Tahran yönetimi, Sala vakasının 'İtalya'da ABD'nin talebiyle gözaltına alınan İran vatandaşıyla bağlantılı olduğu' iddialarını teyit eder nitelikte açıklamalar yaptı. Olayın İran-İtalya ilişkilerine zarar verdiği uyarısında bulundu.
Il Foglio gazetesi ve Chora Media podcast platformu için çalışan 29 yaşındaki Cecilia Sala, gazeteci vizesiyle bir haftalığına gittiği İran'da 19 Aralık'ta otelinden alınarak Evin Cezaevi'ne götürülmüştü.
Sala'nın gözaltına alındığı ancak 27 Aralık'ta İtalya tarafından duyurulmuştu.
İran yönetimi, yaklaşık 10 gün herhangi bir resmi suçlama olmaksızın gözaltında tutulan İtalyan gazeteciye daha sonra, "İslam Cumhuriyeti'nin yasalarını ihlal etmek" suçlaması yöneltmişti.
İtalya basınında ise Sala'nın, Milano'da 16 Aralık'ta gözaltına alınan bir İran vatandaşına karşılık "rehine diplomasisi" amacıyla tutuklandığı iddia ediliyordu. 38 yaşındaki İran vatandaşı Muhammed Abedini, ABD tarafından silah kaçakçılığı ve yaptırım yasalarını ihlalle suçlanıyor. ABD'nin iadesini istediği Abedini halen Milano'da gözaltında.
BBC Türkçe'den Övgü Pınar'ın haberine göre, İtalya hükümeti ilk günden itibaren vatandaşını "evine geri getirme" sözü vererek diplomatik girişimlere başladı.
Bu kapsamda İtalya'nın Tahran Büyükelçisi, Sala'yı cezaevinde ziyaret etti ve ocak ayının ilk günlerinde İran'ın Roma Büyükelçisi İtalya Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı.
Karşılıklı diplomatik görüşmeler yapıldı
Bu görüşmenin ardından İran Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamalar, Sala ile Abedini vakalarının bağlantılı olduğu iddialarını destekler nitelikteydi. Büyükelçilik, "Asılsız suçlamalarla Milano Cezaevi'nde tutuklu bulunan İran vatandaşı Muhammed Abedini ve İran İslam Cumhuriyeti yasalarını ihlal ettiği iddiasıyla İran'da gözaltına alınan İtalyan vatandaşı Cecilia Sala hakkında görüş alışverişinde bulunduk" dedi.
Bu görüşmenin ardından dün de İtalya'nın Tahran Büyükelçisi İran Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı.
İran Dışişleri Bakanlığı bu görüşmede, Abedini'nin İtalya'da "hukuka aykırı olarak gözaltına alınmasını" protesto ettiklerini duyurdu.
Bakanlık, Abedini'nin gözaltına alınmasının, ABD'nin "İran vatandaşlarını dünya çapında rehin alma yönündeki siyasi ve düşmanca niyetleriyle uyumlu yasa dışı bir eylem" olduğunu söyledi. Tahran yönetimi, Abedini vakasının uluslararası hukukun ilke ve normlarını ihlal ettiğini ve İran-İtalya ilişkilerine zarar verdiğini de bildirdi.
ABD'den karşı suçlama
La Repubblica gazetesi, İtalyan gazetecinin İran'da gözaltına alınmasının Abedini vakasıyla bağlantılı olabileceği iddialarını, ABD'li yetkililere de sormuştu.
Gazetenin geçen hafta görüştüğü bir ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü şöyle dedi:
* İtalyan gazeteci Cecilia Sala'nın İran'da tutuklandığından haberdarız. Bu tutuklama, bir İran vatandaşının 16 Aralık'ta İtalya'da drone bileşenleri kaçakçılığı yapmaktan tutuklanmasının ardından geldi.
* Bir kez daha İran'da haklı bir neden olmaksızın keyfi olarak gözaltına alınan tüm mahkumların derhal ve koşulsuz serbest bırakılması çağrısında bulunuyoruz
İsmi açıklanmayan dışişleri yetkilisi, "Maalesef İran rejimi diğer birçok ülkenin vatandaşlarını haksız yere tutuklamaya devam ediyor, sıklıkla bu kişileri siyasi koz olarak kullanmayı amaçlıyor" diye eklemişti. Gazete, ABD'nin Abedini'nin İtalya'dan iadesini istemekte ise kararlı olduğunu yazdı.
Abedini, Ürdün'de geçen yıl ocak ayında üç ABD askerinin hayatını kaybettiği bir saldırıyla bağlantılı olarak ABD yaptırım yasalarını ihlalle suçlanıyor. Abedini'yle aynı gün bir İran vatandaşı daha ABD'de gözaltına alınmıştı.
ABD Adalet Bakanlığı 16 Aralık 2024'te yaptığı açıklamada, "42 yaşındaki ABD-İran vatandaşı Mahdi Mohammad Sadeghi ve İranlı 38 yaşındaki Mohammad Abedini, ABD ihracat kontrol ve yaptırım yasalarını ihlal ederek ABD'den İran'a sofistike elektronik bileşenler ihraç etmek için komplo kurmakla suçlanıyor" dedi.
Bakanlık, Abedini'nin ayrıca, Ürdün'deki bir askeri üste insansız hava aracıyla düzenlenen ve üç ABD askerinin ölümüne yol açan saldırıyla ilişkili olarak bir terör örgütüne (İran Devrim Muhafızları) maddi destek sağlamakla suçlandığını da açıkladı.
Türkiye arabuluculuğu iddiası
İtalya basınında son günlerde, Sala-Abedini vakasıyla ilgili olarak Türkiye'nin arabuluculuğuna başvurulması ihtimali de dile getirildi.
Il Messaggero gazetesi ve Open haber sitesinde de yer alan bu iddiayı İtalya Dışişleri Bakanlığı yetkililerine soruldu.
BBC Türkçe'ye konuşan bir bakanlık yetkilisi, basındaki iddialarla ilgili yorum yapamayacaklarını söyledi ancak "Bakanlık olarak biz şu aşamada İran ile ikili müzakereler kanalı üzerinden çalışıyoruz. Ancak elbette İran'da haksız yere tutuklu bulunan bir gazetecinin serbest bırakılması için herkesin desteğini umarız" dedi.
İtalya basını, krizi çözmek amacıyla Roma-Washington arasında da çeşitli düzeylerde görüşmeler yürütüldüğünü belirtiyor.
Aile basından 'sessizlik' istedi
Cecilia Sala'nın ailesi ise bir açıklama yaparak kızlarının durumunun "çok endişe verici ve karmaşık" olduğunu söyledi.
Aile, "Kızımız Cecilia Sala'yı evine getirmek için hükümetimiz azami ölçüde seferber oldu. Şu anda İtalyan yetkililerin çabalarının yanı sıra gizlilik ve ihtiyat da gerekiyor" dedi ve basından durumun daha da karmaşık hale gelmesini önlemek amacıyla "sessizlik" talep etti.
Sala'nın annesi Elisabetta Vernoni, hafta içinde Başbakan Giorgia Meloni ile görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, kızının iki haftadır tek başına bir hücrede tutulduğunu, yatak ve yastık olmaksızın iki örtüyle yerde yatmaya mecbur bırakıldığını söylemişti.
Aile öncelikle tutukluluk koşullarının düzeltilmesini talep ediyor. Anne Elisabetta Vernoni, "Hiçbir suç işlememiş 29 yaşındaki bir kızın cezaevi koşulları, ömür boyu iz bırakacak nitelikte olmamalı" dedi.
