Hükümetlerin ve politika yapıcıların genellikle ilk gündemi ekonomi olurken ikinci sırada göç sorunu gündemin bir parçası olarak yer alır.
Göçün kontrol altına alınması ve yasa dışı göçle mücadele etmek için ulusal ve uluslararası yeni göç politikaları üretme yolunu seçen ülkeler bu konuda çeşitli adımlar atarlar.
SINIR YÖNETİMİ: AB, KARADAĞ İLE STATÜ ANLAŞMASI İMZALADI Bu adımların ve gelişmelerin önemli mihenk taşlarından birisi geçtiğimiz mayıs ayında Karadağ, Avrupa Birliği, Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Dairesi (Frontex) arasında imzalanan anlaşma oldu. Geçici olarak imzalanan anlaşma 1 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe girecek olup Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Dairesi (Frontex) ve Karadağ bu anlaşmanın hükümlerine göre yasa dışı ve düzensiz göç ile mücadele etmek için ülke sınırlarına ortaklaşa asker konuşlandıracak. Aynı zamanda Frontex’in Karadağ topraklarında daha fazla personel görevlendirileceği hususu üzerinde de anlaşıldı. Bu anlaşmanın sebeplerinden birisi muhakkak ki Karadağ’ın jeopolitik konumudur. Yasa dışı göçmenler için bir geçiş rotası olan Karadağ- Hırvatistan sınırının güvenliğini arttırmak için bu anlaşmanın imzalanması Karadağ’ı birliğe bir adım daha yaklaştırdığı şeklinde yorumlanabilir. Ayrıca geçen Ekim Ayında, Avrupa Birliği Konseyi Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ ve Bosna-Hersek ile yükseltilmiş Frontex statü anlaşmalarına ilişkin müzakerelerin başlatılmasını onaylamıştı. Frontex Ocak-Nisan 2023 Yasa Dışı Sınır Geçişi TespitiBu anlaşmaya zemin hazırlayan bir diğer gelişme de Frontex Ocak-Nisan 2023 Yasa Dışı Sınır Geçişi Tespiti raporudur. Bu tespit raporuna göre Ocak-Nisan 2023 tarihlerinde yasadışı sınır geçişinde rekor seviye ile Orta Akdeniz rotası ilk sırada yer alıyor. Yasa dışı göçmenlerin bu rota üzerinde genellikle balıkçı tekneleri ya da şişme botlar ile taşınması temel hak ve özgürlükleri tehdit eder nitelikte olup birçok can kaybına da sebebiyet vermektedir. Aynı zamanda 2023 yılının ilk dört ayında Orta Akdeniz üzerinden Avrupa Birliği’ne giden düzensiz sınır geçişi seviyesi bir önceki göre dört kat artarak rekor seviyeye ulaşmıştır.
AB’ye sınırı olan Sırbistan, Bosna ve Karadağ üzerinden geçiş yapan yasa dışı göçmenlerin sayısında geçen yıla göre %21’lin düşüş yaşanmasına rağmen Batı Balkan rotası hala en aktif ikinci yol…
Batı Balkan rotası 22.556 yasa dışı sınır geçişi ile ikinci sırada yer alıyor. Avrupa Birliği ülkelerine sınırı olan Sırbistan, Bosna Hersek ve Karadağ üzerinden geçiş yapan yasa dışı göçmenlerin sayısında geçen yıla göre %21 oranında bir düşüş yaşanmasına rağmen hala en aktif ikinci yol konumundadır. Batı Balkan rotasını tercih eden yasa dışı göçmenlerin milliyetleri dikkate alındığında en çok Suriye vatandaşı olmak üzere; Afgan ve Türk vatandaşlarının bu yolu tercih ettiği tespit edilmiştir. Balkan ülkeleri, göçmen kaçakçılığını minimum seviyeye indirmek için ülkeye giriş çıkışlarda daha sıkı tedbirler uygulamaya başlamış olup vize politikalarını AB ile uyumlu hale getirmek için adım atmaktadır. Tüm bu gelişmeler stratejik olarak Balkanların önemini arttırıp Avrupa Birliği devletlerinin Balkanlar üzerinde etkin olarak siyaset yürütmesine sebebiyet verecektir.
TÜRKİYE AÇISINDAN YASA DIŞI SINIR GEÇİŞİTürkiye açısından Frontex verileri dikkate alındığında Ocak-Nisan 2023 7.856 kişi yasa dışı sınır geçişinde bulunmuş olup bu sayı ile Avrupa’ya doğru giden yasa dışı sınır geçişi rotasında Türkiye dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye, Avrupa’ya doğru bulunan göç akışında transit ülke konumdayken, Asya-Afrika-Ortadoğu gibi daha az gelişmiş olan ülkelerden gelen göçmenler için hedef ülke konumundadır. Keza Türkiye’nin iç siyasetinde göç, gündemin büyük bir parçasını oluşturmakta olup yerel halk açısından da bir iç huzursuzluğa da sebebiyet vermektedir.^
YASA DIŞI SINIR GEÇİŞİ KONTROL ALTINA ALINABİLİR MİYasa dışı sınır geçişi, uluslararası güvenlik ve göç yönetimi için ciddi bir sorundur. Ancak, etkili bir sınır güvenliği stratejisi ve uluslararası iş birliği ile kontrol altına alınabilir. Güçlendirilmiş sınır kontrol noktaları, akıllı izleme sistemleri ve iş birliği anlaşmaları gibi önlemler, yasa dışı sınır geçişlerini azaltmada etkili olabilmektedir. Ayrıca, kapsamlı bir göç politikası ve sınır güvenliği stratejisinin yanı sıra, ekonomik kalkınma ve sosyal yardım programları ile yasa dışı göç nedenlerini ele almak da önemlidir. Yasa dışı sınır geçişiyle mücadelede sürekli bir çaba gerekmektedir, ancak uygun stratejilerle kontrol altına alınabilir ve azaltılabilir.