Loading...
Avrupa'nın enerji ihtiyaçları için yeterli doğalgaza sahip olmaması, ikame olarak daha fazla petrol ve kömür kullanması gerektirmekte. Bu da resesyon endişelerine rağmen petrol fiyatlarını diri tutarken kömür fiyatlarını yukarı doğru itmekte.Rusya'nın gaz kesintisine maruz kalma AB ülkeleri arasında farklılık gösterse de, Almanya ekonomisinin doğalgaz stokları, Rus gazı için alternatif senaryoları ve ekonomisi ile ilgili beklentiler büyük ölçekte kıtanın gidişatını etkilemesi ve büyük resmi özetleyebilecek bir ölçüt olması açısından önemli. Almanya eylül başı itibarıyla gaz depolarının %85’ini doldurmuş durumda. Buna karşın, soğuk bir kış döneminin doğalgaz talebini ortalama %5 artıracağı varsayımıyla, LNG ithalatının zamanlaması, fiyatı ve dağıtımı ekonomisinde en belirleyici faktörler olacak. Şimdilik tahminler, Rus gazını dört ay erken kesilmesinin 2023’te Euro Bölgesi ekonomisini 1,5-2 yüzde puan, Almanya ekonomisini de 3 yüzde puan kadar aşağıya çekecek. Bu da bu iki bölgenin de 2023’te negatif büyümesi anlamına geliyor. Bunlar önemli seviyeler ve üstelik ekonomide durgunluk 2022’nin ikinci yarısında başlayacak. Başta gübre ve metal şirketleri olmak üzere Euro Bölgesi’ndeki tüm sektörlerde şirketlerin marjları ve nakit akışlarında problemler yaşanacak. Durumun ne kadar kötüleşeceği ve ne vadede sakinleşeceğini LNG pazarında belirlenecek. Avrupa'nın doğalgaza ihtiyacı var ve LNG olarak adlandırılan sıkıştırılmış doğal gazı mümkün olduğunca ithal edecek. Bu ithalat talebi Kasım 2022-Mart 2023 ile de sınırlı olmayacak, muhtemelen 2025 başlarına kadar devam edecek. ABD ise, bol miktarda doğal gaz arzı sayesinde önemli bir LNG kaynağı Avrupa için, Katar ile birlikte. Fakat ABD tarafında dahi LNG ihracat tesislerinin inşası yıllar alıyor. Mevcut ABD LNG ihracat seviyesi ise limanların kapasitesi açısından kelimenin tam anlamıyla maksimumda. Talep ne olursa olsun Avrupa’da izlenen gaz fiyatları artışı birebir olarak ABD tarafına yansımayacak ancak tabii mevcut yüksek seviyelerden düşmesine de engel olacak. Buna ek olarak, Avrupa'nın enerji ihtiyaçları için yeterli doğalgaza sahip olmaması, ikame olarak daha fazla petrol ve kömür kullanması gerektirmekte. Bu da resesyon endişelerine rağmen petrol fiyatlarını diri tutarken kömür fiyatlarını yukarı doğru itmekte. Sorun üretimde fiziksel kapasite. Avrupa’nın Rus petrolüne fiyat sınırlaması getirmesi halinde konuşulan senaryolardan bir tanesi de Rusya’nın günlük 3 milyon varil üretimini piyasadan çekebileceği. JP Morgan’a göre böylesi bir adım varil petrol fiyatını 190 dolara taşıyabilecek ve zincirleme olarak doğalgaz/LNG fiyatlarında yeni tur yükseliş yaratacak. Kısa vadede üretim miktarını kısmaksa mart sonundan bu yana izlediğimiz şekliyle Rusya’nın kasalarını doldurmakta. Kuzey Yarımküre'de yaşayanları zor bir kış beklemesinin temellerinde bu dinamikler var. Tüm yarıküre tüketicileri için enerji faturaları geçen senenin iki katına çıkacak, Avrupa söz konusu olduğunda, soğuk ve tehlikeli bir kış mevsimi ile karşı karşıya olacaklar. Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği doğalgazın %25’ini ruble ile ödeyeme anlaşması ise bu resmi değiştirici bir faktör değil. Olmayan TCMB rezervleri, TCMB’nin Kapalıçarşı’dan döviz toplamaya çalıştığına dair haberler, BOTAŞ’a Hazine’den aktarılan yaklaşık 70 milyar TL borç sıkıntının ne derece büyük olduğunu gösteriyor. Rusya ile derinleşen ekonomik ilişkiler, ruble ile artan ticaret, Rusya’ya ihracatımızın ithalatımızın çok altında olması nedeniyle ruble kaynağının nereden sağlanacağı ve tabi uyarıları artan sayıda gelen Rusya ile iş yapmaktan kaynaklı yaptırım uyarıları... Tüm bu dengesizlikler içinde Türkiye ABD ile LNG ithalatı için sıraya eklenmiş görünüyor ki bu da kapasitesi dolu limanlardan geç kalınan bu adımın kolay kolay gerçekleşemeyeceğini anlatıyor. Gerçekleşse bile maliyetin iki katına çıkmasına engel olamayacağı da ayrıca kesin. Daha geçen hafta doğalgazı daha fazla sübvanse edecek alanın bütçede kalmadığını açıklayarak eylül başında herkese doğalgaz zammı dağıtan AKP hükümeti, bu zamlara devam etmek zorunda kalacak. Bunun bilinciyle tam da seçim öncesi bu sene bütçeden en az 250 milyar TL aktarmak zorunda kalacağı KKM’yi icat etmek zorunda kaldığı faiz indirimleri konusunda acaba bir özeleştiri yapıyor mudur acaba?