İzlenen irrasyonel para politikası net bir şekilde yoğun bir spekülasyon üretiyor. TCMB muhtemelen bu spekülasyonla artık başa çıkamayacağını fark ettiği için düşük faiz stratejisini -yamalı da olsa- terk etmek durumunda kaldı.KKM’NİN TOPLAM MEVDUATLAR İÇİNDEKİ PAYI DÜŞÜYOR Kurun yatay seyri, özellikle 2022 yılının ekim ayından itibaren KKM’de çözülme yaşanmasına neden oldu. Aşağıda yer alan grafikte ekim ayından itibaren KKM’nin toplam ₺ mevduatlar içerisindeki payının düşmeye başladığı net bir biçimde görülüyor. Peki KKM’den ayrılan para nereye yönelmiş olabilir?
Bayram değil seyran değil, KKM faizi üst sınırı neden kaldırıldı?
Belli ki döviz talebinde ciddi bir artış mevcut. TCMB, arka kapı politikaları ile döviz kurunu büyük ihtimalle seçime kadar yataya yakın tutmaya çalışacak. Dün uygulamaya konan ihracatçılara yönelik %2’lik döviz dönüşüm desteğinin hedefi de bu amaca dönük.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) dün bankalara, bankalarca açılan kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına uygulanacak azami faiz oranının, TCMB tarafından belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olmamak koşuluyla bankalar tarafından belirlenebileceğini ifade eden bir yazı gönderdi.
Bilindiği üzere KKM hesaplarının faizine, politika faizinin üzerinde 3 puanlık bir üst sınır uygulanıyordu. TCMB politika faizi şu anda %9 seviyesinde olduğu için KKM hesaplarının faizi de % 12'den fazla olamıyordu. Ancak gönderilen yazı ile bu 3 puanlık sınır kaldırılmış oldu.
BAYRAM DEĞİL SEYRAN DEĞİL
TCMB Başkanı Kavcıoğlu, dünkü toplantıda faiz sınırının kaldırılmasının bankalardan gelen bir talep olduğunu, kendilerinin bu talebi makul bulduklarını ve o nedenle kabul ettiklerini belirtti. Döviz konusunda sürekli yeni düzenlemeleri hayata geçiren ve atılacak adımlar konusunda bugüne kadar sektörden gelen talepleri dikkate almayan para politikası yönetiminin dün çıkıp da finans sektörünün taleplerini makul görmesini acaba nasıl yorumlamak gerekiyor?
Bilindiği üzere, döviz kurları 2022 yılının ağustos ayından bu yana neredeyse sabit seyrediyor. Öyle ki dövizin değer kazancı son altı aydır günlük yarım kuruş civarında. Para politikası yönetiminin kuru yatay tutmadaki amacının, seçime kadar enflasyonu -göstermelik de olsa- bir miktar düşürme çabası olduğundan -daha önceki yazılarımızda- bahsetmiştik.
POLİTİKA FAİZİNDEKİ DÜŞÜŞLER, KKM’NİN CAZİBESİNİ DÜŞÜRDÜ
KKM’den ayrılan paranın yöneldiği alanlardan biri, KKM dışındaki vadeli ₺ mevduatları oldu. Türk lirası mevduatların faiz oranı, politika faizinde indirimlerin başlamasından bu yana KKM’nin faiz oranından daha yüksek. Bu fark aşağıdaki grafikten görülebilir. Bu durum, tasarruf sahiplerinin bir kısmının KKM’den çıkıp Türk lirası mevduatlara yönelmesine neden oldu.
KKM’DEN AYRILAN PARANIN BİR KISMI HİSSE SENEDİ PİYASASINA YÖNELDİ
Ancak KKM’den ayrılan paranın önemli bir kısmının Borsa İstanbul’a yönelmiş olma ihtimali daha yüksek. Nitekim ağustos sonunda 3000 düzeylerinde olan Borsa İstanbul 100 endeksi içinde bulunduğumuz ayda 5500 düzeyine ulaştı. Bu iki dönem arasındaki artış oranı %82.
Türk lirası mevduatlarda azalış olmaksızın hisse senedi piyasasının bu denli yükselmesi, bu piyasaya yönelen paranın KKM’den gelmiş olma ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor. Aşağıda yer alan grafik, KKM’nin faiz farkı sebebiyle cazibesini yitirmesinin, Borsa İstanbul’a yaradığını dair göstergelerden biri.
KKM’DEN AYRILAN PARANIN DİĞER BİR KISMI İSE İTHALATA YÖNELDİ
KKM’den ayrılan paranın yöneldiği alanlardan bir diğeri de ithalat. Parasını KKM’ye park etmiş tasarruf sahipleri nasıl ki tasarruflarını değerlendirmek için hisse senedi piyasasına yöneldilerse, parasını KKM’ye yatırmış olan yatırımcılar da dövizin yatay seyrini fırsat bilip dövizlerini aramalı, hammadde ve sermaye ithalatına yönlendirdi. Bu durum dış ticaret açığının artışında oldukça etkili oldu.
DÖVİZ TALEBİNİN ARTIŞ EĞİLİMİNDE OLMA İHTİMALİ YÜKSEK
Geçen haftaki yazımızda da belirttiğimiz gibi imkânsız üçleme hipotezi halen çalışıyor.[1] Sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ekonomide hem faiz oranını hem de döviz kurunu aynı anda kontrol edemezsiniz.
Belli ki döviz talebinde ciddi bir artış mevcut. TCMB, arka kapı politikaları ile döviz kurunu büyük ihtimalle seçime kadar yataya yakın tutmaya çalışacak. Dün uygulamaya konan ihracatçılara yönelik %2’lik döviz dönüşüm desteğinin hedefi de bu amaca dönük. Ancak döviz talebi bu günlerde muhtemelen o kadar şiddetli ki bu desteğin uygulamaya konduğu gün KKM faizinin üst sınırı da kaldırılmak durumunda kalındı.
İzlenen irrasyonel para politikası net bir şekilde yoğun bir spekülasyon üretiyor. TCMB muhtemelen bu spekülasyonla artık başa çıkamayacağını fark ettiği için düşük faiz stratejisini -yamalı da olsa- terk etmek durumunda kaldı. 2021 eylülünde faiz oranını düşürerek enflasyonu düşüreceğini ve cari açığı kapatacağını iddia eden para politikası yönetimi, gelinen noktada ülkeyi yüksek enflasyon, yüksek cari açık ve yükselen faiz oranları ile baş başa bıraktı. Faiz oranlarının artışına izin veren bu stratejinin döviz spekülasyonunu durdurulabileceği ise halen şüpheli.
---
[1]https://www.politikyol.com/yeni-bir-kur-soku-kapida-mi/