Bankaların içini tahvil ile doldurdular. Kısa vadede bankaların karlılığını patlatan bu uygulama ilerde bankaların içini boşaltabilir. Ciddi sorunlarımız var iken kayıkçı kavgasından gündemimizi kurtaramıyoruz.
Loading...
BDDK Yeni Kararı: Kurul, elinde döviz tutan şirketlerin TL kredi kullanımına sınırlama getiren ilk uygulamasını 24 Haziran 2022 tarihinde yapmıştı. Dövize ciddi satış gelmişti. Dolar, iki günde 17,45 liradan 16 liraya gevşemişti. On gün sonra ise 17,45 liraya geri dönmüştü.
Cuma akşamı bu ilk kararın şartlarını şirketler aleyhine ağırlaştırdılar. Döviz fiyatlaması açısından ilk karar kadar etki yapacak mı, Pazartesi görceğiz. Ben aynı etkiyi yapacağını düşünmüyorum. Doların 18.30 altına gevşemeyeceğini düşünüyorum. Sürekli şirketleri döviz bozmaya zorluyorlar. Dövizsiz, korunmasız bırakacaklar şirketleri.
Kredilerin artış hızını kestiler gerçi. Temmuz ve Ağustos aylarında haftalık kredi artışı ortalama 80 milyar lira iken Eylül ayı haftalık ortalaması 40 milyar liraya, iki haftalık Ekim ortalaması ise 28 milyar liraya gevşedi.
FED ve ECB Faiz Kararları: Bu hafta ECB, gelecek hafta ise FED faiz kararını açıklayacak. Piyasa özellikle FED faizine odaklanmış durumda. Faiz artışının 50 baz altında veya 75 baz puan üstünde olacağı beklentileri her hafta değiştiğinden piyasalar dalgalanıyor. Bir önceki hafta FED faiz hedefinin %4,50 - %4,75 olacağı beklentisi %70 seviyesindeyken geçen hafta bu oran %45 seviyelerine gevşemiş durumda. FED, 2 Kasım da faiz kararı açıklayacak.
Bence 50 baz, en fazla 75 baz artırıp faizini %3,75 - %4,00 bandına getirecektir. Sonra enflasyonu bekleyecektir. Ekim, Kasım, Aralık aylarında bir önceki yılın enflasyon data toplamı 220 baz çıkıp yerine her ay için son üç ayın ortalaması 16 baz puan girebilir. Hadi her ay 30 baz puan arttı diyelim 90 baz puan. Aralık sonu yıllık enflasyon %7 altına gelebilir. Aynı şekilde her ay enflasyon ortalama 30 baz puan artsa Haziran 2023 ayında %4 altını görebiliriz. Ben aylardır FED’in hedefinin %4 ile %4,25 civarında olacağını tahmin ediyordum yine aynı fikirdeyim. Bu ay 75 baz olursa o zaman belki %4.50 olabilir diye düşünüyorum.
ECB ise 27 Ekim tarihinde kararını açıklayacak. 75 baz puan artış bekleniyor. Ben 100 baz hatta üstü artış gelebileceğini tahmin ediyorum. Tahminim gerçekleşirse Euro – Dolar paritesi, hisse senedi, coinler ve altın olumlu etkilenir. Etkilerini aşağıda değerlendirdim.
TCMB Faiz indirimi: MB geçen hafta 150 baz puan faiz indirdi. Böylece MB nın bağımsız bir kuruluş değil Cumhurbaşkanının isteğini yerine getiren bir kuruluş olduğu kesinleşti. Cumhurbaşkanı geçen ay “ Yılsonuna kadar faiz tek haneli olacak” demişti zaten. Türkiye’de vatandaş dolarize, şirketler yasaklı ve döviz alacak yabancı da kalmadığından dövize bir etkisi olmadı. Uzun zamandır faiz indirimine dövizin tepkisiz kalacağını yazıyorum hatırlarsanız. Faiz %10,5 oldu ama tüketici kredileri %20 civarlarında. Devlet desteği olmayan ticari krediler de öyle.
Devletin bütçeden ayırdığı “faiz giderleri” ise devasa artıyor. 2022 ek bütçesi de yetmedi, 2023 içinde yüksek bir meblağ ayırıyorlar. Faizi ülkenin başına bela ettiler.
Tahvil, mevduat ve KKM hesapları ise reel anlamda ciddi zararda. Ülkenin doğruluğu tartışılan enflasyonu %83, buna karşı tasarruf faizi %13, %17. Vatandaşı, fiyatı bir yılda üç katına çıkmış konut almaya, hisse senedi almaya ittitiliyor resmen. Bankalar KKM ve normal mevduat hesaplarından dönen müşterilerini “Hisse Senedi Fonlarına” yönlendiriyorlar.
Avrupa Pazarını Kaybedebiliriz.TL’yi değersizleştirip ihracatı patlatacağız derken ithalatı patlatan “Yeni ekonomik modelin” yeni bir riski oluşmaya başladı. Girdi maliyetlerimiz dövizdeki artış yüzünden artık global piyasa için pahalı olmaya başladı. Bloomberg haberine göre Türkiye’nin 8,5 Euroya ürettiğini, artık Kuzey Afrika ülkeleri 4,5 Euroya üretiyormuş.
İşsizlik: Mevcut iktidarın en güçlü kası işsizlik oranlarının yükselmemesi. Dataların elde ediliş şekli tartışılabilir ama dramatik bir işsizlik artışı yok. Ayrıca işverenleri bazen destekleyerek bazen sıkıştırarak işden çıkarmaları engelliyorlardı. Bu durum devam edemeyecek gibi duruyor. Kuzey Afrika ülkelerine Pazar kaybımız artabilir. Avrupa durgunluğa girdi. İhracat yapan firmalarımızın üretim hedeflerini Eylül ayından başlayarak %30 ile %50 arasında düşürdüğünü yazmıştım. Bu durum doğal olarak yakında işten çıkarmalara yol açacaktır. Bu firmaların kısa zamanda %10 ile %20 arası personel çıkarma haberlerini duymak çok şaşırtıcı olmamalı hiçbirimiz için.
Devletin bütçeden ayırdığı “faiz giderleri” ise devasa artıyor. 2022 ek bütçesi de yetmedi, 2023 içinde yüksek bir meblağ ayırıyorlar. Faizi ülkenin başına bela ettiler.
Kredi azalışı yerli talebi, global durgunluk ve Kuzey Afrika Pazar rekabeti yabancı talebi kesecek gibi duruyor. Dövize bağımlılığımız artarken şirketler, dövizden mahrum bırakılıyor. Konut ve hisse senedi dışındaki tüm yatırım ürünleri negatif getiride, MB’nin bağlılığını ilan ettiği bir ülkeye güvenip global yatırımcı gelmiyor. Talep azalması, üretim azalmasına; üretim azalması işsizliğe yol açabilir.
FED ve ECB’nin faiz artışları ile Türkiye’nin CDS puanı eklenince bağımlısı olduğumuz dış borcu bulmak artık çok zor ve maliyetli olacaktır. Bankaların içini tahvil ile doldurdular. Kısa vadede bankaların karlılığını patlatan bu uygulama ilerde bankaların içini boşaltabilir. Ciddi sorunlarımız var iken kayıkçı kavgasından gündemimizi kurtaramıyoruz. Doktor umut kalmayan hasta için der ya “bırakın ne yerse yesin.” İşte tam o durumdayız.
PİYASA
ALTIN/ONS: 1610 dolar çok önemli bir destek. Bence buranın dayanma olasılığı yüksek. Dayanırsa önümüzdeki iki ay boyunca yukarı dönüp 1750 ile 1780 dolar arası bir yere tırmanabilir. ECB’nin yapacağı yüksek faiz artışı ve FED’in faiz artışını yavaşlatması bu durumu tetikleyebilir. Ama aksi olurda 1610 dolar aşağı kırılır ve bir iki hafta altında kalırsa bence 1450 dolar civarına kadar inebilir. İşte burası altın alım yeridir benim için.
DOLAR/TÜRK LİRASI: BDDK kararı etkili olursa 18.00 hatta biraz daha altını görse de haftayı 18.30 civarından kapatacaktır. Bir sonraki hafta sonu ise yukarıya eski yerine dönecektir. Bu karar olmasa ben bu hafta doların yeni bir banda geçeceğini tahmin ediyordum. Uzun zamandır 18,57 ile 18,68 lira arasında sıkışmıştı. Bu hafta 18.68 seviyesini taban yapıp yeni bir bant oluşturacağını tahmin ediyordum. BDDK kararı sonrası tahminimi bekletmeye aldım.
AVRO/DOLAR: ECB’nin bu haftaki faiz kararı 0.96 seviyesinin “dip” olup olmayacağını belirleyecek. Bu hafta 1.00 seviyesini geçmeyi deneyecektir. Ama üstünde kalıp kalamayacağını ECB kararı belirleyecektir. Eğer ECB 100 baz üstünde bir faiz artışı açıklarsa 1.02 ve 1.04 seviyesi hedeflenir.
BİST: Yabancılar 14 Ekim haftası 170 milyon dolar çıkış yaptı. Eylül ayının ikinci yarısından beri çıkışları 750 milyon doları buldu. 15 Ağustos, 15 Eylül arası 1,40 dolardan 900 milyon dolar civarında almışlardı, 2,10 dolardan çıktılar. Yine güzel para kazandılar. Dolar bazında %30.
Teknik olarak 3680 dolar direncini kıran BİST100, 4200 puanı hedeflemiş durumda. Destek 3500 puanda. KKM , döviz, coinler, mevduat, tahvil, altın hepsi eksi getiride. Vatandaşın hisse ve konuttan başka yatırım yapabileceği ürün yok neredeyse. Bankalar müşterilerini hisse fonlara yönlendiriyor. Coinlerde teknik analiz uzmanı olan gençler dahil hepsi artık hisse senedi için çizgileri takip edip yorum yapıyor. Kahvede, lokantada her yerde “hisseden kazanılan para” konuşuluyor. Borsanın 5000 puan olacağı iddia ediliyor. 60 bin dolar olan Bitcoin için 100 bin dolar olacak diyenlere, 2000 dolar olan altın için 3000 dolar olacak diyenlere ısrarla olamayacağını anlatmaya çalıştım. Şimdi de borsanın bu hareketinin normal olmadığını anlatmaya çalışıyorum, biliyorum ki kimse umursamayacak. Umarım bu sefer yanılırım. Teknik olarak bir dönüş yok, yukarı hareket şimdilik devam. Dönüş görürsem sosyal medya hesaplarımdan bildirmeye çalışacağım.
D&J: 29.500 puan çok önemliydi. Buradan döndü, 32.000 puanı yukarı kırmayı deneyebilir.