Gelişmişinden gelişmekte olanına kadar pek çok ülke, bir devlet politikası olarak ekonomik yollarla edinilebilecek bir vatandaşlık programı uyguluyor. Bu tür programlara ise genel olarak Altın Vatandaşlık deniliyor. Avrupa Birliği’ne dahil olabilmek hemen her ülkenin amaçları arasında. Karadağ, bu amaç doğrultusunda, kurulduğu tarihten itibaren emin adımlarla ilerleyişini sürdürüyor. Zaten, Avrupa Birliği’ne ilk kabul edilecek ülkenin Karadağ olması bekleniyor. Üyelik süreci boyunca özverili çalışmalarını sürdüren Karadağ, bu defa tepki çekecek bir karar aldı. Avrupa Komisyonu ve sivil toplum kuruluşları tarafından ciddi şekilde eleştirilen Ekonomik Vatandaşlık Programı’nı, Aralık 2022 tarihine kadar uzattı. AB üyeliği sürecini olumsuz etkileyeceği düşünülen bu karara yönelik eleştirileri yumuşatmak isteyen Karadağ Hükümeti, ekonomik vatandaşlık kazanmak için programın şartlarını zorlaştırdıklarını açıkladı. Ekonomik Kalkınma Bakanı Jako Milatoviç ise konu ile ilgili olarak: “Karadağ'ı inovasyon için para ayırmada bölgesel bir lider yapacak. Turizmi geliştirerek, hızlandırılmış ekonomik kalkınmanın temeli olarak inovasyonun gelişimini güçlü bir şekilde destekliyoruz” şeklinde açıklamada bulundu. EKONOMİK VATANDAŞLIK PROGRAMI YA DA ALTIN VATANDAŞLIK NEDİR? Gelişmişinden gelişmekte olanına kadar pek çok ülke, bir devlet politikası olarak ekonomik yollarla edinilebilecek bir vatandaşlık programı uyguluyor. Bu tür programlara ise genel olarak Altın Vatandaşlık deniliyor. Başta ekonomik, ticari ve siyasi nedenler olmak üzere pek çok nedenden dolayı Altın Vatandaşlık programları geniş uygulama alanl arı buluyor. Programlardan faydalanmak kişiler, belirli miktarlarda hibe vermek ve yatırım yapmak koşuluyla başka bir ülkeden vatandaşlık satın alabiliyor. Globalleşen, sınırların ve vatandaşlıkların önemini hızla yitirdiği, mesafelerin giderek engel olmaktan çıktığı dünyamızda; İş insanları ve zenginler, vergi avantajları ve daha güçlü bir pasaporta sahip olabilmek adına Altın Vatandaşlık programlarına ilgi gösteriyor. AB üyesi Malta ve Kıbrıs başta olmak üzere, aralarında Karadağ ve Türkiye’nin de bulunduğu pek çok ülke, bu tür programlar ile ciddi miktarlarda maddi kazanımlar elde ediyor ve ülkelerine yabancı yatırımcılar çekiyor. Elbette bu sistemin zararları da var. Örneğin; yolsuzluklara neden olabilir ve kara para aklama çalışmalarına kapı açabilir. Bu gibi zararlara dikkat çeken Avrupa Komisyonu ve birçok STK Altın Vatandaşlık yerine kalıcı oturum izini verilmesini teşvik ediyor. KARADAĞ’DA ALTIN VATANDAŞLIK Karadağ, kuruluşundan bu zamana kadar, ülkeye sermaye çekmek adına Altın Vatandaşlık satıyor. Ocak 2019’da yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan güncel program ise Ekonomik Vatandaşlık Programı ismi ile uygulanmaya devam ediyor. Daha önce, programın 2021 yılının sonunda sona erdirileceği duyurulsa da Karadağ Hükümeti, programı Aralık 2022 tarihine kadar uzattığını açıkladı. Ocak 2019’dan günümüze kadar çoğunluğunu Rus ve Çin iş insanlarının oluşturduğu 108 yabancı uyruklu kişiye Ekonomik Vatandaşlık Programı kapsamında vatandaşlık verildi.
Balkanlar’ı Rus ve Çin sermayelerine kaybetmek istemeyen Avrupa Birliği özellikle Karadağ ve Sırbistan’ın üyelik süreçlerini hızlandırmalı, Kuzey Makedonya’nın ve Arnavutluk’un süreçlerini ise yeniden ele almalı.
Bir tarafta gelişmekte olan ve ülkesine sermaye çekmek, yeni iş sahaları ve endüstri alanları yaratmak isteyen Karadağ, diğer tarafta Rus ve Çin sermayesini aralarına almak istemeyen Avrupa Birliği ülkeleri… Karadağ bu hamlesi ile Avrupa Birliği’nin tepkisini çekti. Üyeliği her ne kadar fasıllara bağlansa da tamamen siyasi ve ekonomik çıkarlar çerçevesinde şekillendiği Avrupa Birliği’nde kartlar yeniden dağılmayacaktır ama bazı süreçler hızlanacaktır. Karadağ’a Rus ve Çin ilgisi artıyor. Balkanlar’ı Rus ve Çin sermayelerine kaybetmek istemeyen Avrupa Birliği özellikle Karadağ ve Sırbistan’ın üyelik süreçlerini hızlandırmalı, Kuzey Makedonya’nın ve Arnavutluk’un süreçlerini ise yeniden ele almalı. Ekonomik Vatandaşlık Programı uzatıldığına göre programa ilgi artacaktır. Bir sonraki yazımda sizlere, programın genel kapsamından bahsedeceğim. Ne de olsa bu program Türk yatırımcılar için de bir fırsat.