Borsadaki yatırımcı profili ve son dönem değişiklikleri

Vade tercihi çok ciddi seviyede değişen yabancı portföy yatırımcısı artık oldukça kısa vadeli hareketi tercih etmektedir. Ancak yüksek enflasyon ve düşük getirili klasik yatırım araçları nedeniyle çaresiz kalan yerli ve özellikle bireysel yatırımcı gözü kapalı sermaye piyasalarına girmektedir. Geçen hafta klasik yatırım araçlarının negatif reel getirisi nedeni ile özellikle yerli bireysel yatırımcıların aslında hiç bilmedikleri ya da çok az bilgi sahibi oldukları bir alana doğru gitme eğilimlerinden bahsetmiştim. Borsaya yeni giren yerli yatırımcı borsadan çıkış yapan yabancı yatırımcının bir ölçüde boşluğunu da doldurduğu için genel olarak rakamlardan yabancı yatırımcı çıkışının etkisi net olarak görülememekte. Hemen bir hatırlatma yapalım. 2012 yılında yabancı yatırımcının Borsa İstanbul’da portföy değeri açısından payı %66 iken 2022 yıl sonunda % 29’a indi. Yabancı yatırımcının BİST’den aldığı yatırım aracını elde tutma süresi ise 2012 yılında 389 gün iken, 2022 yıl sonunda bu süre 29 güne düştü. 2023 yılında ise en son veri Haziran 2023 tarihine ait olup, yabancıların ilk altı aylık dönemde alım ve satımlarının netleştirilmesi sonucunda, net 788 milyon $’lık yatırımlarını borsadan çektikleri görülmektedir. Yabancı yatırımcıların borsadaki işlem hacmindeki payı Haziran 2023 tarihi itibariyle % 28 seviyesine gerilemiştir. Şimdi gelelim bir başka dikkat edilmesi gereken noktaya. Borsadaki yatırımcıları uyruklarına göre yerli ve yabancı olarak ilk aşamada ayıralım. Sonra da her iki gruba kendi içinde kurumsal ve bireysel olarak bakalım. Görüleceği üzere portföy değeri açısından bakıldığında yerli yatırımcıda bireysel yarıdan fazla iken, yabancı yatırımcılarda bireysel oranı yok denecek seviyededir. Yatırımcı sayısı açısından ise yerli yatırımcıların %99,8’i bireysel iken, bu oran yabancı yatırımcılarda %11’dir. Sonuç: Ağustos ayında her ne kadar Borsadaki yabancı yatırımcı oranı %31 seviyesine çıkmış olsa da bu seviyenin geçtiğimiz yıllara göre çok gerilerde olduğu ortadadır. Aynı zamanda vade tercihi çok ciddi seviyede değişen yabancı portföy yatırımcısı artık oldukça kısa vadeli hareketi tercih etmektedir. Ancak yüksek enflasyon ve düşük getirili klasik yatırım araçları nedeniyle çaresiz kalan yerli ve özellikle bireysel yatırımcı gözü kapalı sermaye piyasalarına girmektedir. Önemli olan riskleri bilip ona göre tercihte bulunmaktır. Ancak yerli özellikle de bireysel yatırımcıların önemli bölümünün yeni yatırım alanları konusunda risk bilgilerinin yeterli olmaması, bir süre sonra kısıtlı birikimlerinin anaparalarını da kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya kalma ihtimalini gündeme getirebilecektir. Bizden söylemesi. Riski sevmeyenler, karanlığı değil, sisli havayı değil, güneşli ve açık havalı ortamları tercih etmelidir.