İyi Parti’nin Özkıyımı

MHP seçmeninden, AKP’den vazgeçen ancak CHP’ye de oy atmak istemeyen AKP seçmeninden ve CHP’nin AKP’ye muhalefetini yetersiz/güçsüz bulan CHP seçmeninden oluşturdu. Bu üç ana grubun ortak özelliği AKP’ye karşı konum almış olmalarıdır. Yani İyi Parti seçmeninin temel özelliği AKP’ye karşı mesafedir. Cumhur İttifakı’na karşı kurulan Millet İttifakı’nı oluşturan altı partinin küçük ortakları Deva Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti tek başlarınayken yüzde üçün altında oy alan partiler. Millet İttifakı’nın yüksek oy oranları olan partileri CHP ve İyi Parti’ydi. CHP, Türkiye’nin kurucu partisi olarak çok köklü bir geçmişe ve kemikleşmiş bir seçmene sahip. CHP için seçmenlerinden “istemeye istemeye CHP’ye oy veriyorum” cümlesi sıkça duyulur. Çünkü seçmeni ile CHP arasında artık çok çeşitli bağlar kurulmuştur. CHP, seçmeni için yalnızca bugünde gerçekleştirdiği performanslardan ibaret görülmez, tarih boyunca yapıp ettiklerinin bir ortalaması olarak algılanır. Bu yüzden CHP’nin gerçekleştirdiği olumlu ya da olumsuz gündelik performanslar onun oy oranında büyük yükselişler ya da alçalışlar gerçekleştirmez, dönüşümler yavaş gerçekleşir ve orta vadede hep tarihsel ortalamasına dönme eğilimi taşır. Oysa İyi Parti için aynı şeyi söylemek güç. Tarihsel bir geleneği ve kemikleşmiş bir seçmeni bulunan MHP’den türemiş olsa da, İyi Parti MHP’nin kendisi değil, ondan ayrılmış bir güncel fraksiyondur ve bu fraksiyon henüz tarihsel olarak yeterince yaş almadığından, seçmeni açısından tarihi ortalaması alınacak bir parti değildir. Geçmişi kısa olan İyi Parti, bu yüzden seçmenleri tarafından, tarihsel ortalamayla değil, güncel performansa göre oylanan bir partidir. Bu da İyi Parti’in güncel siyasetteki olumlu ya da olumsuz performanslarının derhal oy atma davranışlarını etkilediği anlamına gelir. İyi Parti, yapısı gereği, güncel performansı ile hızlı şekilde yükselebilen/alçalabilen volatil bir yapıdır. Volatil yapının avantajı, sıkı güncel performansla, etkili bir arayüz oluşturarak, kemikleşmiş partilerin memnuniyetsiz seçmenlerini hızlı bir şekilde kendisine çekebilmek iken, dezavantajlı yönü de, talihsiz güncel performanslar gösterildiğinde, bir arayüz olarak edinilmiş vekalet oyların çok hızlı bir şekilde elden çıkmasıdır. İyi Parti de, başarılı güncel performansıyla hızlı bir şekilde AKP küskünü/karşıtı seçmenleri, kendi partilerinden başarılı bir şekilde kendi arayüzüne transfer etmişti. Henüz kökleşmiş bir parti olmadığı için bu seçmenlerin orta ve uzun vadedeki sadakatlerini ele geçirmemiş, onlardan geçici bir vekalet almıştı. Fakat volatil yapının dezavantajı olarak vekaletlerin çok hızlı bir şekilde elden çıkabilmesi, İyi Parti’in Altılı Masa’dan bir anda kalkarak, AKP küskünlerinin/karşıtlarının çok zorlanmadan geçiş yapabileceği bir arayüz olmaktan aldığı güncel başarısını, Masa’dan kalkmanın kamuoyu nezdinde AKP’nin ekmeğine yağ sürmek olarak algılanmasıyla birlikte yitirmesine yol açtı. İyi Parti, oy devşirmek için kullandığı en güçlü güncel siyasi özelliğini, bu hamlesiyle ortadan kaldırdı. AKP’nin küskün seçmenlerinden CHP’ye oy atmayı reddedip de, İyi Parti’e kaydırılan oylar, büyük oranda Millet İttifakı’nın yüzde üçün altındaki küçük sağ müttefiklerine kayacaktır. MHP’nin AKP’yle ittifak kurmasının ardından ikiye bölünmesiyle MHP seçmeninden İyi Parti’e geçen oyların önemli bir oranı muhtemelen CHP’ye geçecektir. CHP’den İyi Parti’e aktarılmış CHP’ye tepki oyları ise bu tutum karşısında CHP’ye geri dönecektir. Yani İyi Parti’in oy oranı bir anda çok ciddi bir şekilde düşerken, yitirdiği oyların çok büyük bir oranı yine Millet İttifakı partileri arasında bölüşülecek. Bu denklemde İyi Parti, masadan kalkarak Millet İttifakı’na zarar vermekle birlikte, asıl zararı kendisine vermiş görünüyor.