ÇED süreçlerinde yaşanan usülsüzlükler Sayıştay raporlarında ortaya çıktı

Sayıştay, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinde yaşanan usulsüzlükleri tek tek ortaya koydu. İşletmeler, ÇED’de kapsam dışında kalmak için çeşitli “oyunlar” çeviriyor. Sayıştay, idarelerden daha dikkatli olmalarını istedi. Sayıştay’ın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetim raporuna göre, ÇED sürecine başvuran birçok işletme tarafından, proje bedelleri olması gerekenden düşük beyan ediliyor. Bu nedenle de ödenmesi gereken başvuru ücretleri düşük kalıyor. İşletmelerin ÇED proje bedellerini düşük göstermesi nedeniyle Çevre Yasası çerçevesinde kesilen idari para cezaları da olması gerekenden daha düşük hesaplanıyor. ÇED raporu ya da proje tanıtım dosyası hazırlaması gereken bazı işletmelerin, söz konusu belgeleri hazırlamamak için kapasitelerini olması gerekenden daha düşük gösterdiği de ortaya çıktı. Yapılan incelemelerde yatırımcı kişi ya da kuruluşlar “ÇED gerekli değil” kararı alabilmek ya da kapsam dışı kalabilmek amacıyla kapasitelerini ya da ÇED sahalarını olduğundan farklı gösteriyor. Uygulama şöyle işliyor: İşletmeler, bitişik ada parseller üzerinde tek bir işletme olarak hizmet veriyor. Ancak ÇED Yönetmeliği kapsamında başvuru yaparken aynı kişiye ait farklı iki ayrı işletme üzerinden başvuru yapılıyor. Böylece eşik değer de aşılmamış oluyor. Dolayısıyla da proje tanıtım dosyası hazırlanması gerekirken dosya hazırlanmadan ÇED süreci tamamlanıyor. Raporda, idarenin söz konusu hususları tespit edecek denetim mekanizmalarını işletemediğine de dikkat çekildi. MALİYETİ KATLAMIŞLAR Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre raporda, uygulama projesi ile ihale edilen yapım işlerinde sözleşmenin uygulanması sırasında projelerde önemli ölçüde değişiklikler yapıldığına da dikkat çekildi. Raporda bu konuda verilen örnekler de şöyle: Van Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüğü yapım işi: Sözleşme bedeli 9.7 milyon lira. Toplam iş değişikliği 6.2 milyon lira (yüzde 64.20) Erzurum İl Jan. Kom. Ek Bina ve Tesisleri yapım işi: Sözleşme bedeli 10.3 milyon lira, toplam iş değişikliği 5.6 milyon lira (yüzde 54.3) Erzincan Refaiye’de konut ile altyapı düzenleme işi: Sözleşme bedeli: 27.6 milyon lira, toplam iş değişikliği 14.5 milyon lira (yüzde 52.61) Sivas’ta Defterdarlık hizmet binası yapım işi: Sözleşme bedeli 15.1 milyon lira, toplam iş değişikliği 4.8 milyon lira. (Yüzde 32.06)