Ağrı ve acısız bir hayat: Konjinetal ağrıya duyarsızlık sendromu

Hastaların bir bölümü uyaranı hissetmezken, bir bölümü hissedebilmektedir. Hissedenlerde problem, uyaranı ağrılı/acılı olarak algılamamalarıdır. Bu durumun örneğin şizofreniyle de ilişkili olabileceğine dair hipotezler mevcuttur. Konjenital ağrıya duyarsızlık sendromu isminden de anlaşılabileceği gibi kişiyi ağrıya ve acıya karşı duyarsız kılan ve nadir rastlanan bir grup patolojiye verilen isimdir. "Konjenital ağrıya duyarsızlık sendromu" genellenmiş bir ifadedir, hastalığın birden fazla alt tipi vardır. Burada esrarengiz sayılabilecek nokta şudur: Hastaların bir bölümü uyaranı hissetmezken, bir bölümü uyaranı hissedebilmektedir. Uyaranı hissedebilenlerdeki problem, hissettikleri uyaranı ağrılı veya acılı olarak algılamamalarıdır. Dolayısıyla bu durumun merkezi sinir sistemi bozukluklarıyla (örn: şizofreni) da ilişkili olabileceğine dair hipotezler mevcuttur. Otozomal resesif kalıtıldığı belirtilen hastalıkta rutin elektrofizyolojik çalışmaların normal çıktığı da görülmektedir. Konjenital ağrıya duyarsızlık sendromunda üzerinde en çok durulan etiyoloji scn9a mutasyonlarıdır. Patofizyolojik açıklaması scn9a geninin aksiyon potansiyelin iletilmesine yardımcı olan sodyum kanallarının oluşumunda rol oynamasıdır. Sodyum kanalopatilerinin farklı formları, farklı hastalıklar ortaya çıkarabilmektedir. Yapılan araştırmalar incelendiğinde scn9a geninin acı algısı ile bağlantılı olduğu lakin genin uğradığı mutasyonların acı algısını ekstrem boyutlara taşıdığı söylenebilir. Her mutasyon senaryosu acının yitimi ile neticelenecek diye bir kaide yoktur, bunun tam tersinin vuku bulması da olasılıklar dahilindedir. Literatüre geçmiş bir vakada acıya duyarlılığın iki zıt ucunun görüldüğü bir ailevi tablo vardır. Scn9a geninde mutasyon olan anne, acıya aşırı duyarlıdır. Oğlunun da scn9a geninde mutasyon olur lakin bu mutasyon annesinin mutasyonundan farklı bir mutasyon olduğundan 11 aylık bir erkek bebeğin klinik resmi ebeveyninin klinik resmine tezat oluşturmuştur: Bebekte annesinin durumunun aksine acıya duyarsızlık görülmüştür. Bir kadının öyküsü ise çocukluğundan beri ağrıya karşı duyarsız olduğu şeklindedir. Çocukken ayakları kesildiğinde bundan rahatsızlık duymamıştır, sıcak ve soğuk ayrımını yapabilmesine rağmen sıcaktan ve soğuktan etkilenmemektedir, iki çocuk doğurmuş ve doğumları sırasında ağrı/acı çekmemiştir. Buna ek olarak anozmisi de vardır. (Anozmi, koku alma yetisinin kaybıdır.) Bu kadının genetik testleri, scn9a geninin ekson 15'indeki g2755t mutasyonundan muzdarip olduğu sonucunu vermiştir. Elbette acı algısının işlevini bozacak mutasyonlar mutlaka scn9a'da gerçekleşecek diye bir zorunluluk yoktur. Mesela prdm12 de ağrı algısında mühim rol oynayan bir transkripsiyonel düzenleyiciyi kodlamaktadır. Bu genin homozigot mutasyonuna sahip olan bireyler de konjenital ağrıya duyarsızlık sendromu geliştirmektedirler. Hastalığın etkisindeki çocuklar erken yaşta kendilerine bilinçsizce zarar verip hayatını kaybedebilmektedir. --- İlgili makaleler: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6380612/ https://www.hindawi.com/journals/crinm/2014/141953/