Ukrayna’da uçuşa yasak bölge ilan edilmeli mi?

Savaşın gidişatını kötüye götürecek en büyük iki hamle ise uçuşa yasak bölge ilan ederek muhtemel bir Rusya-NATO çatışmasına yol açmak ya da Ukrayna’ya asker göndererek bu çatışmaya direkt olarak sebebiyet vermek. Ukrayna’da uçuşa yasak bölge ilan edilmesiyle alakalı tartışmalar yapılıyor. Genel olarak Ukrayna’da yaşanan felaketin önlenebilmesi için böyle bir şeyin gerekli olduğunu öne sürenler olsa bile uzun süreli sonuçları açısından çok daha büyük felaketlere yol açabilecek bir yöntem olduğunu söyleyenler de var. Hatta belli kesimler bunun 3. Dünya Savaşı’na sebebiyet verebileceğini öne sürüyor. Bu yazıda Ukrayna’da uçuşa yasak bölge ilan edilmeli mi sorusu üzerinde duracağım. Geçen hafta Uluslararası İlişkiler profesörleriyle bir anket yapıldı ve Ukrayna’daki duruma dair belli sorular soruldu. İlk sorulan soru Rusya’nın önümüzdeki ay içinde tahmini olarak Ukrayna’ya ne tür bir müdahalede bulunacağıyla alakalı. Genel kanı Rusya’nın geleneksel silahlar kullanarak saldırıya devam edeceği üzerine. Rusya kimyasal ya da biyolojik silah kullanır mı sorusu için ise uzmanların yüzde 47’si kullanma ihtimali yüksek cevabını veriyor. Ukrayna üzerinde nükleer silah kullanma ihtimalini ise uzmanların 5’te 1’i muhtemel görüyor. Anketin bu kısmındaki soruların asıl önemli kısmı ise uçuşa yasak bölge ilan edilmesi durumunda bu sonuçların nasıl değişeceği üzerine. Uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre uçuşa yasak bölge ilanı herhangi bir tür silah kullanımı ihtimalini önemli derecede artırıyor. Özellikle uzmanların yüzde 9’u normalde Rusya’nın NATO ülkeleri üzerinde nükleer kullanma ihtimalini muhtemel görürken, uçuşa yasaklı bölge ilan edilmesi durumunda bu ihtimalin yüzde 22’ye çıkacağını söylüyor. Buradaki önemli nokta bu yüzdelerden ziyade uçuşa yasaklı bölge fikrinin bölgede çatışma ihtimalini artıracağı ve hatta savaşın başka bölgelere ve ülkelere de yansıyabileceği üzerine. Anketteki başka sorulardan birisi de ABD’nin Ukrayna’nın işgaline karşı ne tepki vermesi gerektiğiyle alakalı. Uzmanların yüzde 97’si yaptırımların devam etmesi ve olabildiğince mültecinin diğer ülkelerde misafir edilmesi gerektiğini savunuyor. Bunun dışında yaklaşık yüzde 86’lık bir kısım Ukrayna’ya silah yardımına devam edilip Rusya’dan gaz ve petrol alımının durdurulmasının mantıklı olduğunu söylüyor. Bunlar zaten hali hazırda yapılan önlemler. Uçuşa yasaklı bölge ilan edilmeli mi sorusuna evet diyenlerin oranı ise yüzde 7. Rusya’ya karşı yapılması gerekenler sorusuna verilen bu cevaplar savaşın gidişatıyla alakalı bize birçok yol gösteriyor aslında. Savaşın finansmanını önlemek ve halk arasında belli bir bıkkınlık yaratıp Putin’e baskı yapmalarını sağlamak amacıyla yapılan ekonomik yaptırımlar şu anda hem savaşı tırmandırmayacak hem de Rusya’yı belli ölçüde zayıflatacak en önemli husus gibi duruyor. Bunun dışında işgale karşı Ukraynalıların direnmesini sağlamak için silah yardımı yapılması ve savaştan etkilenen insanların bir an önce güvenli yerlere sevk edilmesi öncelik. Diğer bir yandan Rusya’ya gaz ve petrol üzerinden bağımlı olan devletlerin yavaş yavaş bu bağımlılıklarını azaltmak için bu maddelerin fiyatının artmasını göze alarak bu bağımlılığı azaltmaya çalıştığını görüyoruz. Tüm bu hamlelerin bu kadar kısa bir sürede bu kadar sistematik bir şekilde yapılmasını savaş çıkmadan önce çoğu kişi beklemiyordu muhtemelen. Ama bu önlemler dışında ABD’nin ya da diğer NATO ülkelerinin Rusya’yla birebir çatışmaya girmesine neden olacak herhangi bir hamle savaşın gidişatını çok kötü yönlere çekebilir. Savaşın gidişatını kötüye götürecek en büyük iki hamle ise uçuşa yasak bölge ilan ederek muhtemel bir Rusya-NATO çatışmasına yol açmak ya da Ukrayna’ya asker göndererek bu çatışmaya direkt olarak sebebiyet vermek. Uluslararası kamuoyunun şu anda en önemli önceliklerden birisi tabi ki de bu işgali elinden geldiğince önlemeye çalışmak ama diğer önemli bir öncelik de bu savaşın daha da büyümesini önlemek. Uçuşa yasak bölge üzerinden NATO güçleri ve Rusya arasındaki sıcak bir çatışma Putin’in köşeye sıkışmaya başladığı şu günlerde çok daha büyük bir savaşa sebep olabilir.