Yakın plan mevduat faizleri

Bildiğiniz üzere faiz dediğimiz kavram aslında paranın kirası. Aslında ev kiralamaktan bir farkı yok. İhtiyacımız olmayan bir varlıktan belirli süre ile vazgeçip karşılığında bir kira istiyoruz. Süre sonunda da varlık yine bizim kullanımımıza amade. Bu hafta yine hepimizin yakından ilgilendiği bir konuyu mercek altına alalım istedim. Mevduat faizlerinde enteresan bir durum var. Konuya geçmeden önce temel faiz bilgimizde birkaç noktayı hatırlamakta yarar var. Bildiğiniz üzere faiz dediğimiz kavram aslında paranın kirası. Aslında ev kiralamaktan bir farkı yok. İhtiyacımız olmayan bir varlıktan belirli süre ile vazgeçip karşılığında bir kira istiyoruz. Süre sonunda da varlık yine bizim kullanımımıza amade. Şimdi bu kirayı nasıl belirliyoruz? En temel birkaç veri var. Bunları dikkate alıp, birleştirip, harmanlayıp, ortaya bir oran çıkarıyoruz. Dikkate aldığımız konulardan birisi parayı ödünç verdiğimiz tarih ile geri alacağımız vade arasındaki enflasyon nedeniyle oluşacak değer kaybı. Önce bunu çeşitli varsayımlarla netleştiriyoruz (günümüzde gerçekleşen enflasyona bakılmakla birlikte olması gereken beklenen enflasyon oranı). Sonrasında parayı verdiğimiz taraftan geri alım ihtimalimiz ne kadar? Geri alma ihtimali arttıkça risk pirimi azalır. Bunu da varsaydık. Sonrasında hangi vade ile veriyoruz? Vade uzadıkça tahmin yeteneğimiz düşeceği için risk artar. Dolayısı ile vade uzadıkça risk pirimi artacaktır. Bunlara ilave olarak risksiz faiz oranı, likidite primi vb. unsurlar da var ki daha fazla detaya girmemek adına bu kadar bilgi ile konuyu kapatıyorum. Bu durumda aklımızda en temel 3 bilgi var. Enflasyon beklentisi arttıkça faiz artar, karşı tarafın ödeme gücü düştükçe faiz artar, vade uzadıkça faiz artar. Parayı bankaya verdiğimiz varsayalım. Bu durumda ödenmeme riskini belirli ölçüde göz ardı edebiliriz (mevduat sigortası, sıkı denetim vb. nedenlerle). Enflasyon bu yazının ana teması değil. Onu da göz ardı edelim. Şimdi geriye “vade” kaldı. Bu durumda mevduat faizlerinde ne bekleriz? Kısa vadede daha düşük faiz, vade uzadıkça daha yüksek faiz. 20 yıllık döneme ilişkin; 1 aya, 3 aya, 6 aya ve 1 yıla kadar vadeli mevduat faizlerinin seyri aşağıdaki grafikte yer almaktadır. En uzun vade 1 yıla kadar yani yeşil çizgi, yukarıda bahsettiğimiz temel bilgi çerçevesinde grafikte en üstte olmalı idi. Yakın zamana kadar diğer vadelerle hemen hemen aynı seviyelerde gitmiş. Ancak son dönemde yarışta öne geçen daha kısa vadeli bir mevduat grubu var ki o da 3 aya kadar vadeli mevduat. Aslında adı her ne kadar 3 aya kadar vadeli olsa da bu grupta en büyük ağırlık 32 gün vadeli mevduatta. Çünkü mevduatın vadesi 31 günü geçtiğinde grup olarak 3 aya kadar vadeli mevduat grubuna giriyor. Haziran 2022’den itibaren yarışta öne geçen 3 aya kadar vadeli mevduat faizi. Bu arada sadece öne geçmekle kalmamış, her geçen gün aradaki farkı da ciddi ölçüde açmış görünüyor. Sebebi ne olabilir? Haftaya kadar düşünelim. Haftaya bunun detayına gireriz.