Asya’da görünen 2023 tablosu doğrusu pek parlak değil. Doğu Asya bölgesinde Soğuk Savaş yıllarından beri değişmeyen bazı sorun alanları var ve önümüzdeki yıl da bu açıdan bir istisna yaratacağa benzemiyor. Yeni yıl, Asya’nın birçok ülkesinde henüz başlamadı. Asyalılar “Batı icadı” yeni yılın kutlanmasında bir beis görmeseler de, 31 Aralık gecesi, geleneksel ay takvimine göre belirlenen “Çin Yeni Yılı” ile kıyaslandığında epeyce sönük geçiyor. Asya’da kitleleri sokağa döken, şehirlerarası trafiği hızlandıran, aile ziyaretlerinin yapıldığı, tatlıların yendiği, ölmüşlerin anıldığı yeni yıl 22 Ocak’ta başlayacak. Biz yine de önümüzdeki yıla şöyle bir bakalım. Asya’da görünen 2023 tablosu doğrusu pek parlak değil. Doğu Asya bölgesinde Soğuk Savaş yıllarından beri değişmeyen bazı sorun alanları var ve önümüzdeki yıl da bu açıdan bir istisna yaratacağa benzemiyor. Bunlardan biri geçtiğimiz yıl Ukrayna kriziyle eşgüdümlü olarak gündeme gelen Tayvan sorunu. Diğeri ise 38. paralelin kuzey ve güney olmak üzere ikiye böldüğü Kore yarımadası. Çin ve Kore’nin eski toprak ve egemenlik meseleleri, Güney Kore ve Tayvan’ın demokrasi deneyimlerinin geliştiği son yirmi yılda ideolojik yönü ağır basan açmazlara dönüştü. Kuzey ve Güney Kore arasında giderek açılan refah makası birleşme senaryolarını imkânsız hale getirirken, Tayvan da yakın geçmişin Hong Kong tecrübesine bakarak Çin anakarası ile mutabakatın tam tersi istikamette yol almaya başladı. 2023 yılında Çin’in Tayvan’ı işgal olasılığını özellikle arttıran bir neden olmasa da (Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de dahil) bu ada dünyada ABD ile Çin’i askeri anlamda karşı karşıya getirebilecek en riskli bölgelerden biri olduğu için sürekli gündemde olacak. Aynı şekilde, Kuzey Kore’nin de uzun menzilli füze denemeleriyle haber başlıklarında yer alacağı kesin gibi. Elbette bu koşullarda Japonya’nın 2. Dünya Savaşı’ndan miras kalan ve ülkenin savaş kabiliyetini kısıtlayan anayasa maddesine ne kadar sadık kalacağı da bir muamma. Nitekim Japon hükümeti geçtiğimiz haftalarda rekor bir savunma bütçesi açıkladı. 2023 yılında Asya’da dikkatle izlenmesi gereken bir başka ülke, siyasi, ekonomik ve iklim krizlerinin üçlü etkisiyle boğuşan Pakistan. Bu ülkedeki istikrarsızlığın radikal örgütlere üye devşirmesi ve ucu Avrupa’ya dayanan büyük göç dalgalarına neden olması söz konusu. Sınırın diğer yanında ise uluslararası toplum için adeta diplomatik bir kara deliğe dönüşen Afganistan var. Kadın haklarının tamamen askıya alındığı bu ülkede Taliban hükümetinin kalkınma vaatleri gerçekçi olmadığı gibi, iç istikrarın da uzun vadeli bir garantisi yok. Asya’nın az sayıdaki demokratik rejiminden biri olan Hindistan’da da durum çok parlak değil. Bu ülke uzunca bir süredir radikal Hindu milliyetçiliğinin yol açtığı toplumsal gerilimler ile çalkalanıyor. İzlenmesi gereken bir başka ülke Myanmar. Burada askeri cuntanın yarattığı dramlar ve Rohingya Müslümanlarının göç öyküleri maalesef önümüzdeki yıl da gündemde olacak gibi. Asya’da bölge ülkelerinin yarattığı gerginlikler dışında, güvenlik sahasını en fazla etkileyecek unsur muhakkak ki Amerikan-Çin rekabeti olacak. ABD’nin Çin’i dengeleme amacı güden Hint-Pasifik stratejisi bölgedeki Amerikan müttefiklerini adeta göreve çağırıyor. Quad ve AUKUS gibi yeni güvenlik oluşumları, Güney Çin Denizi’nde Çin ile ihtilafa düşen bazı ülkeler tarafından açık ya da örtük bir şekilde destekleniyor. Son olarak, 2023 yılı (belki de son demlerini yaşadığımız) küreselleşme sürecinin Asya ayağı için önemli bir yıl. Çin’in üç yıl uyguladığı sıfır vaka politikası, küresel sermaye üzerinde büyük bir baskı yaratmış ve tedarik zincirlerinin başka ülkelere kayması ile ilgili tartışmaları beraberinde getirmişti. Geçtiğimiz günlerde sıfır vaka stratejisinden kitle bağışıklığına ani bir geçiş yapan Çin’de artan hasta sayısı da çalışma koşullarını zora sokmuşa benziyor. Bugüne kadar üretim tesislerini ısrarla Çin’de tutmuş olan Apple gibi şirketlerin bile havlu atmak üzere olduğu konuşuluyor. ABD’nin Çin’e yönelik yaptırımları COVID pandemisi ile birleşince büyük şirketler kendilerine gidecek başka yer arayacak mı? Dünyanın ikinci büyük ekonomisi ve onu yöneten partinin ideolojisi bu sorunun cevabına göre yeniden şekillenebilir. Yani 2023 yılında Asya’nın gündeminde olan her soru aslında dünyayı da yakından ilgilendiriyor.