Finansal mitoloji: Davranşısal finansın kontrolü için finansal okur-yazarlık

Bilinmezlik karşısında duyguların toplu bir harekete dönüşmesi krizi tetikler. Böyle bir durum OHAL haberinin yayılmasıyla ortaya çıktı. Finansal okur yazarlığı olmayan büyük bir kesim de yeni bir mitolojik kahraman arayışına girdi. İnsanın duygusal bir varlık olduğunu kimse reddedemez sanırım. Hissettiklerimiz karar almamızda çok önemli etkilerde bulunur. Korku, panik, endişe halinde alınan kararların çok büyük bir kısmının yanlış  ve sonuçlarının zararla dolu olduğunu hemen hemen hepimiz yaşayıp deneyimlemişizdir. Güne başlarken nasıl kalktığımız o günü nasıl geçireceğimize dair bir yol haritası sunar adeta. Bilinmezlik ve belirsizliğin insanda tetikleyeceği duyguların başında endişe, korku ve paniğin geldiğini söylemek yanlış olmaz. BİLİNMEYENİ AÇIKLAMAK.. Yaşadığımız toprakları içine alan geniş bir bölgede, bundan 4000 yıl önce var olmaya başlayan medeniyetlerde Yunan mitolojisi ortaya çıktı. Sekizi erkek dördü kadın oniki insanlaştırılmış tanrı ile o dönemin insanları hayatlarında anlam veremedikleri olayları bu tanrılar vasıtası ile hikayeleştirdiler ve anlamlandırmaya çalıştılar. Zeus, Poseidon, Hades doğanın, denizlerin, okyanusların yer altının bilinmezliğini, Demeter bereketin, tarımın ve mevsimlerin bilinmezliğini insanlar için anlamlandırmaya çalıştı durdu. Bunun gibi bir çok tanrı ve tanrıça insanlar için muamma olanı açıklamada en kısa yoldu.  Aradan geçen sürede sorgulama, merak ve bilimle anlamı bulunamayan birçok soru ve olayın cevapları gün yüzüne çıkmaya başlayınca bu tanrılar da mitolojik kahraman olarak tarihteki yerlerini alıp günlük yaşamın bir parçası olmaktan çıktılar. İnsanların bilinmeyen karşısındaki duygularının, toplu bir harekete dönüşmesi paniğe neden olur  ve krizleri tetikler. Dedikodu mekanizması korkuyu ve endişeyi artırır. Komplo teorileri yazılmaya ve şehir efsaneleri kulaktan kulağa yayılmaya başlar. Böyle bir durum, 14 Aralık 2021 tarihinde sosyal medyada çıkan ve ekonomik durum dolayısı ile Olağanüstü Hal ilan edilebilir öngörüsü ile yayılan haberle ortaya çıkmaya başladı. Bilinmezliğe yeni bir sis perdesi ekleyen bu yorum, iktidara yakın medya organlarında TL’nin değer kaybı ile ilgili günah keçisi bulma çabaları ile birleşince vatandaşın kafasını iyice karıştırmaya yetti. Bilinmezler içinde finansal okur yazarlığı olmayan büyük bir kesim de yeni bir mitolojik kahraman arayışına girdi. BANKERUS.. YENİ MİTOLOJİ KAHRAMANI.. FİNANS TANRISI.. Piyasa dinamiklerini, finans ve bankacılığı bilmeyenler için Bankerus devamlı olarak spekülasyon yapan, ekonomiyi batırmaya çalışan yeni bir mitoloji tanırsı. Halbuki bu yüzyılda böyle bir tanrı olur mu diyeceksiniz. Finansal okuryazarlığı olmayanlar için olur. Ama gel gör ki, banka, bankacı ve bankerler dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de kanun ve yönetmeliklerle düzenlenmiş ve çok sıkı denetime tabi olan kurum ve çalışanlardır. Ekonominin ihityaç duyduğu kaynakları en ucuz şekilde birbirleri ile rekabet ederek sanayici, tüketici, esnaf için bulup kanalize etmeye ve risk yönetmeye çalışırlar. İçinde bulundukları sektörün kuralları oldukça katıdır. Çünkü binbir emek ile kazanılmış ve biriktirilmiş tasarrufları ekonomiye kaynak olarak aktarırken bunu emaneten aldıkları ve emanete hıyanet edilemeyeceğinin bilinci ve ahlakı içindedirler. İşlerinin spekülasyon değil risk yönetimi olduğunun farkındalığı ve bilinci içinde çalışırlar. ÇÖZÜM NEDİR? Bilinmeyeni, gün ışığına çıkmamışı bilmek ve neden sonuç ilişkisi kurabilmek için bilginin önemi tam da bu noktada artıyor. Finansal okur yazarlığın, ekonomiyi etkileyen büyüklüklerin birbirleri ile basit ilişkisini, eğitim ve öğretim müfredatına alınması, insanların bu konuda bilgi sahibi olması hayati öneme sahip. Bunun başarıldığı dönem, eski Yunan tanrılarının bilgi ve bilim karşısında yok oluşu ve tarih sahnesinde birer masal kahramanı olarak yerlerini alması gibi toplum üzerinde hurafelerle hegomonya kurmaya çalışan ve kafaları karıştırmaya çalışanların çok da iyi hatırlanmayacak birer masal kahramanı olarak tarihin tozlu raflarına gitmelerini sağlayacak. --- Bu yazıya referans olan haber: https://www.yenisafak.com/ekonomi/kur-ihanetinin-ardindaki-uclu-banka-banker-tefeci-3725801