İPA'nın yayınladığı raporda, öğrencilerin karşılaştığı barınma maliyetleri, yurt kapasitesinin yetersizliği, ekonomik sorunlar ve devlet politikalarının etkileri ele alındı.
Raporda aynı zamanda Türkiye’de ve İstanbul’da barınma krizinin öğrencilerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisine, devlet belgelerinde barınma sorununa yönelik tartışmalara, İstanbul’daki öğrencilere, yurtlara, burs ve kredilere yönelik mevcut durum analizlerine, İstanbul’daki yükseköğrenim ve barınma alanlarının mekânsal izdüşümlerine ve barınma ihtiyaçlarına dair mekânsal değerlendirmelere yer verildi.
'Barınma krizi psikolojiyi bozuyor'
Raporda, öğrencilerin karşı karşıya kaldığı barınma krizinden doğan sorunların toplumsal eşitsizlikler yarattığı ve öğrencilerin eğitim, sosyal yaşam, yaşam kalitesi ve psikolojik sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahip olduğu da ortaya çıkan sonuçlardan sadece bazıları arasında yer aldığı belirtildi.
'Özel yurt ücretleri 11 bin liradan 27 bin liraya kadar çıkıyor'
İstanbul'da öğrenci sayısı ve eğitim kurumu sayısındaki hızlı artış, yurt ve konut ihtiyacını da artırdığına dikkat çekilen raporda, Yükseköğretim Programı Atlası verileri ışığında yapılan hesaplamalar sonucunda 2023-2024 eğitim döneminde İstanbul’da yer alan devlet ve vakıf üniversiteleri ile vakıf meslek yüksekokullarının, lisans ve önlisans programlarının örgün öğretim ve ikinci örgün öğretiminde eğitim görmekte olan öğrenci sayısı yaklaşık 800 bin kişi olarak belirlendiği kaydedildi.
Yükseköğretim eğitimindeki öğrencilerin barınma talebine yönelik olarak ise mevcut KYK yurtlarının İstanbul dışından gelen öğrencilerin yaklaşık yüzde 30’unu karşılayabildiği kaydedilen raporda, KYK yurtlarında kalamayan öğrenciler için özel yurtlar veya ev kiralamak maliyet açısından büyük bir yük getirdiği vurgulandı. Özel yurt ücretleri aylık ortalama 11 bin 521 TL ile 27 bin 753 TL arasında değişirken, üç öğrencinin bir araya gelerek ev kiralaması durumunda bile kişi başı maliyetin ortalama 5 bin 56 TL ila 15 bin 223 TL arasında kaldığı, öğrencilerin barınma ve ulaşım haricinde diğer giderlerin ise ortalama 9 bin 432 TL olduğu belirtildi.
'Toplum içindeki aidiyet duygusu zayıflıyor'
Raporda, şu tespitlere yer verildi:
*Öğrencilerin büyük bir kısmı yüksek kiralar ve artan yurt ücretleri nedeniyle barınma maliyetlerini karşılamakta zorlanıyor. Devlet yurdu bulamayan öğrenciler, yüksek maliyetli özel yurtlara veya düşük standartlarda konutlara yönelmek zorunda kalıyor ve bu durum birçok öğrencinin eğitimini dondurmasına ya da bırakmasına neden oluyor. KYK yurtları başta olmak üzere, yurtlardaki hijyen eksiklikleri, altyapı sorunları, aşırı yoğunluk ve güvenlik zaafiyetleri öğrencilerin sağlık, güvenlik ve akademik başarısını olumsuz etkiliyor. Öğrencilerin eğitimine ve sosyal uyumuna engel olan barınma sorunları, toplum içinde aidiyet duygusunu da zayıflatıyor.
*Öğrenci yaşamı için bir diğer önemli konu ise Türkiye'de artan yaşam maliyetleri karşısında devletin öğrenci burs ve kredi desteklerinin yetersiz kalması olarak ortaya çıkıyor. 2024 yılı itibarıyla lisans öğrencilerine aylık 2 bin TL olan KYK burs ve kredi miktarı, öğrencilerin temel ihtiyaçlarını karşılayabilmekten uzak bir seviyede. Devletin barınma bütçesinde harcanan miktar ve öğrenci yurtlarına yönelik yapılan yatırımlar, diğer kamu harcamaları ile karşılaştırıldığında oldukça düşük kalıyor.
Raporun sonuç bölümünde, "İstanbul’da öğrencilerin barınma sorunları, ekonomik, sosyal ve eğitim açısından ciddi eşitsizliklere yol açıyor. Düşük maliyetli ve sürdürülebilir barınma çözümlerinin acil bir şekilde geliştirilmesi gerekliliğini gösteriyor. Bu nedenle, barınma sorununa yönelik merkezi yönetim tarafından stratejik bir yaklaşım geliştirilmesi oldukça önemli. İstanbul’da öğrencilerin akademik başarılarını destekleyecek, güvenli ve uygun maliyetli barınma çözümleri, toplumun sürdürülebilir gelişimi açısından da önem arz ediyor" değerlendirmesi yapıldı.
