Türkiye’de ekonomik verilerin hangisi doğru? Mayıs ayında beş aylık enflasyonunu üç ayrı kurum üç ayrı rakam olarak açıkladı ve aralarında uçurum var. TÜİK %15,26, İTO %23,50 ENAG 38,96. Türkiye’ye yatırım yapacaklar hangi veriyi baz alacak?
Dünya Gündemi:
Merkez bankalarının faiz kararları ve ekonomik durgunluk gündem olmaya devam ediyor. OPEC üyelerinin talep düşüşüne karşı arzı kısma eylemleri devam ediyor. Suudi Arabistan oldukça cesur kabul edilen bir hamle ile Temmuz ayından geçerli günde bir milyon varil arz kesintisine gidiyor.
Çin’de daralma: Mayıs ayında Çin ihracatı son üç ayda ilk kez düşürek global talep azalışını teyit etti. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’deki imalat faaliyetlerinin daralması riskleri artırıyor ve toparlanmasının yavaşladığını gösteriyor.
Diğer yandan Euro bölgesi, Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre bu yılın ilk çeyreğinde %0,01 küçüldü. 2022 yılının son çeyreğinde de küçüldüğü için Euro Bölgesi teknik olarak durgunluğa girmiş oldu.
Faiz Kararları: Geçen hafta ilgililerin sürpriz olarak değerlendirdi iki faiz artışı geldi. Kanada MB faizi %4,75 seviyesine ve Avustralya MB ise %4,10 seviyesine yükseltti. Bu hafta 15 Haziran’da ECB ve 14 Haziran’da Fed faiz kararı var. Her iki MB içinde 25 baz puanlık artış beklentisi vardı. Ancak, geçen hafta içi açıklanan “ABD haftalık işsizlik başvuru” sayısı Fed artışında kafa karıştırdı. Başvuru sayısında beklenti 235 bin iken 261 bin olarak geldi. Dolar tüm paralara karşı değer kaybetti. Bu tepki “faiz artışı olmayacak” beklentisini artırdı. ECB için %100 olarak beklenen 25 baz faiz artışı, Fed için %35 seviyelerine düşmüş durumda.
Türkiye Gündemi:
Yeni ekonomi kurmaylarının belirlenmesi ile icraatları beklenemeye başladı. Görünen ilk izlenim Türkiye’yi ucuzlatıp yabancı yatırımcı çekmek gibi görünüyor. Vurkaçcı yabancı gelir ama gerçek yabancı yatırımcı çekebilecekler mi!? Esas sorun bu.
Hukuk: Bakın Türkiye’nin güven ve hukuk sorunu var. Milletvekili seçilen tutuklu Milletvekili Can Atalay hâlen yemin edilebilmiş değil. Avrupa Konseyi, Kavala ve Demirtaş’ın hapis tutulması ile ilgili “üyelikten ihraç” dahil her türlü yaptırımı gözden geçireceğini duyurdu. Suçlu oldukları kesinmiş ama delil yok veya delil var ama, hukuka aykırı elde edilmiş. Bunları geçeceksiniz. Hukuka uygunluk ya vardır ya yoktur. Dünyanın tüm medeni ülkelerinde bu böyle.
Güven: Hazine ve Ekonomi bakanı, MB başkanı ve BDDK başkanı değişti. Mehmet Şimşek uzaydan gelmedi. 2009 ile 2018 yılları arasında ekonominin bir şekilde başındaydı. Uluslararası bir cazibesi olmasına karşı Türkiye’de başarılı olduğunu kimse iddia edemez. MB başkanı Gaye Erkan’da uluslararası cazibesi olan bir uzman. First Republic Bank’ın batmadan önceki son ceosu. Hakkında ABD de açılmış dava var. Bu dava olmasaydı Türkiye’ye gelir miydi!? Bu davadan ceza alırsa etkileri ne olur bilinmez.
Ama eski başkan ile mukayese kabul etmez bir kariyeri olduğu gerçek. Eski MB başkanı Karcıoğlu ise BDDK başkanı oldu. İşte burada kafalar karıştı. Bakan Şimşek bir önceki dönemi irrasyonel olmakla suçlayıp bundan sonra rasyonel olunacak mesajı vermişti. Rasyonel MB başkanı ve irrasyonellikle itham edilen eski MB yeni BDDK başkanı ekonomi kurmayları arasında. Matematikte rasyonel sayı ile irrasyonel sayının toplamı yine bir irrasyonel sayıdır. Gel de güven.
Türkiye’de ekonomik verilerin hangisi doğru? Mayıs ayında beş aylık enflasyonunu üç ayrı kurum üç ayrı rakam olarak açıkladı ve aralarında uçurum var. TÜİK %15,26, İTO % 23,50 ENAG 38,96. Türkiye’ye yatırım yapacaklar hangi veriyi baz alacak?
Geçen hafta Şimşek, “müdahale etmeyin” deyince döviz bir anda yukarı roketledi. CDS puanımız ciddi gevşedi. Ama bir gün sonra anında müdahale geldi ve 2,5 milyar dolar yakıldı. CDS puanı anında yukarı gitti. TCMB net rezervi eksi 5.7 milyar dolara düştü. Swap hariç eksi 61 milyar dolara, Swap ve Hazine dövizi hariç eksi 76 milyar dolara düştü. Bu eksi rezervler var iken CDS puanımız gevşeyemez. Yeni ekonomi yönetimi ile önce “bu açık düzeltilecek” beklentisi ile CDS puanı düşmüştü.
Geçen hafta Şimşek, “müdahale etmeyin” deyince döviz bir anda yukarı roketledi. CDS puanımız ciddi gevşedi. Ama bir gün sonra anında müdahale geldi ve 2,5 milyar dolar yakıldı. CDS puanı anında yukarı gitti.
Bundan sonra ne olacak? Geçen hafta da yazdığım gibi işimiz çok zor. Faiz artışı veya düşürülmesi ekonomik, rasyonel gerekçelerle yapılmıyor Türkiye’de. Erdoğan diyor ki, “Kimse benden nass’a aykırı davranıp faiz artırmamı beklemesin, faiz daha da düşecek” Şimdi Sayın Cumhurbaşkanına “Sen inandığın dinin kurallarına uyma, faizi artır” nasıl dersin? Belki de Erdoğan defalarca yaptığını, bu defa yapmayıp faiz artışını engelleyebilir. Sonuçta “Dik dur faize eğilme, Türkiye seninle” diyen %52’lik bir tabanı var. Bu sefer gerçekten dik durabilir.
Vergi mevzuatlarının sadeleştirilmesi, sıkılaştırıcı para politikası, reel MB faizine kadar artış, kredi hacminin azaltılması dolayısıyla tüketimin kısılması, büyümenin yavaşlatılması, işsizlik artışına göz yumulması, vatandaşa aktarılan kamu desteğinin azaltılması, kamu ihalelerinde şeffaflık ve rekabete özen gösterilmesi gerekiyor.
Dokuz ay sonra seçim var iken iktidar gerçekten bu aksiyonları alabilir mi? Ben hiç zannetmiyorum. Düşük büyüme, düşük gelir artışı ve yüksek enflasyon ile seçime gitmek intihar olur. İktidar 21 yıldır seçime giderken tüm bunların tersini yaptı sürekli. Zaten Şimşek, “Sert geçiş yapmayacağız” söyleminde bulundu. Peki bu durum piyasa ürünlerini nasıl etkiler? Aşağıda ürün bazında tahmin etmeye çalıştım. Buyurun arkadaşlar;
PİYASA
TCBM Faizi: Sayın Erdoğan müdahil olmazsa haziran ayında MB 600 puan civarında bir artış bekleniyor. Bence yetmez. Büyük olasılık piyasa temmuz ayı içinde en az bir 600 puan daha isteyecektir. %20 faiz yabancıyı cezbeder mi göreceğiz. TÜİK verilerini dikkate alırsa cezbedebilir ama ENAG verilerini dikkate alırsa yine gelmeyebilir.
TR tahviller: Serbest bırakılırsa iki yıllık faiz %18,50 ile % 27 arasında; 10 yıllık faiz ise %15 ile %20 arasında yatırımcı çekmeyi bekleyecektir.
Dolar/TL: Geçen hafta müdahale gelmeseydi büyük olasılık 25 lirayı görürdük. Tüm piyasa oyuncularının beklediği fiyat 25 lira. Bence müdahalesiz 25 lirada durmaz. Bu hafta 25 lirada durabilir ama bence gerçek değerini bulup rahatlaması ve yıl sonuna kadar coşkusunu kaybetmesi için üç, dört hafta içinde 32 lira civarını görüp oradan satış yiyerek rahatlaması gerekiyor. Ne kadar rahatlar emin değilim. Eskiden bu sert yükselişlerde vatandaş ve kurumlar döviz bozar ve faize geçerdi. Bugün zaten KKM ile faizdeler ve vadeleri var.
Bist100: Geçen sene borsa bankalarla yukarı taşındı. Neden bankalar ellerinde yüksek faizli tahvil taşıyordu ve faizler düşüyordu? Üstelik devletten ucuz para ile borçlanıp yüksek fiyatla borç veriyorlardı. Banka endeksi 2200 puandan altı ay içinde 5500 puana çıktı. Şimdi bunun tam tersi bir durum var. Tahviller yükseliyor, MB faiz artırırsa borçlanma maliyetleri artacak. Buna rağmen seçim sonrası banka endeksi 3800 puandan % 31 artışla 5000 puana gitti. İlginç değil mi?
Geçen sene borsa bankalarla yukarı taşındı. Neden bankalar ellerinde yüksek faizli tahvil taşıyordu ve faizler düşüyordu? Üstelik devletten ucuz para ile borçlanıp yüksek fiyatla borç veriyorlardı.
Teknik olarak Bist100’e bakarsak; 5200 puanın altına gelmediği müddetçe yukarı hareketi daha yüksek olasılık. 5710 puan önemli bir direnç, kırar ve üstünde bir hafta kalabilirse hedefi 7000 puan. Dolar bazında prim yapar mı? Hiç zannetmiyorum.
Altın/ons: Beş hafta önce ; “Çok net Üçlü Tepe görünüyor. 2080 doların üstüne çıkmadığı müddetçe altından uzak durmanızı öneririm. Eğer üçlü tepe formasyonu çalışacaksa bundan sonraki haftaların kapanışı hep 2016 doların altında kalacaktır” tahmininde bulunmuştum. Geçen haftayı da 1960 dolardan kapadı.
Üçlü Tepe çalışacaksa Fed, 14 Haziran’daki toplantısında faizi pas geçip “faiz artıracağım” sopasını elinde tutması gerekir. Yok “faiz artışı bitti, yılsonuna doğru faiz indirimi yapabilirim” mesajı verirse ons fiyatı 2100, 2250 dolar fiyatlarını hedefleyebilir. Ben ilk şıkkın daha olası olduğunu tahmin ediyorum.
Euro/USD: Yukarı dönebilmesi için bu hafta kendini 1,0790 üstüne atması gerekiyor. Bu haftaki FED ve ECB kararlarının bence bunu sağlama olasılığı daha kuvvetli. İlk hedefi 1,09
Bitcoin: ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, Binance’ı “yatırımcıları ve düzenleyicileri yanıltmakla ve menkul kıymetler kurallarını çiğnemekle suçladı. Bu gibi suçlamalar ve baskılar bitmiyor. Bu yüzden 29.000 doları geçemiyor, geçemedikçe 20.000 dolar hedefi daha netleşiyor. Bu hafta 25.900 altına sarkarsa 20.500 dolar hedefe girer. Yukarı hareketlenmesi için 31.500 doların üstünde haftalık kapanış yapması gerekiyor ama ben aşağı gitmesinin daha yüksek olasılık olduğunu düşünüyorum.