Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), TÜFE kapsamındaki maddelerin fiyatını 'kamuoyu yanlış yorumluyor ve bu da yanlış anlamalara yol açıyor' gerekçesiyle Nisan 2022’den sonra açıklamayı durdurmuştu. TÜİK bu karartmayla yetinmeyip daha sonra tüm maddeler için ağırlık açıklamaya da son vermişti.
Ekonomim'den Alaattin Aktaş'ın 8 Temmuz 2024 tarihli 'İşte TÜİK’in devlet sırrı gibi sakladığı madde fiyatları' başlıklı yazısında TÜİK'in enflasyon sepetindeki verileri kendi hesaplamasına göre açıkladı. Nisan 2022'deki fiyatlara 26 aylık değişimi ekleyerek bu sonuçlara ulaşan Aktaş'ın hesaplamalarında TÜİK'e göre uzman doktor muayene ücreti 33 lira 69 kuruş, veteriner ücreti 681 lira çıkıyor. Hatta kiralar 6 bin lira bile değil...
Aktaş, benzer bir hesaplamayı önceki gün açıklanan Temmuz 2024 enflasyonunu da dikkate alarak yaptı. Aktaş'ın hesapladığı bazı kalemlerin fiyatları şu şekilde:
- Kira 6 bin 256 lira
- Doktor muayenesi 34 lira
- Beyaz peynir 149 lira
- Yumurta 2,67 lira
- Özel üniversite 199 bin lira
- Yurt ücreti 457 lira
- Zeytinyağı 116 lira
- Zeytin 136 lira
TÜİK, hem madde fiyatlarına hem de geçen haftalarda hakkında çıkan haberlere ilişkin toplu açıklama yayımladı: "Son dönemde Türkiye İstatistik Kurumu ve yayınlanan enflasyon verileri hakkında kamuoyuna yansıyan ve gerçeklerle bağdaşmayan haberlerle ilgili aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur."
TÜİK, ilk olarak yemekhanesinde çalışanlarına verdiği yemeğin 135 lira zamlandığı iddialarını yalanladı: "Türkiye İstatistik Kurumu ile Türkiye Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (Koop-İş) arasında imzalanan toplu sözleşme gereği Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Kurumda 4/A kapsamında çalışan işçi personele ödenen günlük yemek yardımı tutarı 170,00 TL'dir. Dolayısıyla, geçtiğimiz yıl içerisinde farklı pozisyonda görev yapan bir çalışanın yemek ücreti ile bu yıl işçi statüsünde görev yapan personelin aldığı yemek yardımını mukayese ederek değişim oranı hesaplanması, doğru bir yaklaşım değildir."
'TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi kurum'
Enflasyon sepetindeki başlıkların cımbızla çekilerek manipüle edildiğini savunan TÜİK şunları kaydetti:
*TÜFE sepetindeki değişim oranları her ay 12 ana harcama grubu, 43 harcama grubu, 90 alt harcama grubu ve 143 temel başlık düzeyinde yayımlanmaktadır. Kurumumuz tarafından temel başlık düzeyinde endeks değişimleri uluslararası beklentilere en uygun biçimde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu bağlamda TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir. Bir köşe yazarı tarafından, kurumumuzca en son Nisan 2022’de yayımlanmış olan bazı madde fiyatları, yine kurumumuz tarafından hali hazırda yayımlanmakta olan temel başlık seviyesinde fiyat endeksleri ile genişletilerek günümüze ilişkin ortalama fiyat hesaplamalarının yapıldığı iddia edilmektedir. Bahsi geçen yanıltıcı sonuçların bazı çevreler tarafından manipülasyon aracı olarak kabul görmesi neticesinde, bilimsel açıdan TÜFE’ye eleştiri getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbız ile seçtikleri birkaç başlığa dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yanıltıcı beyanlarının devam ettiği müşahede edilmektedir.
Öte yandan TÜİK, geçen ayki basın toplantısına yönelik yapılan haberlere de yanıt verdi:
"Toplantı sırasında sorulan bir soruya verilen yanıtın bağlamından koparılarak haberlere yansıtıldığı görülmüştür. Toplantıda sorulan 'Fiyatlar ne zaman ucuzlayacak?' sorusuna verilen kapsamlı yanıt içerisinde geçen '%45 ile %75 enflasyon arasında can yakıcılığı açısından pek bir fark bulunmamaktadır' ifadesi, %45 oranında bir enflasyonun da halk için oldukça yüksek ve zorlayıcı olduğunu vurgulama amacı taşımaktadır. Bu oranlar arasında önemli bir fark olduğu muhakkaktır, ancak her iki oran da yaşam maliyeti üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratmaktadır. Burada anlatılmak istenen fiyatların ucuzlaması için enflasyonun negatife dönmesi, tabii ki bundan önce tek haneli seviyelere düşmesi gerektiğidir.”
