İktidar ve taraftarları faiz düşürme çabasını alkışlıyorlar. “Döviz düşük olursa Türkiye ithal malla dolar” diyorlar. Böylece kendilerini inkâr ediyorlar. 2003-2013 yıllarında ülke ithal mallara boğulduğunda “AKP mucizesi” diyorlardı.
Geçen hafta; Sayın Erdoğan iki defa “faiz sebeptir, enflasyon sonuçtur” dedi. Bu cümleyi ne zaman kursa dolar yukarı tırmanıyor, biliyor ısrarla söylüyor. Sürekli tekrarlamanın anlamı nedir? Zaten istediği zaman düşürüp çıkarabiliyor. MB iki defa beysbol sopaları ile dövize müdahale etti. İki müdahale ile bir milyar dolar üstünde piyasaya doğrudan satış yaptı. Maliye ve Hazine bakanı değişti. “Aman dolar gevşemesin” diye her türlü çabayı gösterdiler çok şükür.
İktidar ve taraftarları faiz düşürme çabasını alkışlıyorlar. “Faiz düşük olursa kredi kullanımı artar, ticaret artar” diyorlar. “Döviz düşük olursa ithal mallar Türkiye’yi ele geçirir” diyorlar. İyi de böylece kendilerini inkâr ediyorlar. 2003-2013 yıllarında ülke ithal mallara boğulduğunda “AKP mucizesiyle, dünyanın tüm üretimini Türkiye’de buluyoruz” diyorlardı.
Faiz düşünce kredi kullanımı artıyor mu? Evet artıyor. Eylül ayına kadar 325 milyar lira olan kullanım, Eylül ayından Kasım ayı sonuna kadar üç ayda 816 milyar lira daha artarak 1.1 tirlyon lirayı geçti. İyi de faiz düştükçe dövizin fiyatı arttı. Türkiye’nin 450 milyar dolar dış borç, 150 milyar dolar müteahhide olmak üzere 600 milyar dolar borcu var. Üç ay içinde dolar 8.25 den %64 artarak 13.50 ye geldi. Döviz borcun oturduğun yerde 3.2 trilyon lira arttı. Üstelik tasarruf sahibine yıllık %19 faiz gelirini çok bulurken elinde döviz tutana üç ayda %64 gelir sağladın. Bunları yapacağına Faizi %19 da tutsaydın, bankaların kredi faizi %22 civarında kalsaydı, devlet olarak sen %10 kadarını sübvanse edip kredi ihtiyaçlısına %12 den kredi verdirseydin daha kazançlı çıkardın. Şimdiye kadar kullanılan 800 milyar kredinin devlete yıllık maliyeti 80 milyar lira olurdu. Döviz artışından üç ayda kaybın 3 trilyonu geçiyor. Yazık değil mi? Ayrıca döviz fiyatlarındaki oynaklıktan dolayı ticareti kilitledin.
Faiz düştükçe dövizin fiyatı arttı. Döviz borcun oturduğun yerde 3.2 trilyon lira arttı. Döviz artışından üç aylık kaybın 3 trilyonu geçiyor. Yazık değil mi?
Faiz, paranın zaman değeridir. Yüksek faizin iyi olduğunu aklı başında kimse söylemez zaten. Hatta 2020 sonunda Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler dâhil dünyada faiz düşükken Türkiye’nin faiz artırımına şiddetle karşı çıkanlardandım. Şimdi dünyada çıkarken Türkiye düşürüyor. Şehrinizde beş tane lokanta olduğunu düşünün. İsimleri Amerika ve Almanya olanlar lüks restoranlar, İsimleri Türkiye, Brezilya, Rusya olanlar ise esnaf lokantaları. 2020 yılı sonunda lüks restoranlarda kişi başı menü bedeli 1000 lira, diğer üçünde 300 lira iken Türkiye birden menü fiyatını 200 liraya düşürdü. Yemek yemeğe herkes bana gelsin mantığıydı bu hareketin sebebi. İyi de mutfağın kirli, aşçıbaşın, çalışanların güven vermiyor. Kimse gelmedi doğal olarak. 2021 sonunda ise Amerika, Almanya menü fiyatlarını 800 liraya düşüreceğinin sinyallerini vermeye başladı. Brezilya ve Rusya anında menü fiyatını 200 liraya düşürdü. Hangi akla hizmetle bilmem, Türkiye ise menü fiyatını 400 liraya çekti.
DOLAR/TÜRK LİRASI; Dolara teknik düzeltme yapabilir söyleminden vazgeçiyorum artık. Belli ki düzeltmeye izin vermeyecekler. Pazartesi desteği 13.70, Salı günü desteği 13.85. Destekler bu şekilde 0.15 arta arta devam ederek hafta sonunu bulur. Herhangi bir gün bu desteklerin altına gelir ertesi günde altında kalırsa teknik düzeltmenin ilk sinyali olur. Yoksa devam. Dirençler ise Pazartesi 14.50, Salı günü 14.70, her gün 0.20 artarak hafta sonunu bulur.
Dolara teknik düzeltme yapabilir söyleminden vazgeçiyorum artık. Belli ki düzeltmeye izin vermeyecekler.
AVRO/DOLAR; 4 ile 8 hafta arası dibi görecek sanırım. 1.1180 seviyesinin altını göreceğini sanmıyorum. Belki bir an 1.1130 görülebilir ama sanki buralar artık dip.
ALTIN/ONS; Kararsız yapı devam ediyor. 1780 doların altında kapanış olsa düşüş başlıyor diyecektim. 1784 dolardan kapadı arkadaş. Bu hafta 1790 dolar önemli. Böyle bir kapanış olursa aman diyeyim çok dikkatli olun. Hele 1742 doların altı kapanış ciddi uyarı olur. Haftalık kapanış 1812 doların üstü ise yukarı dönüyorum sinyali olur. Altının düşme eğilimine girmesini halen yüksek görüyorum doğrusu.
BORSA İSTANBUL; İki üç hafta daha yeni zirveler görebiliriz. 22-26 Kasım haftası yabancılar olmayınca işlem hacmi düşmüş. Geçen haftayı da yirmi günlük hacim ortalamasının altında kalarak tamamlamış. Kısa vadeli düşünenler için sanırım artık dikkatli olma zamanı. Gevşeme başlar ise 1750 puana kadar sürebilir. Dolar bazında 1.40 dolara düştü. TL’den almak zor ama dolar bozup almak halen akıllıca sanki.
BİTCOİN; Kasım başı “Yukarı dönüyor gibi gözüküyor ama bunu teyit etmek için iki hafta boyunca 62.000 dolar üstünde kaldığından emin olmak gerek yoksa dikkatli olunmalı” tahmininde bulunmuştum. 62.000 dolar üstünde tutunamadı. Hızla gevşedi ve geçen hafta çok güçlü desteği olan 42.500 dolara dayanıp tepki verdi. Bu hafta 53.200 dolar direnç. 42.500 dolar destek. 42.250 dolar altında kapanış, 30.000 dolar seviyelerini görmemize yol açar. Bitcoin düşmesinin en büyük nedeninin 24 Kasım günü açıklanan ABD Para Birimi Denetleme Ofisinin coinleri resmileştirme ve kontrol etme kararı olduğunu tahmin ediyorum. Hep coinlerin geleceğin parası olabileceğini ama aşırı değerlenmesinin spekülasyon olduğunu iddia ettim. Spekülasyon yapma alanları daraldıkça coinlerden uzaklaşmaların başlaması kaçınılmaz olacak gibi duruyor.
(Not: Yazıdaki yorumlar, kişisel düşüncelerimdir. Bu yüzden hiç biri yatırım tavsiyesi değildir.)