Bir İtalyan ailesi aylık mutfak masrafına maaşının on dörtte birini harcarken, Türk ailesi üçte birini harcıyor.
Son zamanlarda Türkiye’nin Avrupa ülkelerinden daha ucuz olduğuna dair bir söylem, gündemi meşgul ediyor. Bu söylemin cahillikten mi kaynaklandığını yoksa algı mı oluşturulmaya çalışıldığını anlayamıyorum. Ama, yapılan elma ile zürafayı kıyaslamak gibi bir şey. Futbolcusundan siyasetçisine, ekonomistinden ev hanımına herkeste aynı tuhaf geyik; “Yurtdışında elma ne kadar biliyor musun? 2,5 Euro. Türk lirası ile 41 ( 2,5*16,50) lira. Sen Türkiye’de 20 liraya yiyorsun”
Bir yakınım iş için iki haftalığına İtalya’nın orta ölçekli bir şehrine gitti. Ondan pazar, market fiyatlamalarını bana bildirmesini rica ettim. Sağ olsun beni kırmayıp ürünlerin etiketlerinin fotoğrafını çekip bana gönderdi.
İtalya, AB nin ekonomik olarak en zorda olduğu ülkelerden biri. Hatırlarsanız az kalsın batıyorlardı. İtalya’da asgari ücret 1662 Euro. Ama asgari ücretli çalışanın toplam ücretliye oranı %3 – 5 arasında. Ortalama 2500 – 3000 Euro maaş alıyorlar. Kimi aklı evveler şimdi kalkıp “Koca doktor , 4000 Euro maaş alıyor, bizim doktorlar 8000 lira maaşı beğenmiyor” diyecektir. Biraz kafası çalışanlar aşağıdaki fiyat kıyaslamalarından İtalya’daki 4000 Euro ile Türkiye’deki 8000 lira rasındaki uçurumu daha iyi anlayacaktır.
Türkiye’de asgari ücret ise 4253 lira. Yani “Vatandaşını hayat pahalılığına karşı ezdirmeyen İktidarın” yaptığı devasa zamla belirlenen son asgari ücret. Türkiye’de ücretlilerin neredeyse yarısı asgari ücretli. Hatta merdiven altında daha ucuza çalışan kayıt dışı ciddi ücretli var. O yüzden kıyaslama yaparken Türkiye’deki asgari ücreti aldım. İtalya’dan ise ücreti 2100 Euro olarak aldım.
İki kişilik bir ailenin bir aylık mutfak masrafını kıyaslamaya çalıştım. İtalya için etiketlerin yüksek olanlarını, Türkiye için mümkün oldukça ortalamaları dikkate aldım.
Neden İtalya ile kıyasladığıma gelecek olursak? Öncelikle yakınım iki haftadır orada olduğundan güncel fiyatlara ulaştım. İtalya ve Türkiye vatandaşları birbirine benziyor. İki ülkenin de toprağı Allah vergisi verimli ve İki ülkeninde üç tarafı denizlerle çevirili.
Yukarıdaki tablodan göreceğiniz üzere bir İtalyan ailesi bir aylık mutfak masrafı olarak bir maaşın on dörtte birini harcarken, Türk aile bir maaşın üçte birini harcıyor. İtalyan maaşı ile 117 kilo biftek alabilirken Türkiye vatandaşı 28 kilo alabiliyor.
Mutfak masrafını bir kenera koyduk. Köle değiliz ki, arada sırada sokağa çıkıp restoranda bir akşam yemeğini arzularız. Aşağıdaki tabloda göreceğiniz bir orta halli bir İtalyan restoranı ile İzmir’de yaşadığım ilçenin bir restoranının kıyaslaması. İzmir de Alsancak, Çeşme, Urla gibi kalbur üstü semtlerin restoranlarında bu fiyatların en az 1.5 katını almak gerek.
Fiyatlara dikkatli bakın. Bir İtalyan vatandaşı ile aynı şeyleri yiyoruz. İtalyan maaşının yirmi sekizde birini veriyor, Türk vatandaşı yedide birini veriyor.
Fiyatlara dikkatli bakın. Bir İtalyan vatandaşı ile aynı şeyleri yiyoruz. İtalyan maaşının yirmi sekizde birini veriyor, Türkiye vatandaşı yedide birini veriyor. Türkiye’de üniversite mezunu, nitelikli ve kurumsal bir firmada çalışan 5-8 yıl tecrübeli bir ücretli 8000 lira maaş alır, doktor da öyle. Bu restoranda yemek yese, maaşının onbeşde birini harcar. İtalya’da aynı konumdaki bir ücretli hadi 3000 Euro alıyor diyelim, maaşının kırkda birini harcar.
Diyelim McDonalds’a gittik ve etli double burger menü istedik. İtalya’da 9 Euro Euro, Türkiye’de ise 53 lira sevgili vatandaşlarım. Orta halli İtalyan şehirlerinde kiralar ortalama 400 Euro, maaşın %20’si. Türkiye’de 2500 lira. Maaşının yarısından fazla. Diyelim evine yeşil plastik bir bahçe sandalyesi alacaksın. İtalya’da 9 Euro, maaşınla hiç kıyaslama. Türkiye’de 400 ile 600 lira arasında değişiyor. Şaka gibi değil mi!?
Orta halli İtalyan şehirlerinde kiralar ortalama 400 euro, maaşın %20’si. Türkiye’de 2500 lira. Maaşının yarısından fazla.
AB ülkelerinde ortalama enflasyon yıllıkta %8 seviyelerinde, Türkiye’de yıllık %70. Böyle devam ettiğini düşünelim; yukarıdaki mutfak tablosuna göre İtalya’nın harcaması bir yıl sonra 150 Euro dan 161 Euro ya çıkarken, Türkiye’de 1500 liradan 2550 liraya çıkacak.
Türkiye’de emekli bir çift diyelim ki 4000 lira kişi başı maaş alıyor. İki kişi 8000 lira. Euro 16.50 desek 500 Euro eder. İtalya’da çocukları çalışıyor olsa ve uçak biletlerini karşılasa, emekli çift 500 Euro ile İtalya’da Türkiye’den daha konforlu yaşarlar. Ayda bir kere yemeğe çıkarlar, şehirde dolaşırlar, mutfağa destek olurlar.
Konu artık “Baba, beni yurtdışana gönder”den, “Evlat, bizi yurtdışına misafirliğe çağır” a döndü. Bu kafa ile ülkemizde ne doktor, ne mühendis, ne tasarımcı nitelikli iş gücünü tutamayız. Beyin göçü, ülkemizi kısa zamanda beyinsiz bırakabilir.