Hollanda son yıllarda Suriye, Yemen ve Türkiye’den gelen mültecilere öncelik tanıyor. 15 Temmuz sonrası Hollanda’ya başvurularda büyük bir artış var ve bu başvuruların % 98’i kabul ediliyor. Bu yazıyı yazmamın iki sebebi var. Birincisi sokak röportajlarında “gurbetçi” dediğimiz bazı kişilerin sürekli olarak yaşadıkları Avrupa ülkelerinin nasıl “bitik” olduğunu anlatmaları. İkincisi ise Türkiye’deki mülteciler ve sosyal yardım alan vatandaşlar için bir karşılaştırma imkanı sunmak. Her ne kadar başlık mülteciler olsa da aynı sosyal yardımları normal bir Hollanda vatandaşı da alabilmektedir. Hollanda demokratik bir ülkenin verdiği sorumluluk çerçevesinde her yıl dünyanın farklı bölgelerinden gelen mültecileri kabul etmekte. Talebin yoğunluğu ve hukuki süreçten dolayı süresi belli oranda uzasa da son yıllarda Suriye, Yemen ve Türkiye’den gelenlere öncelik tanımaktadır. Bu kapsamda söz konusu ülkelerden gelen başvurular öncelik değerlendirmesine alınıp kısa süre içinde sonuçlandırılmaktadır. IND (Hollanda Göç ve Vatandaşlık Dairesi) verileri ışığında 15 Temmuz sonrası Hollanda’ya başvurularda büyük bir artış var ve bu başvurularda da % 98 kabul oranı bulunmaktadır. Türkiye’den Hollanda’ya siyasi ilticalar 1960 darbesine kadar uzanır. O dönemden beri farklı siyasi görüşten birçok kişi Hollanda’ya iltica etti. Bunlar genel olarak Kürtler, Aleviler, sol görüşlüler ve Azınlıklar olmuştur. 15 Temmuz sonrası ise ilk defa büyük ölçekte muhafazakar-dindar olarak niteleyebileceğimiz bir grup geldi. Türkiye dışında öncelik hakkı olan Suriyeli ve Yemenliler’de de kabul oranı bu kadar yüksek. Gerekli araştırmalardan sonra iltica hakkı kazanan kişilere Hollanda hükumeti kendi vatandaşlarına tanıdığı tüm sosyal yardımları vermektedir. Başvurusu kabul edilen kişinin ilk önce belediyesi belirlenir. Her belediye imkanları dahilinde alabileceği mülteci sayısını belirler ve bu sayıda mülteci kabul eder. Kabul edilen kişinin medeni durumuna ve çocuk sayısına göre uygun bir ev bulunur. Bu sürecin başında hem belediyede hem de VWN’de (Hollanda Mülteci Çalışmaları - Bu kuruluş Hollanda’ya gelen mültecilere her türlü desteği sağlar) bir kontak kişi atanır. Belediyedeki kontak kişi yeni yerleşimcinin tüm maddi ihtiyaçlarını karşılanmasını sağlar. VWN ise yeni yerleşimcinin resmi işlemlerinde ve entegrasyon sürecinde yardımcı olur. YAKLAŞIK 1500-2000 EURO AYLIK YARDIM VWN çalışanları genelde gönüllü çalışan kişilerdir. Yeni yerleşimciye ev bulunduktan sonra kendisine ev eşyası alması için belli bir para verilir. Bu ücret belediye ve kişinin medeni durumuna göre değişir. Bekar bir kişiye yaklaşık olarak aylık 1500 euro yakın ödeme yapılırken evli ve iki çocuklu bir aileye çocuk ve diğer birkaç yardımla birlikte yaklaşık 2000 euro’luk bir yardım alır. Bunun dışında entegrasyon süresi yaklaşık üç yıl olup bu süre içinde yeni yerleşimcinin uyum sınavlarını vermesi beklenir. Bu kapsamda yetişkin bireyler için kişi başı 10 bin euro’luk bir bütçe verilir. Bu bütçe ile kişi hem dil kursuna gider hem de sınav ve denklik için ödemesi gereken parayı buradan öder. Gidilen dil kursunun 10 km’den uzakta olması durumunda yol parası karşılanmaktadır. HER ÇOCUĞA BİLGİSAYAR, GİYSİ VE KIRTASİYE DESTEĞİ Aynı şekilde çocukların gittiği okul 6 km.’den uzaktaysa belediye servis sağlamaktadır. Çocuklara okul başladığında yaş durumuna göre belli bir ödenek verilir. Bu ödenek “çocuk parası” denilen ödenekten ayrıdır. Ayrıca çocuklara bir bilgisayar ve yazıcı verilir. Altı ayda bir çocuklara 100 euro’luk giysi yardımı yapılır. Aile bireylerinden her birinin seçecekleri bir kursa gitme hakları vardır. Bunun ücreti belediye karşılar. Abone olunan süreli yayın ve üye olunan dernek aidatı da karşılanır. Dil öğrenme sürecindeki çocuklara kırtasiye malzemelerini okul verir. Bunun için bir harcama yapılmaz. Her üç ayda bir 5 yaşına kadar ki çocuk başına 221, 6 ile 11 yaşı aralığı için 268, 12-17 arası çocuk başına ise 316 euro ödenir. Bunun dışında aylık 100 euro ayrı bir ödeme yapılır. Sosyal evlerde ikamet edildiği zaman evde olan küçük tadilatlar ev bürosu tarafından ücretsiz yapılır. Hollanda’da kira, sağlık ve çocuk bakım parası her bölgede aynı iken bunun dışındaki diğer yardımlarda belediyeden belediyeye farklıklar göstermektedir. Ama temel mantık gelen kişilerin hayatlarını asgari düzeyde en iyi şekilde yaşamalarını sağlamaktır. VATANDAŞ OLMAYANLAR BİLE OY HAKKINA SAHİP Hollanda oturum/iltica hakkı verdiği her kişiye insanca yaşama hakkı vererek bu kişilerin hayatlarını idame etmek için Hollanda’da kriminale bulaşmasını engelleyerek hem mültecileri hem de kendi toplumunu korumaktadır. Mülteciler bir Hollanda vatandaşının sahip olduğu tüm haklara sahiptir. Vatandaşlığa geçtiğinde seçme ve seçilme hakkına sahip olan Yeni Yerleşimciler vatandaş olmasa bile Hollanda’da resmi olarak 5 yıl bulunduğu zaman belediye seçimlerinde oy kullanma hakkı kazanmaktadır. Meclis seçimleri içinse Hollanda vatandaşlığı şartı bulunmaktadır.