ABD Başkanı Donald Trump’ın, geçtiğimiz günlerde defalarca yinelediği Danimarka’nın özerk bölgesi Grönland’ı satın alma girişimlerinin olduğuna ilişkin açıklamalarına karşı Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Trump'a Grönland'ın kendi geleceğine kendisinin karar vermesi gerektiğini söylemişti.
Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen da “Kuzey Kutbu ve Kuzey Atlantik'te güvenlik ve savunmaya ilişkin ciddi zorluklar olduğu gerçeğiyle yüzleşmeliyiz” dedi. Poulsen daha sonra, Trump'ın Grönland'ın mülkiyeti ve kontrolünün ABD için 'mutlak bir gereklilik' olduğunu söylemesinin hemen ardından gelen duyurunun zamanlamasını “kaderin bir cilvesi” olarak nitelendirdi.
Grönland Başbakanı Múte Bourup Egede de bölgenin satılık olmadığını söylemiş ve “Grönland Grönland halkına aittir” diye konuşmuştu. Grönland Bağımsızlık ve Dışişleri Bakanı Vivian Motzfeldt de yeni savunma harcamalarını duyurduğu açıklamasında “Grönland tehdit ortamının değiştiği bir döneme giriyor. Bu kısmi anlaşma ile Grönland ve çevresinde güvenliği güçlendirmeye yönelik ilk adımı atmış olmaktan memnuniyet duyuyorum” diye konuştu.
Arktik bölgesinin güvenliği için yeni atılan adımlar
Bu çerçevede Danimarka ve Grönland arasında imzalanan Arktik bölgesinde güvenliği arttırma anlaşması, üç yeni Arktik gemisi, gelişmiş görüntü alma kapasitesine sahip daha fazla uzun menzilli insansız hava aracı ve daha güçlü uydu kapasitesini içeriyor. Ayrıca, daha fazla finansmanın bu yılın ilk yarısında açıklanması bekleniyor.
Yeni yatırım, Danimarka'nın aralık ayında Grönland'ın savunması için yeni gemiler, uzun menzilli insansız hava araçları ve ilave köpek kızağı ekipleri de dahil olmak üzere yaklaşık 1 milyar 2 milyon dolar harcayacağını duyurmasından sonra meydana geldi.
Danimarka’nın bu hamlesi, ABD Başkanı Donald Trump'ın, geniş kapsamlı özerkliğe sahip olan ancak Danimarka'nın bir parçası olarak kalan Grönland'ı almak istediğini defalarca söylemesinin ardından geldiği şeklinde yorumlandı.
Trump’ın Grönland açıklamalarına karşı İskandinav ülkelerinden dayanışma
Trump’ın “bir kez daha ülkesinin Grönland'ın kontrolünü ele geçireceğinden emin olduğunu” söylemesi üzerine Danimarka Başbakanı Frederiksen'in savunma ve güvenlik konularını görüşmek üzere hafta sonu bölgedeki mevkidaşlarıyla bir araya geldiğini ve Grönland'dan ismen bahsetmese de “durumun ciddiyetini paylaştıklarını” söylediğini bildirdi.
Frederiksen, 26 Ocak Pazar akşamı sosyal medya hesabında, “İskandinav ülkeleri her zaman birlikte durmuştur” diye yazdı ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb ve Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre ile evinde bir akşam yemeğine ev sahipliği yaparken çekilmiş bir fotoğrafını paylaştı.
Frederiksen, paylaşımında, “Önümüzdeki yeni ve daha öngörülemez gerçeklik karşısında, yakın ve iyi ittifaklar ve dostluklar giderek daha önemli hale geliyor” ifadelerini kullandı.
Trump ve Frederiksen arasında 'gergin' telefon görüşmesi
Trump'ın 20 Ocak'taki yemin töreninden beş gün önce Frederiksen, Trump’la telefonda görüşmüştü. Toplamda 45 dakika süren telefon görüşmesi hakkında ABD merkezli New York Times gazetesine konuşan ve isimlerini açıklamayan Avrupalı yetkililer, bu görüşmeyi “çekişmeli” ve “agresif” olarak niteledi.
Kaynaklar, Frederiksen'in “askeri ve ekonomik konularda daha fazla işbirliği için çeşitli önerilerde bulunduğunu, ancak zaten önemli bir Amerikan üssüne ev sahipliği yapan Grönland'ın satılık olmadığında ısrar ettiğini” ve kendi kaderini belirlemenin Grönland'a bağlı olduğunu söyledi.
