Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, yaptıkları tahminlere göre ülke genelinde serin havanın, kuzey ve kuzeybatı illeri daha fazla yağışlı olmak üzere birkaç hafta daha etkisini sürdüreceğini söyledi.
Türkeş, 2019'dan itibaren her yıl uzun ve sıcak yaz mevsimlerinden sonra sonbahar aylarının kurak ve sıcak geçtiğini anlattı.
Bu sene de durumun aynı olduğunu belirten Türkeş, "2024 sonbaharında da ne yazık ki o beklenen yağışlar gelmedi, hava sıcaklıkları hep yüksek oldu, ta ki hafta başına kadar. Bu hafta başında yeni bir yağışlı sistem Akdeniz'den, Orta Akdeniz'den ve kısmen Balkanlar'dan ama ağırlıklı Akdeniz üzerinden geldi. Geçen haftaki kuru soğuk havanın yerine nemli, ılık ama yağışlı bir hava gelmiş oldu" dedi.
Kuvvetli yüksek basın etkili
Türkeş, yağışlı havanın geç de gelse özellikle toprağın tava gelmesini, ektikleri ürünün filizlenmesini isteyen çiftçiler için sevindirici olduğunu dile getirdi.
Bu yıl çok uzun süre Kuzey Atlantik'ten Türkiye'ye kadar geniş bir alanda kuvvetli yüksek basınç olduğunu aktaran Türkeş, yüksek basınç blokunun etkinliğinin sürdüğünü bildirdi.
Türkeş, bu durumun Türkiye'ye kuzeyden, Balkanlar'dan, Kuzey Atlantik'ten ve Avrupa'dan yağışlı sistemlerin gelmesine engel olduğuna dikkati çekti.
İspanya'da ise tam tersi bir durumun yaşandığını vurgulayan Türkeş, "Blok etkinliği bu kez yağışlı ve soğuk alçak havanın İspanya üzerine yerleşmesine ve orada kuvvetli yağış ve afete neden oldu. Hala tehlike devam ediyor. Küresel ölçekte havayı her gün takip ediyorum. 'Rossby dalgaları' dediğimiz soğuk alçak, sıcak yüksek hava dalgalanmaları var. Bu da böyle bir durum, 4-5 haftada küresel hava dolaşımı tamamlanıyor" bilgisini verdi.
'Bu yıl hava sıcaklıkları mevsim nirmalleri civarında'
Prof. Dr. Murat Türkeş, bu yıl çok geç de olsa kışın göstergesi sayılabilecek soğuk havanın, Kuzey Amerika'dan Atlantik'e doğru "polar vortex" olarak adlandırılan sistemin bölgeye yerleştiğini belirtti.
Bunun iyi olduğunu çünkü çok güçlü, genç bir sistemin atmosfere hareket verdiğinde Rossby dalgalarının daha düzenli hareket ettiğini söyleyen Türkeş, sözlerini şöyle sürdürdü:
* Öyle gözüküyor ki önümüzdeki birkaç hafta daha Türkiye'yi görece serin, yağışlı hava bekliyor. Yani Türkiye'nin özellikle yine çoğunlukla olduğu gibi kuzeybatısı ve kuzeyi daha fazla yağış almak üzere Türkiye'nin önemli bir bölümünde en az 3 hafta serin olacak. Yani sistemin biri gelecek, biri gidecek. Biz yağış bekliyoruz. Daha uzun vadeli baktığımızda bu yıl hava sıcaklıkları, küresel iklim değişikliği, küresel ısınma nedeniyle mevsim normalleri civarında. Hatta bazı bölgeler normallerinin altında, bazıları normallerin üstünde seyredecek. Kış döneminde durum şimdilik böyle gözüküyor.
* Kuzey Atlantik'ten Türkiye'ye yağışlı hava sistemlerini getirebileceği genel atmosfer dolaşımı hem Kuzey Amerika hem Kuzey ve Batı Avrupa için tekrar yeni yeni şekillenmeye başladı. Sonra zamanlarda Türkiye için kış sistemleri yavaş yavaş etkili olmaya ve Türkiye'ye doğru yaklaşmaya başladı. Eğer arada son 2 ayda olduğu gibi bir blok etkinliği Akdeniz'e ve Güney Avrupa'ya yerleşmezse serin bir hava beklentimiz var.
Uzun süreli kuraklık analizlerini de değerlendiren Türkeş, Türkiye'nin güneyi, İç Anadolu'nun güneyi, Batı Anadolu ve Çanakkale'nin de bulunduğu bölgedeki barajların 2023-2024 kış döneminde geç olsa da dolduğunu ifade etti.
Devamında yaz ve sonbaharın çok uzun ve sıcak geçtiğini hatırlatan Türkeş, "İzmir yöresi çok tehlikeli. İzmir'deki barajlar örneğin Tahtalı Barajı yüzde 15 hatta altına düşmüş durumda. Yani yağışa ihtiyacımız var. Beklentimiz uzun süreli bölgesel yağış yapabilen orta enlem alçak basınçları ve Akdeniz alçak basınçları. Bu birden olmayacak. Yani bu kuraklığın etkisi 3-5 yağışla mümkün değil. Bu kalan günlerde ve kışın özellikle nisan ayına kadar olan dönemde bölgesel, geniş ölçekli, etkili, yeterli ve bereketli sistem yağışları alırsak bunlar dolabilir ama eğer yeterli yağış alamazsak var olan kuraklığa yeni bir kuraklık eklenmiş olacak" diye konuştu.
