Ciddi işten çıkarmalar var. Diğer yandan krediyi açsalar, dövizi bıraksalar enflasyon azıyor. Bakalım bu kısır döngüden nasıl çıkacaklar, doğrusu çok merak ediyorum.
Loading...
Döviz Mevduatları: Bankalar nezdindeki döviz mevduatları son bir ayda 9 milyar dolar azaldı. Euro, dolar paritesindeki ve altın fiyatlarındaki artışı da dikkate alırsak 12 milyar doların üzerinde bir azalış söz konusu. Bu azalış Kur Korumalı Mevduat hesabının çıkışından sonraki en sert azalış. Bu azalış benim çok dikkatimi çekti. Acaba yeni bir tavşan var, döviz sert düşecek de, bu haberi alanlar dövizlerini mi bozuyor diye düşündüm. Önceki yıllarda bir kaç kez oldu çünkü. Bir kaç ay önceden döviz hesaplarında azalma olmuş, ardından bir pembe balon ile döviz epeyce gevşemişti.
Biraz araştırdım. Sanıyorum azalışın ana sebebi; dövizden istediği kazancı elde edemeyen hatta reel anlamda zarar eden tasarruf sahiplerinin, bankaların “döviz tutamama” zorunluluğuyla müşterilerini teşvik etmeleri ile döviz mevduatlarını bozup hisse senedi, hisse fonları ve eurobondlara yönelmesi.
Ağustos ayıyla ucundan, deneme amaçlı başlayan bu uygulama, fonların ve borsanın güzel gelir sağlaması ile Ekim ama özellikle Kasım ayında çağlayana dönüşmüş. Kısa sürede dolar bazında hisse senedi ve hisse fonlarında %40’lara varan hatta oldukça üstüne çıkan kazançlar söz konusu. Hisse senedine güvenemeyen tasarruf sahipleri ise Eurobondlara yönelmiş. Bu durumda son derece mantıklı. TL mevduattan %12 faiz alacağına, Eurobonddan veya döviz cinsi tahvilden %9, %10 döviz faizine yönelmiş.
Son üç haftadır dolar, tüm dünya paraları karşısında değer kaybederken; 12 milyar dolar döviz mevduatının bozulması ve arka kapıdan döviz satışına rağmen Türk lirası karşısında sabit kalması hatta yukarı doğru hamle yapması beni endişelendiriyor doğrusu. Üstelik 2023 yılında bizi 220 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı ve dış borç ödemesi beklerken.
Dış Ticaret Dengesi: Öncü göstergelere göre Kasım ayında dış ticeret açığı 100 milyar doları buldu. Ekim ayında iktidarın gizli hedefinin bu olduğunu iddia etmiştim hatırlarsanız. Ekim ayı TÜİK verilerine göre 10 aylık dış ticaret açığı 91 milyar dolar.
Türkiye Ekonomisi Küçüldü: İkinci çeyreğe göre üçüncü çeyrekte ülke ekonomisi %1 küçüldü. Defalarca yazdığım gibi hatırlarsanız Ağustos ayında büyük ihracatçı firmaların üretimlerini ilk altı aya göre %30 düşürdüğünü ve yılın geri kalanını da bu yönde planladıklarını yazmıştım. Bu yılın ikinci çeyreğinde en yüksek kredi kullanımı olan aylık ortalama 300 milyar lira, yılın üçüncü çeyreğinde aylık ortalama 150 milyar liraya düştü.
İktidar dövizi tutarak enflasyonu önlemeye çalışıyor. “Dolardan size ne” demenin bedelini 2022 yılında %100 enflasyon yaşayarak gördü. Dövizi tutarsa bu sefer göbeklerinden bağladıkları ihracat rakamı düşüyor. İhracat durunca üretim azalıyor ve işçi çıkarmalar başlıyor. Bir yandan da dünya özellikle Avrupa ekonomik durgunluğa gidiyor. Biz ihracatımızın çoğunluğunu Avrupa’ya yapıyoruz. Diğer yandan kredileri durdurunca ikinci göbek bağları olan inşaat sektörü duruyor. Bu da işsizlik artışı demek.
Ekim ayında yazmıştım. Ciddi işten çıkarmalar var. Ama büyük firmalar çıkarılanlara kıdem ve ihbarları dışında sekiz maaşa yakın tazminat veriyorlar. Şimdilik o yüzden pek ses çıkmıyor. Diğer yandan krediyi açsalar, dövizi bıraksalar enflasyon azıyor. Bakalım bu kısır döngüden nasıl çıkacaklar, doğrusu çok merak ediyorum
Ekonomi yavaşladı, temmuz ayında yapılan gelir zamları, ürün ve hizmet zamları altında ezildi. Vatandaş kıpraşmaya başladı. Son kamuoyu yoklamalarında iktidar partilerinde oy kaybı gözleniyor. Aralık ayında bu daha şiddetlenecek. Ocak ayında iktidarın yapacağı zamlar seçime kadar vatandaşın ateşini düşürmeye yetecek mi, göreceğiz.
PİYASA
BİST100: Bir aydır çok az da olsa yabancı alışı ve hacim artışı var. Geçen hafta;
“Direnç 5000 puanda ama öylesine bir direnç” demiştim. 5054 puanı görüp 5000 puanın altından kapadı haftayı. Hafta içi teknik bir düzeltme yapacak gibi görmüştüm ama yapmadı. Bu hafta 5200 seviyesini görüp haftayı 5150 civarında kapatması son iki aydan beri süregelen haftalık hareketinin benzeri olur. Bir bozulma gözükmüyor. Gün içinde gördüğü en yüksek ile kapanış arasında %5 ve üstünde eksi yönde bir fark oluşursa gevşeme için ilk sinyal geldi demektir.
ALTIN/ONS: Geçen hafta; “Haftalık direnç 1810 dolarda” demiştim. 1804 doları gördü. Güçlü kapandı. Bu hafta ve bir sonraki hafta yukarı isteği devam edebilir. 1835 dolar ile 1850 dolar arasında bir yere kadar çıkabilir. Ama ben daha fazla tırmanacağını düşünmüyorum. Sonrasında 1700 dolara dönmesi benim için şaşırtıcı olmaz.
Ekonomi yavaşladı, temmuz ayında yapılan gelir zamları, ürün ve hizmet zamları altında ezildi. Vatandaş kıpraşmaya başladı. Son kamuoyu yoklamalarında iktidar partilerinde oy kaybı gözleniyor.
DOLAR/TÜRK LİRASI: Dolar 18,35 lira altında iki, üç hafta kalmadığı müddetçe yukarı zıplama tehlikesi taşıyor. Dolar, tüm dünya paraları karşısında değer kazanırken TL değer kaybetmiyordu. Üç haftadır dolar, tüm dünya paraları karşısında değer kaybederken TL değerlenmiyor. Çok fazla yorum yapmaya gerek yok aslında. Ekim 2021 ve Ekim 2022 aylarına göre dolarda, enflasyonda %85 civarında artmış. Buradan bakarsanız fiyat normal.
AVRO/DOLAR: Kimse inanmıyordu ama Ekim ayından beri paritenin yılı 1,0470 civarından kapatacağını iddia ediyordum. Kasım sonunda burayı denedi hatta geçmeye çalışıyor. Burası kırıldı demek için henüz erken. Bu haftayı da görmek gerekiyor. 1,0470 seviyesini destek yapmayı becerirse 1,06 ve 1,08 dirençlerini hedefler. Destek yapamaz ise 1,0250 seviyesine kadar çekilebilir.
DOLAR ENDEKSİ: Geçen hafta; “104 puan hedefe girdi” demiştim. 104,38 gördü. 103.80 altını göreceğini zannetmiyorum. Buradan 106, 108 puana dönme olasılığı daha yüksek geliyor bana.
BRENT PETROL: Geçen hafta; “86,80 dolar üstüne çıkmazsa gevşeme devam eder” demiştim. Perşembe günü üstüne atsa da, Cuma günü sınırda kapadı. Bu hafta süpriz yapıp hem 86,80 hem 89 dolar üstüne çıkış yapabilir ama gevşeme eğilimini değiştirmez. Sadece benim Nisan ayında yazdığım “Brent yıl boyunca 89 dolar altından kapamaz” tezimi doğrular. Yeni yıl ile birlikte 80 dolar altını görmesi şaşırtıcı olmayacak gibi.