemli noktanın belirtildiğini ifade eden Ersoy bunlardan birincisinin Avrupa Birliği’nin Myanmar’a yönelik 1991 yılında aldığı ve 2000 ve 2018 yıllarında daha da güçlendirdiği bir ambargo kararının olması ve İtalya’nın bu kararda imzacı olması olduğunu; diğerinin ise İtalya’nın, çatışma içinde olan ülkelere silah satımını yasaklayan 185/90 numaralı kanunun bulunması olduğunu dile getirmiştir. Ersoy; bu önemli iki noktayı göz önünde bulunduran sivil toplum örgütlerine göre söz konusu silahların Myanmar’a gitmesini sağlayacak tek olasılığın Türkiye olabileceğinin varsayıldığını vurgulamıştır. Balıkesir Zsr Patlayıcı Sanayi AŞ’nin Yavaşçalar YAF markasının mermileri Cheddite’den alınan parçalarla mı üretildi? Ersoy; silah ticaret uzmanın Giorgio Beretta’nın, 2014 yılında İtalyan’nın Liman kenti olan Livorno’dan Türkiye’ye sportif amaçlı mermi satışı gerçekleştiğini ve bu satışın Cheddite şirketine ait olması olasılığının yüksek olduğunu çünkü Livorno’da söz konusu şirketin şubesinin bulunduğuna ilişkin açıklamalara önerge metninde yer vermiştir. Öte yandan Ersoy; Uluslararası Af Örgütü’nün de Balıkesir Zsr Patlayıcı Sanayi AŞ’ye ait Yavaşçalar YAF markasının ürettiği mermilerin İtalyan Fransız şirket olan Cheddite’den alınan parçalarla üretildiğine ilişkin iddiaları olduğu ifade etmiştir. 2014 yılında Türkiye’den Myanmar’a birçok kez silah ve mermi satışı yapılmış Birleşmiş Milletler’in silah ticareti kayıtları, Comtrade’e göre, Türkiye’den Maynmar’a 2014 yılında birçok kez silah ve mermi satışı gerçekleştiğini belirten Ersoy; söz konusu ticaretin 1,8 milyon dolar hacminde; 7177 adet av silahını ve bunlara ait 2250 adet parçayı ve son olarak da 46 bin adet kurşunu içerdiğini dile getirmiştir. Dışişleri Bakanlığı iddialara ilişkin açıklama yapmadı Ersoy; Uluslararası Af Örgütü’nün gözlemlerine göre Myanmar’da kolluk kuvvetlerinin son haftalarda ayrım yapmadan ve ağır bir şekilde ölümcül etkisi olan tüm silahları kullandığının altını çizmiştir. Dışişleri Bakanlığı’nın Myanmar’da gerçekleşen darbenin ardından 1 Şubat 2021, 28 Şubat 2021, 15 Mart 2021, 27 Mart 2021 tarihlerinde yapılan 45,79, 102, 124 sayılı açıklamalardan hiçbirinde uluslararası alanda gündem olan bu iddialara ilişkin herhangi bir açıklama yapmadığını önemle belirmiştir. Oya Ersoy Dışişleri Bakanı’na şu soruları yöneltti:
  1. Türkiye ve Myanmar arasında silah ticareti yapılmış mıdır?
  2. Türkiye en son hangi yılda Myanmar’a silah, mermi satışı gerçekleştirmiştir?
  3. Chedditte ve Balıkesir Zsr Patlayıcı Sanayi AŞ arasında silah alımına ilişkin ticaret ilişkisi bulunmakta mıdır?
  4. Söz konusu bu iki şirketin arasında silah ticareti ilişkisi mevcut ise bu iki şirketin anlaşması Myanmar’a silah satışını öngörmekte midir?
  5. Zsr şirketinin Myanmar’a silah ticareti yapma izni mevcut mudur?
  6. Söz konusu iddialara göre Türkiye, Myanmar’a üretimi İtalyan Fransız bir şirkete ait olan mermileri satmasıyla, İtalya’nın uymakla yükümlü olduğu Avrupa Birliği’nin ambargo kararının delinmesine aracılık yapmış mıdır?
  7. Myanmar’daki darbeye karşı açıklama yapan bakanlığınız söz konusu bu iddialara ilişkin soruşturma yürütmekte midir?