Dolar nereyi görecek tam bilemiyorum ama seçim sonrası iktidar kalırsa %5, değişirse %12 civarında bir gevşeme olabilir. Büyük olasılık 14 Mayıs sabahı gördüğü yeri, seçim sonrası üç dört ay içinde yeniden test edecektir. Yeni iktidarın bakanlar kurulu ve icraatlarına göre bu tepeden bir yıl içinde %30 civarında gevşeme görülebilir.
Dünyada gündemi ABD kaynaklı haber ve veriler belirlemeye devam etti. ABD, ÜFE’de aylık bazda % 0,5 azaldı. Azalma % 0,1 civarında bekleniyordu. TÜFE’de ise %0,2 artış beklenirken %0,1 artış geldi.
Amerikan bankalarının kredilerindeki daralma son iki haftada rekor seviyeye ulaştı. 1970’li yıllardan beri en düşük kredi kullanımı görülüyor. ABD 2 ve 10 yıllık tahvillerine geçen hafta satış geldiyse de alım tarafı daha güçlü gözüküyor. Piyasa, FED faiz artışlarında sona gelindiğini fiyatlıyor. ABD oyuncularının %80 kadarı son 25 baz artış sonrasında sabit kalmayı bekliyor. Türkiye’deki yorumculardan mayıs ayını da “pas” geçeceğine dair epeyce yorum var ama ben, son bir 25 baz artışın daha yüksek olasılık olduğunu düşünüyorum. Artık yıl sonu gelmeden FED’in faiz indirimlerine gideceğini düşünenler de arttı. Ben yine de faiz indirimleri için 2024 yılını bekleyeceklerini düşünüyorum.
Türkiye’de gündem; ne yazık ki seçim. Hakikaten dünya kaynarken bizim tüm enerjimizi seçime vermemiz çok büyük şansızlık. Neyse ki bir ay kaldı bu hengamenin bitmesine.
İşsizlik, sanayi verileri ve cari açık; hatırlarsanız ağustos ayında büyük firmaların üretimlerini yavaşlattıklarını ve yılın ilk yarısına göre %30 ile %50 daha az üretim hedeflediklerini; bunun sonucu aralık gibi sanayi üretiminin daralacağına dikkat çekmiştim. Eylül ayında da bu firmaların ciddi işçi çıkardığını ama toplu kıdem tazminatları ve işsizlik paraları yüzünden çıkarımların verilere yansımasının 2023 Nisan, Mayıs aylarını bulabileceğini yazmıştım.
Sanayi üretimi şubat ayında yıllık %8,2 daraldı. İşsizlik oranı %10, genç işsizlik oranı %23,4 seviyesine yükseldi. İşsizlikteki artış devam edecektir ama sanayi üretimi çok sert düştüğünden biraz dengelenecektir.
Şubat ayı kesin cari açık verileride belli oldu. Şubat ayı cari açığı 8,8 milyar dolar. Yılın ilk iki ayı 18,8 milyar dolar oldu. Şubat 22 – Şubat 22 yıllık olarak 55,36 milyar dolar oldu. Olumsuz rekorlara doymayan iktidarın böylece yeni bir olumsuz rekoru daha oldu.
Türkiye’nin kısa vadeli borç yükü de rekor kırdı: 196,3 milyar dolar. Kamunun döviz pozisyonu 2010 yılında artı 30 milyar dolardan, bugün eksi 250 milyar doları geldi. 100 milyar dolar da deprem yükünü koyun üstüne…
Türkiye’nin kısa vadeli borç yükü de rekor kırdı. 196,3 milyar dolar. Kamunun döviz pozisyonu 2010 yılında artı 30 milyar dolar civarındaydı. Bugünlerde eksi 250 milyar doları geçti. 100 milyar dolar da deprem yükünü koyun üstüne, Türk Lirasının neden değer kaybettiğini bulabilirsiniz.
PİYASA
07 Nisan MB verilerine göre; MB bankası brüt döviz rezervi 1,3 milyar dolar azalmış.Yılbaşından bu yana azalış 7,5 milyar doları geçti.
BBDK verilerine göre; 07 Nisan haftası kredi artışı devam etti. 108 milyar lira. Mart ayı haftalık kredi ortalaması 101 milyar liraydı.
Bankalardaki DTH, 07 Nisan haftası 4 milyar dolara yakın artmış. İl çeyreği 8,3 milyar dolar ekside kapatmıştık. Bu bir değişim mi? Karar vermek güç. Çünkü Ocak ayının ilk iki haftası da 7 milyara yakın bir artış olmuş sonra gevşeme devam etmişti. Dönem başı işlemleriyle ilgili olabilir.
DOLAR/TÜRK LİRASI
Geçen hafta “19,40 hedefi duruyor” yazmıştım. 19,40 lirayı geçip 19,36 liradan haftayı kapadı.
Son günlerde “doların yatayda kaldığına” dair yanlış bir algı var. Dolar yükseliyor. Son beş hafta içinde dolar hemen bütün paralar karşısında değer kaybetti. Son beş haftada Avro, Sterlin hatta Brezilya Reali karşısında %6 değer kaybetti. Buna karşı, Türki lirası karşısında %2 değer kazandı. Gündemimiz her gün tuhaf konuşmalarla geçiyor ama durum vahim.
Dolar teknik olarak “ Dikkat edin bak, fena zıplayacağım” demeye başladı. Önümüzdeki 10 hafta içinde %80 yukarı gitme olasılığını gösteriyor. Cuma günü 19,36 kapadı. %80 artış demek 34 lira civarı demek.
Diğer yandan enflasyona göre fiyatlamasına baktım. 2002 yılı sonunda dolar 1,5 liraydı. 2022 sonunda kadar Türkiye’de enflasyon bileşik olarak 13 kat arttı. 1,5 liranın üzerine Türkiye enflasyonunu koyarsanız 19,25 liraya gelir 2022 sonu fiyatı. Ama bir de ABD enflasyonu var. 2002 yılındaki 100 liranın, 2022 yılı sonu değeri bileşik tüfe ile 165 dolara geliyor. %65 ABD enflasyonunu da eklerseniz kaba olarak dolar karşısında Türk lirasının 2022 yıl sonu değeri 33 lirayı buluyor.
Teknik 34 lira diyor, enflasyonlu dolar değeri 33 lira diyor. Demek ki bu rakamlar çok uçuk rakamlar değil. En ufacık bir panikte çok rahat görülebilecek yerler.
Haftalık bazda eğer sıçrama başlamaz ise bu hafta göreceğimiz en yüksek 19,45 en düşük 16,38 olur. Bu hafta bayram haftası. Türkiye’de genel olarak bayram önceleri dolarda düşüş olur. Bunun etkisi ile en düşüğü veya biraz altını görebiliriz.
Seçime kadar nereyi görecek tam bilemiyorum ama seçim sonrası aynı iktidar kalırsa %5, iktidar değişirse %12 civarında bir gevşeme olabilir. Sonra iktidarın icraatları belli olana kadar yukarı çıkmaya başlayacaktır. Büyük olasılık 14 Mayıs sabahı gördüğü yeri, seçim sonrası üç dört ay içinde yeniden test edecektir. Yeni iktidarın bakanlar kurulu ve icraatlarına göre bu tepeden bir yıl içinde %30 civarında gevşeme görülebilir. Kısaca 14 Mayıs tepesi diyelim 24 lira ise bir yıl sonra 17 lirayı, 14 Mayıs tepesi 30 lira ise 21 lirayı görebiliriz. Seçim ikinci tura kalırsa dalgalanma boyutu akıl almaz seviyelere gelebilir.
Bu arada yabancılar bıkıp usanmadan Türk hisselerinden çıkmaya devam ediyorlar. 2019 yılından beri çıkıyorlar. Borsadaki yabancı oranı %65 seviyesinden %28 seviyesine düştü.
BİST100
Yabancı girişi için 2,5 dolar seviyeleri çok yüksek. Dünya resesyon korkusu taşıyor. ABD borsalarında en az %10 luk düşüşler çok fazla konuşuluyor. Buna rağmen Türkiye’de hisse senedi fiyatları yukarılarda kalmaya devam ediyor. Sürekli halka arzlar ile yeni yatırımcı geliyor piyasaya. Yatırımcı sayısı 4,5 milyona yükseldi. Son hafta 700 bin civarında yeni hesap açıldı. Bu arada yabancılar bıkıp usanmadan Türk hisselerinden çıkmaya devam ediyorlar. 2019 yılından beri çıkıyorlar. Borsadaki yabancı oranı %65 seviyesinden %28 seviyesine düştü. 1994 yılında hisse senedi piyasalarında çalışmaya başladım. Bugüne kadar da takip ediyorum, böyle bir şeyi ilk kez görüyorum. Nebati’ye benzedim. “ Türk lirası daha fazla düşmez” demişti hatırlarsanız dolar 13 lira iken. Ben de aylardır “Yahu daha ne kadar çıkabilirler ki” deyip duruyorum kendi kendime ama yabancılar ısrarla çıkıyor.
Geçen hafta direnci için 5100 puan demiştim. Oranın altında kaldı. Yine 5100 puan civarı direnç. Yukarı gitmek için burasını kırıp bir hafta üstünde kalmalı. 4750 puanın altına gelirse düşüş şiddetlenir. Şimdiye kadar düşüşleri “gizli eller” hep karşıladı, bakalım devam edebilecekler mi? Devam ederlerse 4800 – 5200 puan arasında seçime gideriz. Sonrası yeni iktidara bağlı. Endesk TL olarak aynı yerinde kalsa bile, diyelim 5000 puanda dolara göre yabancı için cazip hale gelebilir. Bugün için 2, 63 dolar endeks, dolar 25 liraya giderse 2 dolara, 30 liraya giderse 1,60 dolara inebilir. İki dolar altı yabancı için cazip alım fırsatları oluşturabilir.
ALTIN/ONS
Herkesin beklentisi altının yukarı doğru uçması. Otuz yıllık tecrübelerim herkesin beklediğinin genelde olmadığını söylüyor. Benim iki senaryom var. 1- Bu haftadan başlayarak sekiz hafta civarı 2000 ve 2050 dolar arasında kalıp sonra 2000 dolara göre %15 ile %25 kadar yukarı yapması. 2- bu haftadan başlayarak beş hafta 1950 – 2000 dolar arasında kalıp sonrasında 2000 dolardan %15 aşağı gitmesi. Neden aşağı gitsin ki?! “Beklenti bitti” diye bir deyim var ya, işte tam o yüzden.
EURO/USD
Beni takip edenler hatırlar. 2022 Ekim ayında euro/dolar 0,96 seviyelerine geldiğinde “doların en yükseği gördüğünü” yazmıştım. Kasım 2022 ayında parite 1.00 üstüne çıktığı zamanda “artık dolarları avroya geçme zamanı” olduğunu belirtmiştim. Son iki aydır ise “1,06 ile 1,08 arası Euroya dönün, hedefi 1,1180” diye adeta yalvardım. Geçen hafta 1,1076 seviyesini gördü. Geçen hafta ”dirençleri 1,1030 ve 1,1180 demiştim. 1,1030 seviyesini geçtiyse de üstünde kalamadı. Önümüzdeki iki hafta içinde 1,1180 seviyesini geçmesini bekliyorum. 1,1180 direnç, 1,14 güçlü direnç, 1,1180 ile 1,14 arası bir yerde yükseliş durabilir.