2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Karar göre; üreticiler, desteklerden yararlanmak için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen kayıt sistemlerine kaydolacak.
Daha önceden mazot, gübre ve prim olarak üç kalemde verilen destekler kararda yer almadı. Temel destek verilecek ürünler dört kategoriye ayrıldı. 2025 yılı için destek katsayısı dekara 244 TL verilecek. Bu oran her yıl değişecek.
Destek verilecek ürünler, Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından tarım havzalarına göre verilecek. Geçen yıl kurulan Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu, arpa, aspir, ayçiçeği, buğday, kolza, fasulye, mercimek, mısır, nohut, pamuk, patates, soğan soya ve yem bitkilerini destek kapsamına aldı.
Birinci kategoride aspir, mercimek, mısır, nohut, patates, soğan ve yem bitkileri 1,0 destek katsayısı; ikinci kategoride arpa, buğday, çavdar, tritikale, yulaf 1,3 destek katsayısı; üçüncü kategoride, ayçiçeği, fındık, kolza, fasulye, soya, çay 1,5 katsayısıyla ; dördüncü kategoride, çeltik ve paömuk 2,25 katsayısıyla desteklenecek.
Bakanlık tarafından su sorunu, kuraklık yaşandığı tespit edilen bölgelerde destek katsayısının yüzde 50'si kadar ilave planlı üretim desteği ödenecek.
Yönetmeliğe göre üreticilere sertifikalı tohum desteği, sertifikalı fidan kullanım desteği, organik tarım desteği, iyi tarım uygulamaları desteği de verilecek.
Bunun yanı sıra patates siğili hastalığı görülen yerlerde üreticinin alternatif ürün yetiştirmesi veya nadasa bırakması durumunda dekara 200 TL destek ödenecek.
Lisanslı depoların kira ücreti Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen kira ücret tarifesinin yüzde 75 oranında ödenecek.
Kararın hükümleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülecek. Karar, 1 Mayıs 2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
Bakanlıktan açıklama: Revize edildi
Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise, "Mazot ve gübre desteği kalkmamıştır. Yeni dönemde bunun tanımlaması, temel girdi maliyetleri (mazot ve gübre) esas alınarak belirlenen temel destek olarak revize edilmiştir" denildi.
Açıklamada, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olan üreticilerin, temel destek ile mazot maliyetinin yüzde 50'si ve gübre maliyetinin yüzde 25’inin karşılanacağı belirtilerek, ayrıca üretim planlaması kapsamında yer alan ürünlerin havzasında yetiştirilmesi durumunda temel desteğe ilave olarak üreticilerin kullandığı mazotun yüzde 50’sini, gübrenin de yüzde 25’ini planlı üretim desteği olarak alacağı vurgulandı.
'Destekler ayni olarak değil nakdi olarak ödenecek'
Böylelikle mazot maliyetinin yüzde 100’ü, gübre maliyetinin ise yüzde 50’sinin desteklenmiş olacağına işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Su kısıtının olduğu 11 il 52 ilçede ise planlama kapsamında az su tüketen mercimek, nohut, baklagil, yem bitkileri, buğday, arpa ve yağlık ayçiçeği üreten çiftçilerimize ise gübre maliyetinin kalan yüzde 50'lik kısmı da 'yer altı su kısıtı desteği' olarak verilecektir. Böylece bu bölgelerde üretim planlamasına uygun ekim yapanların mazot ve gübre desteğinin yüzde 100’ü desteklenecektir. Tüm bunların yanında çiftçilerimizin uzun süredir talep ettiği gibi bu destekler ayni olarak değil nakdi olarak ödenecektir."
Prim desteği?
Bakanlık, prim desteğinin kalktığı iddiası hakkında ise 'hususlar dikkate alarak fark ödemesi' denildi:
"Söz konusu kararın 2'nci maddesi, 11'inci fıkrasında 'Fark Ödemesi Desteği: Öncelikle arz açığı veya planlama kapsamındaki ürünler olmak üzere ilgili üretim yılındaki üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak çiftçilerin, tarım politikaları amaç ve ilkelerine uyumunu kolaylaştırmak, üretimde sürdürülebilirliği sağlamak ve gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla fark ödemesi desteği verilir. Her yıl, fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ve ödeme miktarı Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ayrıca teklif edilir' ibaresi yer almaktadır. Bahsi geçen desteklere ilave olarak üreticilerin aleyhine gelişen bir durum olması halinde ihtiyaç olan üründe üretim dönemi sonunda Tarım Kanunu kapsamında belirtilen hususlar dikkate alarak fark ödemesi desteği verilebilecektir."